Poetin straalde met jaarlijkse speech dominantie uit, maar verraste niet: 'Poetin-bingokaart was weer zo goed als vol'

Russische president Vladimir Poetin hield deze ochtend zijn jaarlijkse toespraak voor het parlement. Dit jaar was de toespraak ook in bioscopen in twintig Russische steden te zien en op schermen op straat. Maar ook internationaal werd er meegekeken.

"Mijn Poetin-bingokaart was weer zo goed als vol", grapt onderzoeker bij Instituut Clingendael Niels Drost. Tijdens zijn studie analyseerde hij honderden speeches van Poetin. Hij keek vanmorgen ook naar de toespraak van de Russische president.

Saaie speech

"Er zaten een aantal nuttige dingen in, maar vervolgens werd het toch vooral ook een hele lange zit van 2 uur en 7 minuten, die lang niet altijd even interessant was", vertelt de onderzoeker. Voor Poetin is deze toespraak, The State of the Nation, vooral een verplicht nummertje.

"Poetin is volgens de Russische grondwet verplicht om deze ieder jaar te geven. Dat doet hij dan ook voor het Russische parlement en andere hoogwaardigheidsbekleders. Bij deze speech is het idee dat Poetin de grote lijnen uitzet van het beleid. Wat gaan we doen het komende jaar? Wat heb je het afgelopen jaar gedaan? Maar in de praktijk is dit normaal gesproken juist een verrassend saaie speech waarin weinig nieuwe dingen genoemd wordt", vertelt Drost.

Proefballon van Macron

De toespraak is vooral bedoeld voor de Rus, maar Poetin weet dat de hele wereld meekijkt. Hij reageerde dan ook op de uitspraak die de Franse president Macron eerder deze week hield. Macron vertelde dat hij de inzet van Europese troepen in Oekraïne 'niet uitsluit'.

"De boodschap vanuit Poetin was dan ook dat Europa er absoluut niet aan moet denken om soldaten te sturen, want daar zou Rusland wel op kunnen reageren. En hij zei ook dat Rusland het gerechtvaardigd zou vinden om daar passende middelen voor te gebruiken", legt Drost uit.

Dominantie uitstralen

Naast de uitspraken die Poetin deed tijdens de speech, was er volgens lichaamstaalexpert Denise Dechamps ook veel af te lezen aan zijn houding. "Als Poetin het heeft over wapens die doelen in het buitenland zouden kunnen raken dan kijkt hij het publiek meer aan, beduidend meer dan daarvoor. En hij richt zijn kruis een aantal keer naar voren door zijn bekken te kantelen. Dat valt in de categorie 'signalen van dominantie'."

Dechamps vervolgt: "Het kan zijn dat hij meer dominantie, leiderschap of autoriteit voelt op dat gebied. Dat past ook bij wat hij zegt. Waarschijnlijk voelt hij zich zo comfortabel in zijn lichaam dat hij het publiek daarom meer aankijkt en die verbinding zoekt."

Wiebelen en fronzen

Maar niet alles straalde dominantie uit, volgens Dechamps. "Wat opviel is dat hij best wel wat wiebelde, dus hij had best wel wat onrust in zijn lichaam. Hij had ook regelmatig een fronsje op zijn gezicht. Dat zien we vaker bij Poetin. Dat kan duiden op concentratie, maar ook op frustratie. Welke van de twee het is, is helaas moeilijker vast te stellen in een presentatie dan in een gesprek."

Rusland-expert Drost heeft ook naar Poetin zijn houding gekeken. "Als je het vergelijkt met hoe Poetin eerder afgelopen jaar erbij zat, dan vond ik dat hij er nu verrassend kwiek en enthousiast bij stond. Hij stond er als iemand die duidelijk wilde uitstralen dat hij alles onder controle heeft."

'Een ware Oprah Winfrey'

En het signaal afgeven aan de Russen dat hij alles onder controle heeft, is met de verkiezingen in het achterhoofd hard nodig. "Na een half uur speech waarin Poetin zich tot de wereld richtte, heeft hij anderhalf uur als een ware Oprah Winfrey. Hij deelde cadeautje na cadeautje uit, en de roebels? Die rolden over de toonbank!"

Volgens Drost was het dan ook een echte verkiezingsspeech, waarin Poetin iedereen beterschap beloofde. Er is geld voor scholieren tot aan pensionado's. Maar waarom zou hij deze beloftes doen, als hij de verkiezingen toch al gaat winnen? "Het is een stuk makkelijker om mensen al op de vooravond van de verkiezingen tevreden te houden. Dat ze al positief over je zijn en als bedankje op je gaan stemmen, in plaats van dat je na afloop moet gaan frauderen."

Voldemort

Een onderwerp dat boven de rede hing, is de begrafenis van oppositieleider Navalny, die morgen in Moskou wordt gehouden. "Poetin heeft Navalny categorisch doodgezwegen. Hij is een soort Voldemort voor Poetin, hij die niet genoemd mag worden. Poetin noemt hem dan ook nooit bij naam."

"En als Poetin het over Navalny heeft, dan noemt hij hem 'de Berlijnse patiënt'. Omdat hij 3 jaar geleden met het zenuwgas Novichok werd vergiftigd in Berlijn."

Poetin-bingokaart

Volgens de onderzoeker was de State of the Nation-speech van dit jaar geen memorabele toespraak. "Dit was vooral een speech waarin je de Poetin-bingokaart erbij kon pakken en allemaal standaard stokpaardjes van Poetin kon afstrepen."

"Hij had het over traditionele familiewaarden, had het over hoe goed het wel niet allemaal gaat in het land. Hij had het over het verderfelijke hypocriete Westen. Maar al met al was dit vooral een speech van iemand die de verkiezingen ingaat en vooral wil uitstralen dat alles onder controle is."