Ook met vier kandidaat-lijsttrekkers blijft Hugo de Jonge volgens kiezers het meest geschikt als CDA-leider. Kiezers van binnen en buiten het CDA prijzen nieuwkomer Pieter Omtzigt, maar niet om zijn leiderschapskwaliteiten.
Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder kiezers uit het Opiniepanel. Vorige week, toen het bij het CDA nog een tweestrijd leek te worden, peilde EenVandaag een flinke voorsprong van Hugo de Jonge op Mona Keijzer. Met de verrassende kandidaatstelling van Kamerleden Pieter Omtzigt en Martijn van Helvert blijft de koppositie voor De Jonge, maar wordt de lijsttrekkersstrijd wel spannender.
Omtzigt populair, maar geen leider
Ongeveer de helft van de huidige CDA-kiezers (47 procent) schaart zich nu achter De Jonge. Op enige afstand volgt Omtzigt, met 34 procent van de stemmen. Mona Keijzer wordt door 15 procent het meest geschikt bevonden en Van Helvert lijkt met 0 procent van de stemmen kansloos in dit stadium. Onder de meer dan 500 ondervraagde leden, die tussen 6 en 9 juli de lijsttrekker mogen aanwijzen, is het beeld hetzelfde: De Jonge ligt ook daar voor.
Kiezers dichten De Jonge eigenschappen toe die passen bij een leider, peilde EenVandaag vorige week al. Hij is charismatisch, premierwaardig, stemmentrekker en goed in het debat. Over Omtzigt zijn CDA-kiezers vol lof, maar hij komt volgens hen juist deze leiderschapskwaliteiten tekort. 'Controleur', 'pitbull', 'inhoudelijk', 'rechtlijnig', maar ook 'saai' en 'geen leider' zijn door CDA kiezers veel genoemde omschrijvingen. "Ik ben groot fan van Pieter Omtzigt, maar als hij partijleider wordt, raakt hij zijn rol als pitbull kwijt en dat zou doodzonde zijn", zegt een CDA-kiezer in het onderzoek.
Omtzigt trekt meer FVD-kiezers dan De Jonge
En toch heeft Omtzigt een grote aantrekkingskracht op kiezers binnen en buiten de partij. "Als Omtzigt het wordt, kies ik CDA in plaats van de VVD", zegt een potentiële nieuwe kiezer voor het CDA. En hij is niet de enige: 8 procent van de huidige VVD-achterban acht de kans groot CDA te stemmen als Omtzigt het gezicht wordt. Ook ChristenUnie-kiezers hebben die neiging als Omtzigt het gaat doen. Het lastige voor Omtzigt is dat ook De Jonge deze kiezersgroepen aantrekt en bovendien nog populairder is binnen het CDA.
Waarin Omtzigt zich onderscheidt van De Jonge, is zijn aantrekkingskracht op FVD-kiezers. 9 procent van hen zegt CDA te stemmen als hij lijsttrekker wordt, tegenover 3 procent die datzelfde doet als De Jonge het wordt. FVD-kiezers waarderen hem om zijn rechtlijnigheid, daadkracht en zijn kritische houding ten opzichte van de zittende macht, blijkt uit hun motivaties.
Regeren met FVD voor meeste CDA'ers onacceptabel
Forum voor Democratie is op een andere manier ook bepalend in de CDA-lijsttrekkersstrijd. De kandidaat-lijsttrekkers verschillen in hun mening of de partij met FVD moet regeren in een volgend kabinet: De Jonge en Omtzigt vinden van niet; Keijzer sluit het niet uit. De meeste CDA-kiezers (57 procent) vinden het niet acceptabel als het CDA die samenwerking zou aangaan, tegenover 29 procent die daar wel mee kan leven.
Onder CDA'ers die De Jonge het meest geschikt vinden, is die weerstand nog groter. 65 procent wil niet samenwerken met FVD. De grootste groep van Keijzers achterban (49 procent) heeft geen bezwaren tegen die samenwerking en die van Omtzigt is er verdeeld over (45-41 procent). De stemming over een mogelijk aanstaand kabinet met FVD is daarmee omgeslagen bij CDA-kiezers. In februari gaf 52 procent daar nog achter te staan. 41 procent vond het toen niet acceptabel.
Lijsttrekkerstrijd levert zetels CDA en D66 zetels op
Of Omtzigt het wordt of niet, voorlopig spinnen de christendemocraten garen bij de publiciteit die deze lijsttrekkersstrijd met zich meebrengt. In De Peiling van Ipsos en EenVandaag van deze maand stijgt het CDA met twee zetels. Voor het eerst sinds lange tijd beweegt het zetelaantal van het CDA zich in een opwaartse trend. Ook de verrichtingen van prominente ministers Hugo de Jonge en Ferdinand Grapperhaus in de coronacrisis hadden daar geen positieve invloed op.
D66, een andere partij waar het de afgelopen weken over de lijsttrekker ging, stijgt deze maand vier zetels. De benoeming van Sigrid Kaag als lijsttrekker, waar veel D66-kiezers achter staan, zorgt ervoor dat de partij zich herstelt van de gestage daling in de afgelopen maanden.
VVD daalt
Opvallende daler in De Peiling van deze maand is de VVD. De partij steeg de afgelopen drie maanden met maar liefst 17 zetels, maar aan die opmars komt deze maand een eind. Met 41 zetels moet de partij het met 3 zetels minder doen dan vorige maand.
Samen met GroenLinks-kiezers verliezen zij het meest aan de partijen in lijsttrekkersverkiezingen. Ondanks het verlies van de VVD staat de coalitie voor het eerst sinds de Tweede Kamerverkiezingen van 2017 op een meerderheid (78 zetels) in De Peiling.
Over dit onderzoek
Het onderzoek (pdf) is gehouden tussen 27 en 30 juni 2020. Aan het onderzoek deden 26.191 leden van het EenVandaag Opiniepanel mee. De vragen over het CDA zijn gesteld aan mensen die die partij een kans geven op hun stem als er nu Tweede Kamerverkiezingen zouden zijn. Daarvan hebben 2.250 een daadwerkelijk voorkeur voor het CDA. Het onderzoek is na weging representatief voor zes variabelen, namelijk leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2017. Het Opiniepanel bestaat uit ruim 65.000 leden.
De zetelverdeling is gebaseerd op onderzoek van Ipsos onder een representatieve steekproef van 1.055 stemgerechtigde Nederlanders. De gegevens zijn verzameld van 26 tot en met 29 juni 2020. Het onderzoek is gewogen op leeftijd, geslacht, opleiding, regio, werkzaamheid en stemgedrag bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen. Voor de zetels gelden statistische marges van +/- 1 procent bij de kleine partijen en +/- 2.5 procent bij de grootste partijen.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.