Ouders kunnen nergens terecht met klachten over onveiligheid op de school van hun kind

Ouders kunnen vaak nergens terecht als hun kind zich onveilig voelt op school. De school gelooft het veelal niet en andere instanties wijzen naar elkaar. Dat blijkt uit onderzoek van oudervereniging Balans.

Bij een speciaal meldpunt van Balans kwamen de afgelopen maanden 350 meldingen binnen van ouders over onveilige situaties buitenshuis. Ruim 80 procent daarvan gaat over onveiligheid in het onderwijs.

Hardhandig vastpakken en schreeuwen

De meldingen gaan bijvoorbeeld over leerlingen die geslagen, gepest of seksueel geïntimideerd worden, zonder dat de school daartegen optreedt. Maar ook over leerkrachten die kinderen hardhandig vastpakken, schreeuwen en schelden. Of leerlingen in de klas aan hun lot overlaten.

Uit de meldingen blijkt dat het voor ouders lastig is om gehoor te krijgen voor hun klachten. De school gelooft hen vaak niet, of verdedigt de leerkracht om wie het gaat. Ook komt het regelmatig voor dat ouders problemen krijgen met de leerplichtambtenaar of Veilig Thuis, omdat ze besluiten hun kind thuis te houden.

Honderd meldingen binnen een dag

"We krijgen al langer signalen van ouders over kinderen die op school in een onveilige situatie zitten", zegt woordvoerder Joli Luijckx van Balans. "Zij kwamen erachter dat ze nergens terecht konden met hun klachten."

Om te onderzoeken hoe groot dit probleem is, opende de ouderverenging het meldpunt. "Binnen een dag kregen we honderd meldingen. Daar zijn we wel van geschrokken", zegt Luijckx.

Onafhankelijke instantie

Volgens Luijckx ontbreekt het aan een onafhankelijke instantie die de meldingen van ouders kan onderzoeken.

"Overal waar ouders aankloppen, tot de politie aantoe, horen ze: 'probeer het eerst met de school op te lossen, dien desnoods een officiële klacht in'. Maar ouders vragen zich vaak af in hoeverre de school onafhankelijk is."

Ouders het mikpunt

Ouders zijn daarnaast bang dat ze zelf het mikpunt worden als ze een klacht indienen. Uit het onderzoek van Balans wordt duidelijk dat dat ook gebeurt.

Luijckx: "Een groot percentage van de ouders geeft aan dat ze zelf te maken kregen met sancties van leerplichtambtenaren omdat ze hun kinderen thuishielden. Of dat er werd gedreigd melding te maken bij Veilig Thuis, het meldpunt voor kindermishandeling."

Op de trom slaan

Veilig Thuis richt zich alleen op onveilige situaties binnen het gezin. Het onderzoeken van meldingen over onveiligheid buitenhuis behoort niet tot hun opdracht, zegt de organisatie. Wel geven ze ouders advies.

Ook de Onderwijsinspectie neemt geen individuele klachten in behandeling. Wel zegt de inspectie meldingen van ouders mee te nemen in het reguliere, vierjaarlijkse toezicht. Het aantal meldingen bij de toezichthouder over onveilige situaties op school, variërend van lichamelijk of seksueel geweld tot discriminatie, schommelde de afgelopen jaren rond de 1.900 per jaar.

Steun zoeken bij andere ouders

Een andere grote ouderorganisatie, Ouders en Onderwijs, zegt de uitkomsten van het onderzoek van Balans te herkennen. "Ook bij ons komen jaarlijks enkele honderden meldingen binnen over onveilige situaties op school", zegt directeur Lobke Vlaming. Ook zij signaleert dat ouders nergens terecht kunnen.

"Wij adviseren ouders vaak steun te zoeken bij andere ouders en dan op de trom te slaan. Maar wij zien het ook vaak gebeuren dat ouders die stap niet durven zetten, omdat er toch een afhankelijkheidsrelatie is. Ouders zijn bang dat het zich tegen hen, of hun kinderen, gaat keren."

Waarheidsvinding

Balans pleit ervoor dat de inspectie of Veilig Thuis wél de opdracht en bevoegdheid krijgen om individuele meldingen van ouders te onderzoeken.

"Belangrijk is dat het een onafhankelijke procedure is, die niet gebonden is aan school", zegt Balans-woordvoerder Joli Luijckx. "En dat het een plek is waar echt aan waarheidsvinding wordt gedaan: wat is hier nu gebeurd?"

Ministerie geeft geen gehoor

Het ministerie van Onderwijs lijkt vooralsnog niet aan dat pleidooi tegemoet te komen. In een reactie wijst het ministerie erop dat scholen zelf de verantwoordelijkheid hebben om bij incidenten op te treden.

Ook wordt gezegd dat ze verplicht zijn om een onafhankelijke klachtenregeling te hanteren en een vertrouwenspersoon aan te stellen. "Bij strafbare feiten roepen we altijd op aangifte te doen", zegt een woordvoerder.