Wat moet er gebeuren met de dieren van de Oostvaardersplassen? Het is een vraag waar na jaren van felle en hoogopgelopen discussies nog altijd geen antwoord op is. De Commissie Van Geel, die onderzoek deed naar de situatie in en de toekomst van de Oostvaardersplassen, komt met het advies om het aantal grote grazers in het gebied flink te verminderen. Volgens ecoloog Frank Berendse – die aan de wieg stond van het uitzetten van de grote grazers – is het experiment mislukt.
In het adviesrapport van de Commissie Van Geel staat onder meer dat het aantal herten en konikpaarden sterk verminderd moet worden, zodat er uiteindelijk zo'n 1500 grote grazers in het gebied over blijven. Bijna 1000 herten zullen moeten worden afgeschoten en 180 paarden overgeplaatst. Op die manier hoopt de commissie dat de natuur zich kan herstellen wat de biodiversiteit ten goede komt. Ook ziet de commissie graag dat er meer mogelijkheden komen voor recreatie en toerisme.
“Als je naar dit gebied kijkt zie je nu een grote, kale vlakte. Maar als je twintig jaar geleden hier had rondgekeken zag je een geweldige variatie aan verschillende soorten begroeiingen. In die tijd bergde dit gebied een geweldige rijkdom aan vogelsoorten. Onder invloed van de zware begrazing zijn al die verschillende soorten begroeiing verdwenen, waardoor er een grote desolate vlakte is ontstaan. Daar heeft een geweldige verarming plaatsgevonden,” aldus Berendse, die als emeritus hoogleraar Natuurbeheer verbonden is aan de universiteit van Wageningen.
Kijk & Lees ook:
Hoogoplopende emoties
In het natuurgebied leven zo’n vijfduizend grote grazers (edelherten, konikpaarden en heckrunderen). Deze zijn hier uitgezet en kunnen niet naar andere natuurgebieden om daar voedsel te vinden. Elke winter wordt ongeveer een kwart van de hongerige dieren doodgeschoten om ze uit hun lijden te verlossen. De emoties over de omstandigheden van de grote grazers in het gebied laaiden ook dit jaar weer ontzettend hoog op. De maatschappelijke druk om maatregelen te nemen groeide de afgelopen maanden snel. Door het ijskoude einde van de winter stierven er zo’n 3000 grote grazers. Dit leidde tot veel spanningen rond het gebied.
Het hoge sterftecijfer van de afgelopen winter bracht ecoloog Frank Berendse op andere gedachten. Hij verwijt zichzelf dat hij niet eerder aan de bel heeft getrokken.
“Wat ik mezelf kan verwijten is dat ik niet eerder heb gezien dat het deze kant op ging. Ik heb lange tijd met veel belangstelling deze ontwikkeling gevolgd. Ik denk dat die aantallen nog verder omlaag moeten, naar waarden van ongeveer 20-25 jaar geleden, terug naar een paar honderd dieren. Ik denk dat als je dat doet dan komt dat landschap weer tot leven. Dat is eigenlijk wat ik hoop. En dan heb je ook nog steeds dat prachtige beeld van de rondtrekkende paarden, runderen met hun kalfjes.”
De geschiedenis van de Oostvaardersplassen
De Oostvaardersplassen vormen een natuurgebied van zo’n 56 vierkante kilometer tussen Almere en Lelystad. Het gebied is ontstaan na de drooglegging van de Flevopolders (1950-1968). Het gebied bestaat uit een nat en een droog gebied. Begin jaren ‘80 werden er heckrunderen, konickpaarden en edelherten uitgezet. Idee was dat er door begrazing van de dieren een gevarieerd landschap zou ontstaan. Stekelige planten als de meidoorn en de sleedoorn zouden niet worden weggevreten waardoor vele bijzondere diersoorten zouden kunnen floreren.
Veel te veel grote grazers
Maar in plaats van een parkachtig landschap veranderde het droge deel langzaam maar zeker in een volledig kaalgevreten desolate vlakte, waar uitgemergelde dieren naar de laatste restjes voedsel zoeken. Oorzaak: de zeer voedselrijke bodem. Hierdoor groeiden de kuddes dieren explosief. De stekelige planten kregen door het grote aantal grazers niet de kans stekels te krijgen waardoor boompjes niet de kans kregen te groeien. Lange tijd dachten de bedenkers van het gebied dat er uiteindelijk wel balans zou ontstaan in het gebied, maar winter na winter stierven honderden dieren een gruwelijke dood met als absoluut dieptepunt afgelopen winter. Toen maar liefst 3000 grote grazers vonden de dood.
Kijk & Lees:
Met het advies van de Commissie Van Geel op tafel ligt de bal nu (opnieuw) bij de politiek.
Voor de zomer moeten Provinciale Staten van Flevoland een definitief besluit nemen over de toekomst van de Oostvaardersplassen. Maar het is maar de vraag of iedereen zich hier in kan vinden. Mocht het zo zijn dat het aantal grote grazers drastisch moet worden teruggebracht, zoals velen van mening zijn, dan zou dit officieel betekenen dat er nog meer dieren zullen moeten worden afgeschoten. De grote grazers zijn officieel wilde dieren en mogen volgens het huidige beleid niet verplaatst worden naar een ander natuurgebied.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.