Ook na moord op Pim Fortuyn gingen verkiezingen door: 'Moordenaar niet belonen'

Het stopzetten van de campagne rond de Provinciale Statenverkiezingen na de aanslag in Utrecht vandaag, doet denken aan de situatie rond de moord op Pim Fortuyn in 2002. Ook Mat Herben, toen woordvoerder van partij LPF van Fortuyn, moest er aan denken.

Vanmorgen besloten alle politieke partijen de campagneactiviteiten voor de Statenverkiezingen neer te leggen in verband met de aanslag in Utrecht. Het verkiezingsdebat van EenVandaag ging om die reden ook niet door. Alleen Forum voor Democratie liet een partijbijeenkomst wel doorgaan, in aangepaste vorm.

Een bespreking in het Catshuis

Op maandag 6 mei 2002 werd Pim Fortuyn vermoord, 9 dagen voor landelijke verkiezingen. Anderhalf uur na de moord op Fortuyn kreeg Herben een telefoontje van premier Wim Kok. "De premier condoleerde mij en vroeg of de verkiezingen moesten worden uitgesteld." Voor Herben was het duidelijk: "Ik vertelde Kok dat de LPF wilde dat de verkiezingen gewoon door zouden gaan, omdat de moordenaar anders beloond zou worden."

"De volgende dag kwam de LPF bijeen met leden van het kabinet in het Catshuis om de zaak nog even door te spreken. Toen hebben we samen besloten om de verkiezingen gewoon door te laten gaan", vertelt Herben.

Campagne stilgelegd

Wel werd, net als vandaag, besloten de campagne rond de verkiezingen stil te leggen. "Ook zodat geen enkel kamp misbruik kon maken van de moord op Pim Fortuyn."

Niemand zou het hebben over de terroristische daad tijdens de verkiezingen.

Mat Herben

In het Catshuis werd in een 'gentlemen's agreement' een duidelijke afspraak gemaakt. "Niemand zou het hebben over de terroristische daad tijdens de verkiezingen." En zo geschiedde: "Iedereen betreurde de aanslag uiteraard en de politie stelde een onderzoek in, maar in de campagne kwam het niet ter sprake, en mensen zijn gaan stemmen."

'Stem niet op de LPF'

Een paar dagen voor de verkiezingen deed de premier toch een uitspraak die volgens Herben niet door de beugel kon. "Wim Kok heeft toen nog geroepen 'Stem niet op de LPF', gezien onze afspraak vond ik dat een ongepaste uitspraak."

Het was voor Herben vooral belangrijk dat de kiezer zich niet van de wijs liet brengen door de aanslag. "Ik heb die dag tijdens de persconferentie ook gezegd dat men op de partij moest stemmen die zij al in gedachte hadden vóórdat de moord gepleegd werd. Dat leek mij de meest zuivere insteek."

Invloed op politieke keuze

De aanslag in Utrecht zal volgens Herben geen invloed moeten hebben op de verkiezingen aanstaande woensdag. "De partijen moeten het gewoon over alle onderwerpen hebben waar het in de campagne ook al over is gegaan. Over het klimaat, de wegen, de infrastructuur, kortom de onderwerpen waar de verkiezingen over gaan. Voor de rest moeten de feiten voor zich spreken."

De situatie ligt nu dus iets anders als in 2002. "Toen was er een duidelijk motief. Pim Fortuyn, werd als lijsttrekker van een politieke partij vermoord. Op dit moment is het nog volkomen onduidelijk wat het motief is van de dader die vandaag in Utrecht een aanslag pleegde." Toch is Herben er net zoals in 2002 ervan overtuigd dat de aanslag geen invloed mag hebben op de politieke keuze: "Je moet je niet door een terroristische aanslag van de wijs laten brengen. Je moet gewoon doorgaan met was je van plan was en gaan stemmen op de partij die je in gedachte had."