Onrust in gevangenis door coronavirus: 'We moeten stoppen met meerpersoonscellen'

Het coronavirus bereikt de gevangenissen en dat leidt tot onrust. Bewakers vinden dat ze te weinig beschermd zijn. En gedetineerden voelen zich als ratten in de val. Ze zijn bang dat het virus groot uitbreekt in de gevangenis.

Gevangenissen zijn dan wel op slot, maar dat betekent niet dat ze vrij blijven van corona. Integendeel, er zijn besmettingen in meerdere instellingen. Waarschijnlijk komt het virus de instelling binnen via de mensen die in en uit lopen, zoals bewakers, beveiligers, keukenpersoneel en hulpverleners.

Gevaarlijke plek voor besmettingen

Yntse Koenen van FNV Justitie en Veiligheid heeft honderden bewakers ondervraagd naar de situatie in de gevangenissen. Er heerst onrust, vertelt hij. "Het gaat om tienduizend gedetineerden bij elkaar in die inrichtingen, heel dicht op elkaar. Dat maakt het spannend en gevaarlijk voor besmettingen", zegt Koenen.

Het ministerie van Veiligheid en Justitie heeft al eerder maatregelen genomen, zoals beperking van bezoek en het houden van 1,5 meter afstand. Maar dat laatste is een groot probleem, met name op de meerpersoonscellen, waar ongeveer 15 procent van de gevangenen vastzit.

'1,5 meter is van levensbelang'

"De minister zegt: 'het is een uitdaging', maar het gaat gewoon niet. Die 1,5 meter is van levensbelang, we moeten stoppen met die meerpersoonscellen", zegt Koenen.

Cees Niessen is directeur van de Penitentiaire Inrichting Alphen aan den Rijn, waar zo'n vijftig van die meerpersoonscellen zijn. Hij ziet het probleem, maar is tegen sluiting van deze cellen. "We proberen die cellen zo veel mogelijk enkel te bezetten. En het klopt dat die afstand daarbinnen niet te handhaven is. Maar je moet het zien als een thuissituatie, een sociale omgeving die moet kunnen als je coronavrij bent", zegt Niessen.

Geen gezinssituatie

Volgens Koenen klopt die vergelijking niet. "Het is geen gezinssituatie. Hier word je gedwongen samen te leven in die cel. Terwijl mensen buiten worden beboet als ze samenzijn, worden hier mensen gedwongen."

Ook heeft het wegvallen van het bezoek een opvallend neveneffect in de gevangenissen. Het drugsgebruik is namelijk sterk afgenomen. Bij sommige gevangenissen wordt massaal drugs over de gevangenismuren naar binnen gegooid, zegt Koenen.

Onrustig zonder drugs

"Nu pas blijkt hoeveel drugs er door bezoek afgelopen jaren werd meegenomen. Daar hebben we toch voor weggekeken. We zitten daarbinnen met een grote populatie drugsverslaafden die nu geen drugs hebben. Zij worden daar heel onrustig van."

Volgens Koenen is het al onrustig genoeg in de gevangenis door corona. De schaarste aan drugs maakt dat sommige bewakers in de enquête aangeven dat ze drastische maatregelen willen. "Er zijn leden die zeggen, geef ze in hemelsnaam maar wat drugs, dan zijn ze beter hanteerbaar. Die roep neemt toe."