Nederland was niet traag bij evacuatie uit Afghanistan volgens oud-MIVD-directeur: 'Midden augustus hebben we al 500 tolken en hun familieleden opgehaald'

Bovenop de 800 mensen die eerder werden vermeld, zijn er nog 500 tolken inclusief familie opgehaald vanuit Afghanistan. Dat zegt oud-MIVD-directeur Pieter Cobelens. Deze mensen zijn voor 15 augustus met commerciële vluchten naar Nederland gekomen.

Vandaag vergaderen de leiders van de G7, de belangrijkste industrielanden, over de situatie in Afghanistan. Over een week moeten alle Amerikaanse militairen Afghanistan hebben verlaten. "We werken tegen de klok", zei demissionair minister Sigrid Kaag van Buitenlandse Zaken vanmorgen. Het kabinet hoopt op de valreep nog zoveel mogelijk mensen te kunnen evacueren.

Kritiek vanuit Tweede Kamer

De Tweede Kamer heeft veel kritiek op de manier waarop het demissionair kabinet met de situatie in Afghanistan omgaat. Er zou volgens verschillende Kamerleden te traag zijn gehandeld door Nederland. De Kamer had begin juni in een motie het kabinet opgeroepen ervoor te zorgen dat alle tolken voor de terugtrekking van de westerse troepen in Nederland zouden zijn. Kati Piri (PvdA) voerde een motie in - gesteund door onder meer D66, VVD, ChristenUnie, Denk, GroenLinks en SP - die de regering opdraagt 'alle mogelijkheden' te benutten tolken hierheen te halen voordat de Nederlandse terugtrekking begin juli een feit is. Ze verwijten het kabinet dat deze motie niet is uitgevoerd. Volgens de minister komt dit mede door de eisen die de Afghaanse regering stelde aan het vertrek.

Demissionair minister van Buitenlandse Zaken Sigrid Kaag geeft aan dat ze is overvallen door de snelle opkomst van de Taliban. "De val van Kabul had Nederland niet zien aankomen", zei ze eerder. "We hebben de situatie dus verkeerd ingeschat."

'Ze roepen maar wat'

Oud-directeur Pieter Cobelens van de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) was als directeur operaties verantwoordelijk voor het Nederlandse optreden in Irak en Afghanistan. Hij begon in 2002 met het plannen van de operatie en was van 2006 tot 2011 actief in Afghanistan. Cobelens irriteert zich aan de kritiek op de evacuaties door Nederland. "Iedereen roept maar wat, terwijl ze er zelf nooit zijn geweest."

"Ik weet dat we, vanaf dat we de missie zijn gestart, bezig zijn met het terughalen van onze tolken. Als je met ze hebt gewerkt weet je namelijk dat ze daar een risico lopen. Die mensen zijn allemaal al in Nederland, hebben inburgering gehad. Ze zijn echt goud waard geweest voor Nederland."

'Midden augustus al 500 tolken inclusief familieleden opgehaald'

Dat er nu het idee geschetst wordt dat Defensie daar laks mee omgaat vindt hij pijnlijk.

Achter de schermen is volgens Cobelens wel degelijk van alles gedaan om mensen terug te halen naar Nederland. "Voor 15 augustus hadden ze al 500 tolken met hun familieleden teruggehaald. Inlichtingendiensten zagen het aankomen en daarop zijn maatregelen genomen."

'Er zullen mensen achterblijven'

Of de deadline op 31 augustus, die de taliban hebben gesteld voor het vertrek van militairen, gehaald wordt vraagt Cobelens zich af. "Er zullen mensen zijn die we niet kunnen ophalen. Al vraag ik me af hoe hard die deadline is. Of ze echt iets zullen gaan doen als Amerika niet vertrekt. Het kan zelfs zo zijn dat Nederland nog meer mensen naar Afghanistan stuurt, mocht dat nodig zijn", zegt Cobelens.

Cobelens denkt dat er zeker mensen achter zullen blijven die we niet terug kunnen halen. "Er is een romantisch idee ontstaan van hoe we mensen selecteren op zo'n luchthaven. Mensen hebben geen idee van hoe moeilijk dat is. De traige is ontzettend lastig. Je moet goed kijken wie we op het vliegtuig zetten, dat moet zorgvuldig gebeuren. Een uitdaging als je ziet hoe de situatie is. Vergelijk het met een wedstrijd van Feyenoord en Ajax en dat je dan aan de poort drie mensen moet vinden met een bepaald profiel. Succes daarmee."