Dat staalfabriek Tata Steel naast Wijk aan Zee ligt en dat er daardoor soms overlast is, wisten ze wel. Maar uit recente onderzoeken komt naar voren dat de lucht viezer is dan gedacht. Daarom eisen de moeders in het dorp schonere lucht voor hun kinderen.
De speeltuin in het dorp wordt elke dag schoongemaakt door een schoonmaakploeg van Tata Steel. En naast de speeltoestellen staat een kraantje, zodat kinderen makkelijk hun handen kunnen wassen voordat ze iets in hun mond stoppen. Want de grafietneerslag, die neerdaalt rondom de staalfabriek, is voor jonge kinderen heel gevaarlijk. Dat bleek uit onderzoek van het RIVM.
Kraantje en afdekzeil voor de zandbak
En daarom heeft een aantal moeders uit het dorp zich verenigd. Zij willen dat er nu echt iets verandert. "Het allerbelangrijkste is dat gedeputeerde Olthof moet aankondigen wat hij gaat doen met de vergunningen van Tata Steel, dat er structureel gemonitord wordt op de fabriek, dat er structureel gehandhaafd wordt en dat een aantal achterstallige fabrieken gesloten wordt", zegt Sanne Walvisch, moeder van twee kinderen. Samen met andere ouders zit ze in een appgroep om elkaar op de hoogte te houden.
De kraantjes rondom speeltuinen, het afdekzeil voor de zandbakken, het kwam er nadat de ouders in gesprek gingen met Tata Steel. "Uit onderzoeken kwam steeds vaker naar voren hoe ongezond deze omgeving is, daarom hebben we contact opgenomen met de staalfabriek. Ze hebben ons verzoek om kraantjes gehonoreerd, al heeft het wel twee zomers geduurd", vertelt Walvisch.
Lees ook
'Mijn kind heeft maar één paar longen'
Om te laten zien dat ze niet de enige zijn met zorgen, voeren ze actie op het weiland in het midden van het dorp. Omdat vanwege de coronamaatregelen maar plek is voor veertig mensen kan iedereen een protestbrief op een stoel plakken.
Bijna 500 inwoners hebben dat gedaan. 'Ik wil gewoon gezond oud worden, 'Mijn kind heeft maar één paar longen', 'Stop met de vergiftiging van Wijk aan Zee' en 'Basta met Tata' is onder andere te lezen.
Pony's onder zwarte stof
Op één van de stoelen zit Sabine van Otterlo. Ze was 10 jaar toen ze in Wijk aan Zee kwam wonen. Haar ouders runnen er al dertig jaar een hotel. Ze is er blijven wonen en nu groeien ook haar twee kinderen op in de kustplaats. "Mijn twee pony's staan in een weiland vlakbij de fabriek en die zitten geregeld onder de zwarte stof."
In die stof zitten zware metalen waaronder lood, mangaan en vanadium, bleek uit onderzoek van het RIVM in 2019. En uit onderzoek van de GGD Kennemerland kwam naar voren dat in de regio IJmond relatief vaak kanker voorkomt vergeleken met andere regio's in Nederland. "Bij het hotel van mijn ouders heeft het RIVM een veegmonster genomen en de waarden die daaruit kwamen waren in vergelijking met andere locaties hier heel hoog."
Goede werkgever voor veel generaties
Laura Wink kwam een aantal jaar geleden in het dorp wonen, maar ze weet niet hoe lang ze er nog blijft wonen. "Je wilt een veilige leefomgeving voor je kinderen, maar uit de onderzoeken van de laatste jaren blijkt dat het niet zo veilig is. Ik lig daar soms wakker van, dan denk ik, waar laat ik mijn kinderen opgroeien".
Tata Steel hoeft van haar niet te sluiten, maar moet wel schoner worden. "Tata Steel hoort bij Wijk aan Zee en ik snap dat het voor heel veel generaties een goede werkgever is. Maar de productie moet veel duurzamer zodat het hier gezonder wonen is."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.