Riace is een Italiaans dorpje dat wereldberoemd is geworden als voorbeeld van geslaagde integratie. Door de opvang van migranten kwam het leeggelopen dorp weer tot leven. Maar nu staat het plaatsje symbool voor het veranderende politieke klimaat in Italië. De burgemeester wordt beschuldigd van fraude en de nationale overheid wil het integratiebeleid terugdraaien.
De burgemeester Mimmo Lucano, de bedenker van het zogenoemde Riace-model, is inmiddels verdachte in een strafzaak. De Italiaanse regering wil dat de migranten het dorp verlaten.
Het klonk als een ideale oplossing: migranten en asielzoekers opvangen in een krimpend dorp dat op die manier weer tot leven komt. Door de overheidsbijdragen voor hun opvang zijn er weer banen en draait de lokale economie weer. Het wordt het Riace-model genoemd, en het ging de wereld over als voorbeeld van een geslaagd integratie- en opvangmodel. Maar de rechtse regering van Italië wil daar nu een einde aan maken en trekt alle subsidies in.
'Het dorp ademt leven'
Pino Alfarano is burgemeester van Camini. Ook zijn dorp kwam tot bloei dankzij de toestroom van vluchtelingen. Hij herinnert zich nog goed hoe hij het dorp aantrof 15 jaar geleden, toen hij terugkeerde naar zijn geboortedorp na te hebben gestudeerd in Noord-Italië. De straten waren leeg, nergens brandde licht. De huizen stonden leeg. Er woonden nog geen 200 mensen, terwijl er woningen zijn voor ruim het dubbele. "Ruik je dit?’ Hij steekt zijn neus in de lucht in een van de smalle steegjes. ‘Kookluchtjes. Die hadden we hier al jaren niet meer. Maar sinds er hier 120 migranten wonen leven de straten weer. Er zijn weer kinderen. Het dorp ademt leven."
De zorgen zijn groot dat het project moet worden stopgezet omdat de regering de subsidies stopzet. In Riace, twee kilometer verderop, is dat al gebeurd. In Riace is het model vijftien jaar geleden bedacht door burgemeester Mimmo Lucano. Toen een boot met Koerdische vluchtelingen aanspoelde aan de Calabrische kust van wie niemand wist waar ze heen moesten, bedacht hij dat het een ideale oplossing zou zijn voor Riace waar de helft van de huizen leegstond.
Burgemeester gearresteerd
De vluchtelingen konden tijdens hun asielaanvraag een vak leren in een van de werkplaatsen, de leegstaande huizen werden hun nieuwe thuis. De meeste migranten verlaten na het doorlopen van de asielprocedure Riace, een enkeling blijft. Het dorp is al jaren gewend aan de aanwezigheid van verschillende nationaliteiten. Oudere bewoners zitten met hun wandelstok gemoedelijk op bankjes naast Afrikaanse jongens die naar muziek luisteren.
De dorpbewoners raakten ook gewend aan de journalisten die van over de hele wereld kwamen kijken naar deze bijzondere samenleving. De journalisten zijn ook nu weer massaal naar Riace afgereisd. Maar de reden is een heel andere: burgemeester Mimmo Lucano wordt ervan verdacht de regels te hebben overschreden. Hij zou een migrante die moest vertrekken hebben geadviseerd te trouwen met een dorpsbewoner.
Zijn arrestatie leidde tot protesten in heel Italië. Maar vicepremier Matteo Salvini gaat voorop in de harde lijn tegen migranten. Zijn motto: ‘Het feestje voor migranten is voorbij.'
De kans is groot dat in andere dorpjes soortgelijke projecten ook worden stopgezet, tot verdriet van de inwoners en de migranten. Filemon uit Eritrea maakt zich zorgen. Hij is opgeleid tot boer en heeft nu een eigen stukje land dat hij kan bewerken. Zijn twee kinderen zijn hier geboren en gaan hier naar de school die dankzij de komst van de migranten na jaren sluiting weer open kon. Filemon: "De mensen zijn aardig. Iedereen groet elkaar. Caimini is mijn thuis."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.