LTO-voorzitter dringt aan op betere Europese afspraken voor boeren: 'Duurzaam voedselbeleid moet vooropstaan'

Terwijl in Zuid-Europa steeds vaker oogsten mislukken door klimaatverandering, stuurt het beleid vanuit Brussel juist op krimp van de voedselproductie. Daarom pleit LTO voor een Europese voedselstrategie. "Boeren leven al te lang in onzekerheid."

Dat zegt voorzitter Sjaak van der Tak van Land- en Tuinbouworganistatie Nederland (LTO) in zijn afscheidsinterview. Hij neemt na 3 jaar afscheid als voorzitter van LTO. Het waren bewogen jaren waarin veel discussie was over de toekomst van boeren in Nederland in samenhang met de slechte staat van de natuur. Na ingrijpende overheidsplannen trokken boeren massaal op de trekker naar Den Haag om zich daar tegen te verzetten.

'Alleen natuur dat de klok slaat'

"We leven in Noordwest-Europa in een vruchtbare delta", schrijft Van der Tak in een brief aan de informateur, in opdracht van EenVandaag. "Als Europa in de toekomst haar eigen burgers wil blijven voeden, dan moet duurzaam voedselbeleid vooropstaan, in balans met natuur- en klimaatbeleid." Want het is volgens hem nu alleen natuur dat de klok slaat: "Het gaat om verduurzaming, maar aan de andere kant ontbreekt een Europese voedselstrategie."

Daarnaast is er een blinde vlek als het gaat om de import van voedsel, vindt de vertrekkend LTO-voorzitter. "Want dan moet het ook zo zijn dat boeren van buiten de EU die producten invoeren, aan dezelfde maatstaf moeten voldoen als boeren binnen de Europese Unie hanteren."

'Haal landbouw uit de impasse'

In zijn brief doet Van der Tak daarnaast vooral een dringend beroep namens 30.000 boeren, tuinders, kwekers en telers. "Laat de nieuwe coalitie de Nederlandse landbouw uit de impasse halen! Boeren leven al te lang in onzekerheid." Onzekerheid over hoe een toekomstbestendig bedrijf eruit ziet en de vraag of boeren in de toekomst nog wel een boterham kunnen verdienen en kunnen investeren, legt hij uit.

Boeren vragen zich af of ze hun leningen nog wel kunnen betalen en of ze hun bedrijf kunnen overdragen aan een volgende generatie, ziet hij. "Wij blijven voortdurend naar de overheid zeggen: 'Waar blijft nou uw toekomstbestendig landbouwbeleid?' Geef ons mogelijkheden rond wanneer er verduurzaamd wordt, dat er een verdienvermogen voor inkomen, maar ook voor investeringen komt."

Vertrouwen in nieuw kabinet

Melkveehouder Teus van der Wind heeft veel vertrouwen in een nieuw - nog te vormen - kabinet en de nieuwe Tweede Kamer waarin rechtse partijen een meerderheid hebben. "Die zullen zeker realistischer naar zaken gaan kijken, dat weet ik zeker."

Vooral als het gaat om een nieuw landbouwakkoord, denkt hij. "Dat nieuwe kabinet zal een landbouwakkoord sluiten. Met de landbouwpartijen die wel voornemens hebben om in Nederland vooruit te boeren. Maar wel met werkbare doelen, want daar gaat het natuurlijk om. We moeten doelen stellen met z'n allen en dat willen we best doen, dat hebben we altijd al gedaan, maar die moeten wel uitvoerbaar zijn."

Mestderogatie is heikel punt

Een heikel punt voor de boeren is het verdwijnen van de zogenoemde 'mestderogatie'. Nederlandse boeren mochten meer mest op hun land uitrijden dan boeren in andere EU-lidstaten, omdat het groeiseizoen voor gras hier een stuk langer is dan bijvoorbeeld in droge, Zuid-Europese gebieden. Maar die uitzonderingspositie raakte Nederland kwijt.

Tot grote frustratie van melkveehouder Teus. "Dat is ontzettend jammer en ook heel slecht voor het land. Want hierdoor kun je minder dierlijke mest plaatsen en dan gaan we meer kunstmest gebruiken, wat veel sneller uitspoelt", legt hij uit. Volgens hem moet een nieuwe minister in Brussel met de vuist op tafel slaan. "En dingen gaat eisen, zoals Macron dingen eist, zoals Orbán dingen eist. Zo kunnen wij dat ook."

Ook LTO ziet mogelijkheden

Ook LTO-voorzitter Van der Tak denkt dat er mogelijkheden zijn. "Maar dan moet er wel een minister komen die alle hoofdsteden van Europa afreist met een plan B waarin hij zegt: 'Ik ga die klimaatdoelen halen, maar dan hebben we een stuk van die derogatie absoluut nodig.'" Boeren gebruiken niet voor niets mest, want mest geeft bodemleven. En het is uiteindelijk ook nodig voor de akkerbouw. Dus mest is beter dan kunstmest."

Het is van belang dat de nieuwe minister van Landbouw in ieder geval meer druk gaat uitoefenen op nieuw Europees beleid, benadrukt Van der Tak. "Ik heb gekeken naar de vier verkiezingsprogramma's van de partijen die nu onderhandelen. Als ik daarnaar kijk, dan is het echt mogelijk."

'Boeren liggen wakker'

De belangrijkste boodschap van Van der Tak aan de informateur: de impasse doorbreken. "Want dat betekent dat boeren ook in de toekomst kunnen blijven. Dat betekent: werken vanuit de overtuiging dat boer en natuur geen tegenstanders zijn, maar bondgenoten."

"Menig boer ligt al te lang wakker van de opdracht die voor u ligt. Ik wens u veel succes toe met deze belangrijke taak", schrijft de vertrekkend LTO-voorzitter tot slot in zijn brief.