'Looneis FNV van 12 procent niet realistisch', zegt premier Mark Rutte

De looneis van 12 procent waar vakbond FNV vandaag mee kwam, is niet realistisch. Dat zegt premier Mark Rutte in een interview met EenVandaag. "Dat zou de economie grote schade berokkenen."

"Dat in sectoren waar het goed gaat de lonen omhoog gaan, ligt voor de hand. De Nederlandse economie draait gek genoeg goed. Maar die 12 procent is echt niet realistisch", zegt de premier.

Prijsplafond

'Onzekerheid' was vandaag het trefwoord in de troonrede, onder andere vanwege de inflatie en stijgende voedsel- en energieprijzen. Voor dat laatste probleem is de onzekerheid vanmiddag - in elk geval deels - weggenomen. Toen werd bekend dat er een 'prijsplafond' komt voor gas en elektriciteit.

Dat plafond moet ervoor zorgen dat mensen niet in de problemen komen door een hoge energierekening. Het kabinet denkt op dit moment aan een maximum van 1,50 euro voor een kuub kas en 70 cent voor een kilowattuur elektra, maar die bedragen kunnen nog veranderen. Dat dit plan laat komt, heeft volgens Rutte te maken met het feit dat er in eerste instantie rekening werd gehouden met een ander plan: het verlagen van de energiebelasting. Daar komt nu het prijsplafond voor in de plaats. "We hadden een veel kleinere maatregel bedacht dan we nu gaan uitvoeren."

Oorlog Oekraïne

De grote prijsstijgingen van levensmiddelen en energie zijn direct te linken aan de oorlog in Oekraïne. Hoewel Nederlandse soldaten er niet vechten is dat volgens Rutte ook 'onze' oorlog. "Die strijd moet Oekraïne winnen, anders wordt het normaal dat het ene land zomaar het andere binnenvalt en dan wordt het in Nederland ook onveiliger. De prijs die we daarvoor betalen is hoge inflatie en die moeten we het hoofd bieden met steunmaatregelen."

Rutte vertrouwt erop dat Nederlanders, ook als de energiekosten deze winter verder oplopen, voelen dat dit ook over hen gaat. "Als dit normaal wordt is heel Europa en ook Nederland in gevaar."

Weinig vertrouwen

Uit verschillende onderzoeken, waaronder het Prinsjesdag-onderzoek onder het Opiniepanel, blijkt dat dat vertrouwen niet bepaald wederzijds is. Het vertrouwen in het kabinet is zelfs historisch laag is. 15 procent van de panelleden heeft nog vertrouwen in kabinet-Rutte IV. Sinds EenVandaag begon met het peilen van het vertrouwen in 2007 scoorde een kabinet maar één keer een procent lager: op Prinsjesdag 2013, na miljardenbezuinigingen in een financiële crisis.

Uit hetzelfde onderzoek blijkt dat panelleden het kabinet een 3,3 geven. Niet eerder werd een kabinet onder Rutte zo slecht beoordeeld. De verschillende crises en het onvermogen om deze op te lossen blijken funest, twee derde van de mensen wil liever nieuwe verkiezingen.

'Problemen niet zomaar opgelost'

"Ik vind het zorgwekkend, maar met de verschillende grote crises waar we nu mee te maken hebben, vind ik het niet gek dat het cijfer zo laag is", zegt Rutte. "Overigens: als je mij zou vervangen voor iemand anders, denk ik niet dat zomaar alle problemen zijn opgelost."

Daarom vraagt hij ook wat begrip: "Zowel asiel, als stikstof, als koopkracht zijn drie hele grote vraagstukken. We zijn ieder van die problemen aan het aanpakken, maar helaas is het niet zomaar opgelost." En alles oplossen gaat ook niet helaas, benadrukt hij. "Maar we zorgen er wel voor dat de mensen die wat zwakker staan, mensen met een klein inkomen, mensen uit de middenklasse zo goed mogelijk steunen."

(On)zichtbaar

De afgelopen tijd klonk vaak de kritiek dat de premier te onzichtbaar is geweest. Toch voelt hij er weinig voor om, net als een aantal andere collega's in Europa, het volk toe te spreken zoals tijdens de coronacrisis. "Dat was heel uitzonderlijk, we moesten massaal van mensen vragen het maatschappelijke leven stil te leggen. Ik vind het volk toespreken een heel zwaar instrument en ben daar terughoudend in."

"Ik dacht zelf dat ik afgelopen zomer wél zichtbaar was, door bijvoorbeeld bij de boeren op bezoek te gaan en bij bakkers, maar als die kritiek er is dan denk ik daar over na. Het is niet zo dat ik dan ineens morgen het land ga toespreken."