Leeftijdsdiscriminatie dagelijks probleem voor oudere sollicitanten: 'Soms hoor je iemand snel een reden verzinnen waarom je bent afgewezen'

Steeds meer 55-plussers blijven werken in de krappe arbeidsmarkt. Maar wie als oudere werknemer op zoek moet naar een nieuwe baan, is geregeld de klos. Al dan niet uitgesproken leeftijdsdiscriminatie kan oudere sollicitanten tot wanhoop drijven.

De 64-jarige Dirk van Kampen werkte 32 jaar bij een groot bedrijf op de afdeling hypotheken. "We kregen steeds meer de indruk dat men ermee bezig was iedereen boven de 50 jaar eruit te knikkeren", vertelt hij. "Bij mij duurde dat in totaal 4 jaar. Het ging nogal stiekem, langzaamaan werd een dossier opgebouwd."

Ontslagen met 60 jaar

Uiteindelijk werd Dirk door zijn werkgever ontslagen. Hij was net 60 geworden en moest op zoek naar een nieuwe baan: "Ik had nog jaren te gaan tot mijn pensioen, dat viel voor mij financieel niet te overbruggen. En ik wílde ook graag nog werken."

"Als je niet werkt, verlies je structuur, je mist sociale contacten, de wereld wordt steeds kleiner", legt hij uit. "Dat wilde ik niet."

15 tot 20 sollicitaties per maand

En dus begon Dirk te solliciteren: "Ik moest verplicht 4 sollicitaties per maand sturen, maar ik schreef er maandelijks wel 15 tot 20. Op van alles en nog wat heb ik gesolliciteerd. Een paar keer kwam ik best ver, maar uiteindelijk ving ik altijd bot."

Soms belde de zestiger later nog na met de vraag waarom hij was afgewezen. "Een paar keer kreeg ik dan ook daadwerkelijk te horen dat ze me te oud vonden. En soms hoorde ik iemand aarzelen en snel een reden bedenken, zodat ze niet hoefden te zeggen dat het de leeftijd was waarop ze me afwezen."

'Tijd voor reality check'

Arbeidsmarktdeskundige Kilian Wawoe is niet verrast door de ervaringen van Dirk. "Keer op keer hoor je dat mensen vanwege hun leeftijd niet aangenomen worden. Dat wordt dan niet zo direct gecommuniceerd, maar veel werkgevers en HR-managers denken alleen maar 'jong, jong, jong'. Het stereotype beeld is toch dat oudere werknemers minder flexibel, ongemotiveerd en vaker ziek zijn."

Het wordt de hoogste tijd voor een reality check, vindt Wawoe. "Er zijn simpelweg niet genoeg jonge werknemers. Dus het is heel onverstandig om geen gebruik te maken van het potentieel van de 55-plus werknemers om openstaande vacatures op te vullen."

Ziekteverzuim is niet het probleem

Het leren van nieuwe technieken en vaardigheden kan wel langzamer gaan, zegt de arbeidsmarktdeskundige. "Maar dat begint al vanaf je 40ste. Dus als je dat criterium als meetlat neemt, worden de vacatures nooit ingevuld. En niet iedereen hoeft alles te kunnen, je kunt daarin als werkgever best flexibel opereren."

Het idee dat 55-plussers een groep vol met mankementen is, daar klopt weinig van, zegt hij. "Het ziekteverzuim is juist klein binnen die groep, zeker wat mentale klachten betreft, zoals burn-outs of depressie. Daar hebben jongere werknemers veel meer last van. Een reëel probleem is eerder dat mensen liever niet leiding willen geven aan een collega die ouder is. Senioriteit kan intimideren, het wordt als lastig ervaren om oudere werknemers op hun gedrag aan te spreken."

Meer 55-plussers aan het werk

De arbeidsmarktparticipatie van 55-plussers neemt ondertussen toe. In 2006 werkte iets meer dan de helft van de 55 tot 60-jarigen, in 2021 was dat percentage gestegen naar 80 procent, blijkt uit cijfers van uitkeringsorganisatie UWV en statistiekbureau CBS.

De meest opvallende stijging vond plaats onder 60- tot 65-jarigen: van die groep is inmiddels ruim de helft aan het werk, terwijl dat in 2000 nog maar 2 op de 10 was. Deze toename komt voor een deel door overheidsmaatregelen, zoals het afschaffen van fiscale voordelen en het prepensioen.

3 jaar lang solliciteren

Dirk heeft uiteindelijk 3 jaar naar een nieuwe baan gezocht: "Begin vorig jaar was ik echt desperaat. Ik had al zo veel gesolliciteerd, ook op lagere functies. Per 1 juli zou mijn uitkering stoppen. Dan zou ik qua inkomen naar beneden donderen, naar onder de 1.000 euro."

Maar zijn sollicitatie bij een beheerder voor Verenigingen van Eigenaren (VvE's) leidde in het voorjaar tot een gesprek én tot een contract van - in eerste instantie - een halfjaar.

'Wat mij betreft gaan we door'

"Ik werk er als accountmanager voor Verenigingen van Eigenaren. Het is veel werk achter de computer en aan de telefoon, maar ik sta ook geregeld op een steiger om schilderwerk te controleren. Het is leuk, afwisselend werk en ik leer nog elke dag bij."

In november moest Dirk weer op gesprek bij de eigenaar komen: "Hij zei toen: 'Wat mij betreft gaan we door. We geven je per 1 december een vast contract.' Ik had dit echt niet zo snel verwacht en ben er heel blij mee."