Lagere inkomens met handen in het haar: 4 op 10 verwachten rekeningen niet te kunnen betalen

Een grote meerderheid heeft zorgen over zijn koopkracht de komende maanden. Terwijl de prijzen blijven stijgen, komt overheidshulp vooral pas in 2023 op gang. Een flinke groep lagere inkomens (42 procent) verwacht rekeningen straks niet te kunnen betalen.

Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag in aanloop naar Prinsjesdag. Het kabinet presenteert morgen traditiegetrouw haar plannen voor 2023, maar veel mensen verwachten dit najaar al in de problemen te komen.

Betalingsproblemen

Bijna tweederde (63 procent) maakt zich zorgen over de eigen koopkracht in de wintermaanden. Een kwart (26 procent) verwacht zelfs één of meerdere rekeningen in de komende maanden niet meer te kunnen betalen. Vooral lagere inkomens zijn pessimistisch. Van hen maakt 70 procent zich zorgen over hun koopkracht en verwacht 42 procent betalingsproblemen te krijgen.

Vooral het vooruitzicht dat de verwarming op een gegeven moment weer aan zal moeten, stemt veel mensen pessimistisch. Maar liefst een derde van alle ondervraagden (33 procent) denkt het komende half jaar in de knel te komen met de energierekening. Dat zijn vooral lagere inkomens (48 procent), maar ook drie op de tien mensen met een middeninkomen (33 procent) denken dat.

Schaamte voor geldproblemen

Een grotere groep verwacht het komende halfjaar dus financieel in de knel te komen. Bij mensen die het zwaar hebben, heerst ook nog eens een flink gevoel van schaamte. 60% van de mensen die nu niet rond kan komen, geneert zich voor zijn financiële positie. Hier zitten veel mensen bij die heel snel in koopkracht achteruit zijn gegaan en niet gewend zijn om in deze positie te zitten: "Het is toch te gek voor woorden dat een inkomen waar ik vorig jaar redelijk van rond kon komen nu in de verste verte niet toereikend is", schrijft iemand daarover.

Ook vertellen veel mensen dat ze naar hun omgeving zolang mogelijk de schijn op willen houden over hun positie: "Het hebben van geldzorgen is al erg genoeg. Ik zit echt aan de bodem, maar naar de buitenwereld doe ik alsof er niks aan de hand is. Toch een stuk trots denk ik."

Geen hulp zoeken

Dat gevoel van schaamte zorgt er deels voor dat lang niet iedereen in een penibele financiële positie hulp gaat zoeken als dat nodig is. Vooral hulp uit eigen kring is taboe. Slechts een klein deel klopt dan aan bij buren (5 procent), werkgever (10 procent), vrienden (11 procent) of familie (34 procent).

Een stuk meer van hen zou hun gemeente (49 procent), de landelijke overheid (47 procent) of hun energiebedrijf (43 procent) om hulp vragen. Iemand schrijft: "Ik vind het vreselijk om om hulp te vragen, maar als het moet dan moet het. Ik weet nog niet wat de landelijke overheid kan bieden, maar als ze iets hebben ga ik daar achteraan."

'Nu hulp nodig'

Het kabinet komt met miljarden aan plannen om de koopkrachtklap van mensen op te vangen, maar kan die voor het grootste deel naar eigen zeggen niet eerder dan in 2023 in laten gaan. De tot nu toe aangekondigde maatregelen kunnen stuk voor stuk rekenen op steun van de meesten, maar over de timing klinkt kritiek.

"Mijn energierekening is in een half jaar gestegen van 120 naar 725 euro. Als dit de komende maanden door blijft stijgen, heb ik nu hulp nodig", schrijft iemand. Een meerderheid noemt het pakket mede door die timing onvoldoende om lagere en middeninkomens te compenseren.

Hardste klappen voor lagere inkomens

Zelfs met de lopende miljardenhulp in 2023 zijn mensen allerminst positief over volgend jaar. De helft (52 procent) verwacht er ondanks de miljardensteun in 2023 op achteruit te gaan.

Wederom zijn het vooral de lagere inkomens die de hardste klappen vrezen: 61 procent denkt in 2023 nog minder te besteden hebben dan nu.

Minder blij met leven

Uit het onderzoek van EenVandaag blijkt verder dat de huidige crisistijd niet alleen welvaart aantast, maar ook het welzijn. Vooral van de lagere inkomens is een flinke groep ontevreden met diverse aspecten van hun leven.

Een meerderheid (60 procent) is ongelukkig met zijn inkomen. Ruim een derde niet te spreken over zijn mentale en fysieke gezondheid. En bijna de helft (47 procent) is ontevreden met zijn toekomst in Nederland.

Vervelender dan de coronajaren

Onvoorziene gebeurtenissen in de persoonlijke sfeer zijn extra vervelend nu de prijzen stijgen, zoals voor deze alleenstaande moeder: "Door een scheiding zit ik nu een dure huurwoning. Ik kom helaas nergens voor in aanmerking en red het zo langzamerhand niet meer, ik merk dat mijn mentale gezondheid achteruit gaat vanwege alle zorgen."

Een ander maakt een pijnlijke vergelijking: "Deze crisistijd voelt nog vervelender dan de coronajaren. Iedereen kan weer leuke dingen doen, maar voor mij is alles waar ik plezier uit haal onbetaalbaar geworden."