Kamala Harris was 'in charge' in eerste debat tegen Donald Trump, ziet onze Amerika-verslaggever

Vannacht vond het eerste presidentsdebat tussen Kamala Harris en Donald Trump plaats. Wat viel er op? En wat voor effect gaat dit hebben voor de peilingen? We stellen er vijf vragen over aan Amerika-verslaggever Tom van 't Einde.

1. Wat is jouw algemene indruk van het debat?

Kamala Harris was 'in charge' merkt Van 't Einde direct op. "Zij bepaalde eigenlijk waar het debat heen ging, waar het over ging, en Trump volgde." Dat was vanaf het begin al te merken, toen ze tegenstander Donald Trump een hand gaf. Want sinds Trump in de politiek zit, heeft geen tegenstander dat meer gedaan bij een debat. "Eigenlijk had ze daar haar eerste slag al te pakken." Ook haar achtergrond in de rechtszaal was duidelijk te merken tijdens het debat. "Die trucjes die ze daar vroeger toepaste, zag je haar nu gebruiken in het debat."

Bijvoorbeeld wanneer het ging over immigratie, vertelt Van 't Einde, een punt waarop Harris zwakker is dan Trump en waarop hij haar makkelijk aan zou kunnen vallen. "Ze sloot haar hele betoog daarover af met: 'Oh trouwens, kijk vooral naar de rally's van Trump, dan zie je hoeveel mensen er al weglopen voordat hij klaar is met zijn toespraak omdat ze het saai vinden.' Trump had het kunnen negeren maar trapte in de val en maakte er een heel punt van. Zij gebruikte de hele tijd een soort 'kattebelletje' waar hij dan weer achteraan ging, en waardoor zij ongeschonden uit het debat kwam."

Die frustratie bij Trump was ook te merken in de non-verbale communicatie. "Harris lachte veel en haalde soms een beetje de schouders op, terwijl Trump de hele tijd boos en geagiteerd keek, en er gefrustreerd uitzag. Je zag aan de non-verbale communicatie dat Trump niet lekker in z'n vel zat en de controle kwijt was." Voor Van 't Einde is het duidelijk dat Kamala Harris als winnaar uit het debat is gekomen. "Ze heeft echt laten zien dat ze is opgewassen tegen zo'n man als Trump, en duidelijk gemaakt dat ze hem eigenlijk alle kanten op krijgt die ze wil."

2. Waar blonken de kandidaten in uit?

Waar Trump de rest van het debat dus niet zo goed uit de verf kwam, was zijn slotpleidooi wel sterk. "Dat vond ik heel erg goed. Het punt dat hij daar maakte, had hij eigenlijk veel eerder moeten maken. Hij zei: 'Harris belooft van alles en zegt van alles over wat ze gaat doen voor de economie en tegen immigratie, maar ze zit al 4 jaar in het Witte Huis. Waarom doet ze het niet nu al? Wat heeft ze de afgelopen jaren al gedaan?'"

"En dat was eigenlijk zijn sterkste argument in het hele debat", vertelt de Amerika-verslaggever. "Maar dat zagen we pas na 89 minuten. Als hij dat nou wat eerder had gedaan, en daarin wat meer discipline had laten zien, dan was hij veel sterker uit het debat gekomen." De discipline die Van 't Einde noemt, is iets waar Trump al vaker mee worstelt. "Hij heeft moeite om bij zijn verhaal te blijven en is makkelijk beïnvloedbaar."

3. Trump deed vreemde uitspraken, wat doet dit met zijn geloofwaardigheid?

Tijdens het debat deed Trump opvallende uitspraken. Zo zei hij dat immigranten honden en katten meenemen om op te eten. Op zijn eigen achterban hebben dit soort uitspraken geen invloed, weet de Amerika-verslaggever. "Die geloven die leugens en complottheorieën. Alleen om de verkiezingen te winnen, heb je de gematigde Amerikanen nodig", gaat hij verder. "En die heeft hij hiermee niet bereikt." Dit was een kans om discipline en zelfbeheersing te tonen om die gematigde groepen achter zich te krijgen. "Dat heeft hij niet gedaan, zeker niet met dit soort rare verhalen waarvan de meeste Amerikanen ook denken: wat is dit?"

Grote kans dat Harris deze groepen wel heeft bereikt met het debat. "Ik denk eigenlijk wel dat ze hiermee mensen over de streep heeft getrokken. Mensen die haar nog niet zo goed kenden en nu hebben gezien hoe ze zich 90 minuten lang staande hield, en de overhand had. Ik denk wel dat ze mensen, die nog twijfelden, overtuigd heeft om op haar te gaan stemmen maar hoeveel dat er zijn is nog wel de vraag."

4. Er waren nog twijfels of er een tweede debat komt. Denk jij dat dit er komt?

Een tweede debat stond nog niet op de planning, maar Harris lijkt dat nu wel te willen. Opvallend, vertelt Van 't Einde, want eerst hield zij een tweede debat steeds af. "Maar ze had nu gewoon een goed debat. Ik denk dat Harris nu denkt: even doorpakken en het ijzer smeden wanneer het heet is." En waar Trump eerst wél een tweede debat wilde, lijkt hij juist wat terughoudender. "Maar ik denk dat het er wel gaat komen omdat ze er allebei belang bij hebben", vertelt de Amerika-verslaggever.

Inhoudelijk zou zo'n tweede debat niet veel verschillen van wat we vannacht hebben gehoord. "Harris zal ook dan weer willen laten zien hoe makkelijk Trump van zijn stuk te brengen is en hem uit zijn evenwicht proberen te brengen." Op zijn beurt zal Trump dan weer de opdracht vanuit de partij krijgen om meer discipline te tonen. "Maar dat heeft hij gewoon niet en dat gaat ook niet gebeuren als er nu nog een debat is", voorspelt Van 't Einde.

5. Wat voor effect zal dit hebben op de peilingen?

Of er door dit tv-debat echt een grote verschuiving gaat plaatsvinden, is nog even afwachten. Dat weten we pas echt over een week of 2, wanneer er een poll naar buitenkomt. "Bij zo'n televisiedebat weet je nooit helemaal wat het gaat doen", vertelt Van 't Einde.

"Daarbij zitten meeste Amerikanen gewoon al in de loopgraven: hun stem is al bepaald. Het zijn net die paar procenten twijfelende kiezers die je nu moet bereiken." Maar over het algemeen krijgt Van 't Einde dezelfde reactie van verschillende Amerikanen: Harris komt het beste uit dit debat.