Indonesische Nabila moest in Nederland zorgstage lopen onder haar niveau, terwijl volwaardig werk was beloofd

Door bemiddelingsbureau Yomema werd ze een fulltime baan beloofd in een Nederlands ziekenhuis. In plaats daarvan werden Indonesische verpleegkundigen als 'stagiair' ondergebracht bij Zorggroep Drenthe. Ze leerden er niets nieuws.

De zestig Indonesische verpleegkundigen die in de herfst van 2021 onder valse voorwendselen naar Nederland werden gehaald, moesten verplicht stage lopen bij Zorggroep Drenthe, een grote ouderenzorgorganisatie. Ook hun bijbaan moesten ze daar uitvoeren.

Druk op de ouderenzorg

In Drenthe is sprake van een grote vergrijzingsgolf. In 2030 is de groep 80-plussers 65,5 procent groter dan die in 2015 was, bleek in 2021 uit het Regiobeeld Ouderenzorg Drenthe. De groep 65-plussers groeit tot 2030 met 34,7 procent.

Dat betekent een flinke druk op de ouderenzorg in die provincie. Vandaar dat Yomema juist in zee ging met onder andere Zorggroep Drenthe. Hoe eerder de Indonesiërs konden beginnen, hoe beter.

Stage en werk hetzelfde

Maar de stage en bijbaan die de verpleegkundigen bij de Zorggroep Drenthe moesten uitvoeren bleken precies hetzelfde. "Ik loop nu 13 maanden stage in de thuiszorg, niet in het ziekenhuis zoals was beloofd. Elke week doe ik dat 2 dagen en maak ik steeds hetzelfde rondje. Zonder begeleiding."

"Ik loop 16 uur per week stage en werk 16 uur per week, maar eigenlijk is het allebei werk. De stage draait helemaal niet om mijn leerdoelen", zegt een verpleegkundige die anoniem wil blijven, omdat ze bang is dat haar uitspraken vervelende consequenties voor haar hebben. Duidelijk is dat ze stage liep onder haar niveau: mbo verzorgende in plaats van hbo verpleegkundige.

'Moet bijdragen aan opleiding'

"Je mag hopen dat er een stagebegeleider is, als je stage loopt. Dat er instructies zijn voor wat je moet leren, welke handelingen je moet oefenen en dat dat dus andere dingen zijn dan je al kunt. Daarvoor loop je immers stage", zegt hoogleraar arbeidsrecht aan de Universiteit van Amsterdam Evert Verhulp. Hij is zeer kritisch op hoe er met de Indonesiërs wordt omgegaan.

"We weten dat bij sommige opleidingen stages verplicht zijn, maar die stages moeten wel bijdragen aan de opleiding. Op het moment dat dat niet zo is, ben je arbeid aan het verrichten. Maar daar moet je dan ook beloond voor worden." Een stagevergoeding, zoals de verpleegkundigen ontvangen, voldoet dan dus niet.

Zorggroep Drenthe: 'Wel op hbo-niveau'

Zorggroep Drenthe zegt dat de stage van de verpleegkundigen wel degelijk op hbo-niveau plaatsvindt. Ook opleider Avans+ vindt dat zij 'een passende, leerzame stage' aanbiedt. Volgens hen zijn de meeste Indonesiërs tevreden.

Avans+ laat weten dat het niveau van de Indonesische verpleegkundigen wat hen betreft een beetje tegenvalt. En Yomema vindt de selectie aan de poort al best streng, maar het moet misschien nog strenger.

'Formulier niet zelf ingevuld'

Yomema heeft aanvragen ingediend bij het ministerie van Volksgezondheid, Wetenschap en Sport (VWS) om de bachelordiploma's van de Indonesiërs te laten waarderen. Zonder die waardering is het namelijk niet mogelijk om in Nederland in de zorg te werken.

Om zo'n waardering te krijgen, moet de persoon voor wie deze bedoeld is een aantal vragen beantwoorden op een aanvraagformulier. EenVandaag heeft de aanvraagformulieren van 60 Indonesiërs vergeleken en kwam tot een opvallende conclusie: alle antwoorden op alle formulieren waren exact hetzelfde, inclusief typfouten.

Onderzoek naar Yomema

En toen verpleegkundige Nabila, die inmiddels gestopt is met het traject, in haar online BIG-register keek (daarin wordt het basisberoep opgenomen van mensen die in de gezondheidszorg werken) viel haar inderdaad iets op.

"Yomema had mij ingedeeld op mbo 3 verzorgende. Dat zou op basis zijn van vragen die ik heb ingevuld, maar ik heb dat formulier waarop mijn antwoorden staan nooit gezien. Ik heb dat formulier nooit getekend. Er stonden allemaal dingen die ik nooit had gedaan. In een reactie laat het ministerie van VWS weten dit zeer serieus te nemen. Het ministerie is een onderzoek begonnen naar Yomema.

'Verkeerde kant van de wet'

"Het is heel begrijpelijk dat je als directeur van een zorginstelling in paniek bent als er te weinig mensen zijn. Maar je moet het natuurlijk wel fatsoenlijk blijven doen en daar hoort bij dat je de arbeidsrechtelijke regels die wij hier in Nederland hebben naleeft", zegt arbeidsrechtdeskundige Verhulp.

"Als je het als een verdienmodel gaat zien, zoals hier toch het geval is, dan zit je zo snel te wringen in de regelgeving. Dat wringen leidt ertoe dat je af en toe ook stevig over de regelgeving heen stapt en aan de verkeerde kant van de wet terecht komt."

IND reageert op bewering Yomema

Yomema beweert dat het idee van de studieconstructie voor Indonesische verpleegkundigen door de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) is bedacht en voorgesteld. De IND ontkent dat ten stelligste: de dienst laat weten zich niet te herkennen in de uitspraak van Yomema dat het idee voor een studievisum in plaats van een arbeidsvisum van de IND komt.

Daarnaast neemt de IND afstand van de bewering van Yomema dat de studenten die 2 onvoldoendes halen terug moeten naar Indonesië omdat de IND dat zou verplichten. Volgens de dienst is het aan onderwijsinstellingen om te bepalen of studenten voldoen aan de normen. Wanneer dat niet zo is, wordt dat aan de IND gemeld en volgt mogelijk beëindiging van het studievisum.

'Beoordeling aan onderwijsinstelling'

"Als de onderwijsinstelling van mening is dat de student onvoldoende studievoortgang behaalt, er geen sprake is van persoonlijke omstandigheden en zijn studie niet kan voortzetten, meldt de onderwijsinstelling de student af bij de IND", verduidelijkt de immigratiedienst,

De beoordeling of een student voldoende studiepunten heeft behaald om zijn of haar studie voort te zetten is volgens de IND aan de onderwijsinstelling: "De IND heeft hierin geen rol."