In 8 jaar niet meer afhankelijk van Russisch gas? Alleen haalbaar als iedereen minder gaat gebruiken

De Europese Unie wil al dit jaar 80 procent minder gas uit Rusland importeren. In 2030 moeten we het helemaal zonder Russisch gas zien te redden. Maar hoe haalbaar zijn die nieuwe plannen? "De industrie moet een steentje bijdragen."

Vandaag komen tijdens de Europese Klimaatconferentie in het Franse Nantes ministers van EU-lidstaten bij elkaar. Het was de bedoeling dat het zou gaan over de toekomst van het Europese klimaat- en energiebeleid, maar de bijeenkomst zal door de huidige oorlog worden gedomineerd door één onderwerp: de afhankelijkheid van olie en gas uit Rusland.

Na 8 jaar onafhankelijk

De Europese Commissie komt met een ambitieus plan, genaamd Repower EU. Door versneld om te schakelen naar duurzame energie, contracten af te sluiten met gasleveranciers en grote gasreserves op te bouwen, moeten we in 8 jaar tijd niet meer afhankelijk zijn van Rusland.

Het streven is dit jaar al 80 procent minder Russisch gas te importeren. "Ik hoop dat het haalbaar is, maar ik vraag het mij af", zegt Lucia van Geuns, energie-expert bij het Haags Centrum voor Strategische Studies.

'Energiesuperstaat'

"De Europese gasimport is nu voor 40 procent afhankelijk van gas uit Rusland", zegt Geuns. "Daarvan is Nederland nog een van de Europese landen die het minst afhankelijk is van het Russische gas."

Landen als Duitsland en Italië zijn vele malen afhankelijker. Jaarlijks koopt de EU-landen zo'n 155 miljard kubieke meter gas van Rusland. "En ze hebben niet alleen gas, maar ook olie, kolen en aluminium. Eigenlijk is Rusland een energiesuperstaat", zegt Geuns.

'Crisisplan nodig'

Geuns verwacht op korte termijn dat we nog tot aan de zomer zonder Russisch gas zouden kunnen. "Maar vergeet niet dat op dit moment het gas vanuit Rusland nog elke dag gewoon onze kant op stroomt. Als dat stilvalt, hebben we een probleem."

"Dan heb je een crisisplan nodig. Het goede nieuws is dat de winter niet zo koud is geweest", vertelt ze. "In de zomer moeten we de opslag flink gaan vullen. Dat zal zeker een hoop geld kosten. Dan moet je beginnen aan een gefaseerde afbouw van die afhankelijkheid."

Haalbaarheid van het plan

Het succes van het plan vereist veel. Er zijn verschillende factoren voor nodig. "We zullen meer op LNG, vloeibaar aardgas, in Europa moeten inzetten", begint Geuns. "Spanje heeft zes van die LNG-terminals, maar er is geen pijpleiding tussen Spanje en Frankrijk. Dus ik voorzie dat de infrastructuur een probleem kan vormen."

Het is belangrijk dat de Europese kolencentrales zoveel mogelijk blijven draaien, zegt ze. "We moeten dan af van de beperkingen zoals die in Nederland recent werden ingevoerd. Daarnaast moet je denken aan versnelde energietransitie, versneld overgaan naar wind- en zonne-energie. En het vergemakkelijken van de vergunningverlening hiervoor."

Vraagt om offers

Geen Russisch gas vraagt om het doen van offers. "Er moet een voorlichtingscampagne komen om mensen bewust te maken hoeveel gas ze verbruiken. We kunnen veel bezuinigen", zegt Geuns. "Ook de industrie moet een steentje bijdragen. Sommige industrieën die veel gas verbruiken moeten we wellicht afsluiten."

De grootste gasverbruiker is kunstmestfabriek Yara. De fabriek gebruikt met 2 miljard kuub op jaarbasis net zoveel gas als ruim 1,3 miljoen huishoudens. Andere grootverbruikers zijn staalfabriek Tata Steel in IJmuiden en papierfabriek Parenco. "Met dertig van deze industrieën is al gepraat om te kijken waar ze kunnen afschalen."

Plan voor Gronings gas

We zullen ook moeten kijken naar het Groningse gas, zegt Geuns. "Daar moet dan wel een goed plan voor komen. Vooral hoe de opbrengsten daarvan ook Groningen kunnen helpen."

Voor 1 april maakt staatssecretaris Hans Vijlbrief een besluit over hoeveel gas er uit Groningen gewonnen gaat worden. Donderdag debatteert de Tweede Kamer over de uitvoering van de Europese plannen om onafhankelijk te worden van het Russische gas.