Hoe praat je met je kinderen over inflatie en hoge rekeningen? 'Draai er niet omheen'

De hoge inflatie en stijgende rekeningen kunnen voor heel wat stress zorgen in huis. En voor veranderingen: bijvoorbeeld minder lang douchen of de verwarming lager. Hoe praat je daarover met je kinderen? "Ze voelen alles feilloos aan."

Vooral met jonge kinderen kan het moeilijk zijn om erover te praten.

Onveilig gevoel

"Het is altijd een lastig spanningsveld tussen te eerlijk en te geheimzinnig zijn", vertelt kinderpsycholoog Marilene de Zeeuw. Maar dat je er met je kinderen over moet spreken, staat volgens haar vast. "Als je ziet dat je ouders bezorgd of gestresst zijn, en je weet niet waarom, is dat heel alarmerend. Dat voelt onveilig voor kinderen."

Dus wees vooral eerlijk, zegt ze, aangepast aan de leeftijd. Een handig uitgangspunt is dat je met je kinderen spreekt als ook zij de concrete consequenties van de inflatie of de stijgende rekeningen merken. "Je kunt het beste steeds naar aanleiding van een nieuwe gewoonte in het gezin, iets uitleggen."

Logisch verhaal

Woordvoerder Karin Radstaak van het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) is het daarmee eens. "Het is heel lastig om niet meteen je zorgen op je kind over te brengen. Ze voelen alles feilloos aan", zegt ze.

"Maar het gaat vaak goed als je een logisch verhaal kan verbinden aan je keuzes. Leg op een normale manier uit dat het fijn is als iedereen wat korter doucht zodat het minder geld kost. Kinderen denken dan gewoon: oké, dat is zo."

Kapstokjes

Dat gesprek kun je dan het beste voeren aan de hand van 'kapstokjes', geeft De Zeeuw als tip.

"Dan zeg je: 'Mama (of papa) krijgt geld van de baas, of van de regering van ons land. Op dit moment is dat niet genoeg om te zorgen dat ons huis warm is. Ik vind het heel fijn als jij de deuren ook goed dicht doet. Wat zouden we nog meer kunnen doen? We moeten het samen doen'."

Korter douchen

Volgens Radstaak ligt het er ook aan hoe erg de geldzorgen op dat moment zijn. "Het verschilt heel erg per gezin", benadrukt ze. "In een gezin waar dit soort dingen voor het eerst spelen, kan je er een uitdaging van maken: wie doucht er het kortst? Dan kan je later ook laten zien dat de rekening lager is, omdat iedereen zijn best heeft gedaan."

Maar voor sommige gezinnen houdt het op een gegeven moment op, zegt ze. "Als de nood echt aan de man is en de rekening een onontkomelijk probleem wordt, krijgen kinderen er meer van mee. Je kan niet dingen blijven verzinnen. Dan zeg je gewoon dat je op dit moment geen chips kan kopen als je ook brood wil kopen."

Creatief denken

Als het gaat om dat je bepaalde dingen niet meer kunt ondernemen omdat het te duur is geworden, is het volgens kinderpsycholoog De Zeeuw goed om andere ouders je te laten helpen om weer creatief te worden.

"Je hoeft er niet omheen te draaien. Iets als een pretpark is gewoon te duur. Vraag ouders in hetzelfde schuitje om alternatieven, zoals activiteiten in de bieb, helpen in de moestuin in je wijk, een wildplukwandeling, en verpak het wat leuker."

'Knuffels zijn gratis'

Als je stress hebt, is het wel vaak moeilijker om creatief te zijn, geeft De Zeeuw toe. Daarom is het ook goed om in het gezin met elkaar te bespreken hoe jullie elkaar helpen om te zorgen dat het glas halfvol blijft. "Knuffels zijn gratis, de natuur is gratis. De beste dingen in het leven zijn gratis."

"Voel je niet de enige en help je kind open te zijn over de zorgen. De schaamte isoleert mensen nog meer", legt ze uit.

Van het taboe af

Het is een taboe om over geld te praten, weet ook Radstaak, en daar moeten we in Nederland echt vanaf. "Je hoeft niet te zeggen hoeveel je verdient, maar je kan wel uitleggen dat er keuzes gemaakt moeten worden. Dat dingen geld kosten, en dat alles nu duurder is. En dat je daarom niet alles kan doen wat je wil."

Zo kan je ook praten over hoe je met de verdeling van je geld omgaat. "Leer ze hoe je keuzes maakt. Dat kan je bespreken met kinderen die al zakgeld krijgen. Wat doe je met je geld?" legt ze uit. "Leg uit dat geld niet onbegrensd is, hoewel dat in andere gezinnen soms wel zo lijkt."

Geen schaamte

"Volwassenen vinden het lastig om te zeggen dat ze iets niet kunnen betalen, omdat ze zich schamen. Zeker nu is dat echt niet nodig", vertelt Radstaak verder. Daarom is het goed om er met je kinderen over te praten. "Hoe meer je als kind al leert dat het niet iets is om je voor te schamen, is het goed voor je."

"Het is heel leerzaam voor later", vervolgt Radstaak. "Als jij op je 18de weet dat je je niet hoeft te schamen en hoe je het beste keuzes kunt maken, is het alleen maar mooi meegenomen."