Hoe de (hoge) inflatie een probleem kan opleveren voor onze pensioenen

Dat Nederlanders goed voor hun pensioen sparen is bekend. Maar de vergrijzing in Europa en de huidige inflatie kunnen ervoor zorgen dat ook hier de pensioenen onder druk komen te staan. "Als er minder of geen geld is, dan kun je dat ook niet uitdelen."

Economen zijn bang voor een heuse 'pensioencrisis' in Europa. Door de snelle vergrijzing van de bevolking zijn er zorgen over de betaalbaarheid van de pensioenen. Bovendien geeft de (hoge) inflatie ook de nodige problemen. Ook in Nederland, waar de goed gevulde pensioenpotten extra kwetsbaar zijn.

Grote voorsprong

Het Nederlandse pensioenstelsel wordt al jarenlang als een van de beste ter wereld gezien. Moeten we ons dan zorgen maken? Het klopt volgens pensioenspecialist Tim Burggraaf van consultancybureau EY dat we op het gebied van pensioenopbouw zeker een grote voorsprong hebben ten opzichte van andere Europese landen.

"We hebben een betrekkelijk klein staatspensioen - de AOW - maar daarnaast bouwen we bijna allemaal pensioen op via onze werkgever", legt hij uit. "En daar zit heel erg veel geld in, dat bij verzekeraars en pensioenfondsen zit."

Inflatie in Nederland hoger

Daarmee zijn we, in vergelijking met andere landen, relatief goed voorbereid op de aankomende vergrijzing. Tegelijkertijd is ons pensioenstelsel juist gevoeliger voor inflatie, dat niet voor niets ook wel 'geldontwaarding' wordt genoemd. Als je veel geld hebt opgepot, wordt dat geld minder waard door inflatie.

En de inflatie neemt de laatste maanden weliswaar af: in augustus was de inflatie in de eurozone gedaald naar gemiddeld 2,2 procent. In Nederland was die overigens een stuk hoger: 3,3 procent. In vergelijking met een jaar geleden kun je dus van iedere euro minder boodschappen en andere spullen kopen.

Rente omhoog

Een beetje inflatie heb je volgens econoom Maartje Wijffelaars van de Rabobank overigens wel nodig. "Want deflatie - dus als de prijzen alsmaar blijven dalen - werkt ook niet. Dan houden mensen ook de hand op de knip, want misschien is het product morgen nog wel goedkoper, of volgende week, of volgende maand."

Maar ook een hoge inflatie zorgt ervoor dat mensen minder (kunnen) kopen. "Dan holt de koopkracht uit. Behalve als je de lonen net zo hard laat meegroeien, maar dat is doorgaans zeker niet het geval", zegt Wijffelaars. Bovendien proberen centrale banken de inflatie af te remmen door de rente omhoog te gooien. "En dat zet juist weer een rem op je economische groei."

Volledig op de schop

Daar ligt het pijnpunt voor het Nederlandse pensioenstelsel, want het hele systeem gaat de komende jaren volledig op de schop. "Alle pensioenregelingen in Nederland moeten tussen nu en 2027 worden aangepast aan een nieuw stelsel", vertelt Burggraaf.

"Dat betekent dat we allemaal overgaan van een collectief naar een individueel pensioenvermogen", vervolgt hij. Die grote pot moeten worden herverdeeld onder alle deelnemers en daar is veel geld voor nodig, legt Burggraaf uit. "Maar ja, als er door die inflatie minder of geen geld is, dan kun je dat ook niet uitdelen."

Vergrijzing

Bovendien heeft het ook gevolgen op de aandelenkoersen. En dat is niet geheel onbelangrijk voor de fondsen, die veel beleggingen hebben om op lange termijn de pensioenen te kunnen (blijven) betalen. Wijffelaars: "Een hogere rente zorgt er doorgaans ook voor dat aandelen minder waard worden."

Kortom: het Nederlandse pensioenstelsel staat er weliswaar relatief goed gezien de aankomende vergrijzing. Tegelijkertijd maakt de kracht - goed gevulde pensioenpotten - het systeem ook gevoeliger voor inflatie omdat het vermogen minder waard wordt. En daar kunnen de fondsen de komende jaren mee te maken krijgen