De kerstdagen zijn voor veel christenen bijzonder. Hoe beleven Palestijns-Nederlandse christenen deze periode, nu de oorlog in Gaza voortduurt? "Het is lastig om hoop te koesteren te midden van het voortdurende lijden in Palestina."
Kerst is voor Ghada Zeidan, Rasha Hilwi en Nabil Sahhar geen moment van vieren dit jaar. Het is de 81ste dag van bombardementen in Gaza, van een groeiende humanitaire crisis. Gevoelens van verlies en ontheemding maken deze periode beladen, vertellen zij.
'Er valt niets te vieren'
Eigenlijk zou de Palestijns-Nederlandse Ghada met haar gezin Kerst vieren in Bethlehem, waar haar familie woont. "We wilden samen met mijn vader Kerst vieren, maar door de oorlog is dat niet meer mogelijk", vertelt ze. Dat is een grote teleurstelling voor Ghada en haar kinderen.
"Mijn familie heeft nu andere zorgen. Ze denken aan hun veiligheid, welzijn en sociaaleconomische situatie. Dat maakt Kerst echt anders dan normaal. Ze hebben geen reden om te vieren. Voor alle Palestijnen, zowel christenen als moslims, valt er niets te vieren."
Viering van hoop
De situatie is triest en moeilijk, vertelt ze. "Kerst zou een viering van hoop, licht en nieuw leven moeten zijn. Maar voor ons ziet het er dit jaar compleet anders uit. We rouwen om de doden in Gaza en de verwoesting van duizenden mensenlevens."
Normaal gesproken versiert Ghada haar huis, zet een kerstboom op. "Maar dit jaar komen we met familie die in Nederland woont bijeen om elkaar te steunen en gezamenlijk alle kinderen die zijn gedood te herdenken", vertelt ze.
'Donkere tijd voor ons allemaal'
"Onze gedachten en harten zijn op dit moment bij de mensen in Gaza, voor wie het nog geen 5 minuten veilig is."
Ook de situatie op de Westelijke Jordaanoever gaat haar aan het hart. "Wat daar gebeurt is verschrikkelijk. De verhalen die we horen en beelden die we krijgen van vrienden daar, maken het onmogelijk om de vreugde van Kerst te voelen. Het is een donkere tijd voor ons allemaal."
Kerstkoor voor Gaza
Ghada is samen met een groep christelijke Palestijns-Nederlandse vrouwen een kerstkoor gestart. Ze zingen op verschillende plekken in Nederland. "We zingen aangepaste kerstliederen die de situatie in Gaza beschrijven. Die oproepen tot een staakt-het-vuren en tot solidariteit met de Palestijnen in Gaza. We proberen op een positieve manier aandacht voor de situatie te vragen."
Inmiddels bestaat het initiatief niet meer alleen uit Palestijns-Nederlandse vrouwen. "Het is open voor iedereen die dat wil. Soms komen mensen die ons zien zingen naar ons toe en zingen met ons mee. Heel mooi om te zien."
Uitspreken tegen onderdrukking
Rasha Hilwi zit ook bij het kerstkoor en probeert zich op die manier uit te spreken. "Deze Kerst wil ik gebruiken om mijn stem te laten horen tegen de voortdurende onderdrukking en slachtingen in Palestina", vertelt ze.
Ze benadrukt dat bij het vieren van Kerst wereldwijd, het lijden van de Palestijnen in Gaza en op de Westelijke Jordaanoever niet mag worden vergeten.
Hoop blijven houden
"Het is van cruciaal belang dat christenen wereldwijd een stem zijn voor hen die onrecht wordt aangedaan. Het is lastig om hoop te koesteren te midden van het aanhoudende lijden in Palestina", zegt ze.
Toch is het loslaten van hoop voor haar geen optie. "Als ik de hoop op gerechtigheid en vrede opgeef, accepteer ik de huidige situatie en dat weiger ik."
Donkere schaduw
Voor Rasha hangt er overigens altijd al een donkere schaduw over Kerst. "Mijn grootouders, Salma en Youssef, komen uit het kleine christelijke dorpje Iqrith. In 1948 werd het dorp etnisch gezuiverd door het Israëlische leger. De inwoners moesten noodgedwongen vluchten. Haar familie vluchtte naar het dorp Ramah, dat later deel ging uitmaken van Israël", vertelt ze.
"Ondanks een beslissing van het Israëlische Hooggerechtshof om de terugkeer van de oorspronkelijke bewoners toe te staan, werd Iqrith op Kerstavond in 1951 gebombardeerd door het Israëlisch leger. Mijn grootouders droomden hun hele leven lang van een terugkeer naar hun dorp, maar uiteindelijk keerden ze terug in doodskisten." Daarom associeert ze Kerst met pijn en verlies. "De situatie van de Palestijnen voegt nog meer lagen van lijden en pijn toe."
Wel een kerstboom
Ook Nabil Sahhar viert dit jaar geen Kerst. "Het is een rouwkerst", zegt Nabil. "Tegenstrijdig met ons geloof." Kerst brengt hem hoop, maar aan de andere kant ziet hij geen gelegenheid om het te vieren zoals hij altijd heeft gedaan. "De vreugde voelt nu ver weg omdat die wordt overheerst door de pijn van het Palestijnse volk", vertelt hij.
Ondanks het verdriet vindt hij het wel belangrijk om deze Kerst met familie door te brengen. "We hebben besloten om geen cadeaus te geven aan elkaar, maar we hebben wel een kerstboom. Dit doen we voor ons kleinkind en omdat veel Palestijnen hun kindertijd hebben moeten missen. Bezetting maakt je snel volwassen." Hij wil zijn kleinkind dat besparen. "Zeker nu met Kerst, dan draait het om het kind en de hoop. Maar nu zien we juist dat kinderen in het heilige land waar Jezus is geboren worden vermoord."
Oorsprong van het christendom
Kerst is een religieus feest binnen het christendom en viert de geboorte van Jezus, volgens het geloof de eniggeboren zoon van God. De oorsprong van het christendom ligt in het Midden-Oosten. Volgens de Bijbel werd Jezus 2000 jaar geleden geboren in Bethlehem, wat nu deel uitmaakt van de Westelijke Jordaanoever, een gebied dat momenteel door Israël wordt bezet. In die tijd stond Israël bekend als Palestina en was het een provincie van het Romeinse rijk.
Het christendom verspreidde zich in de loop van de tijd naar verschillende delen van de wereld. Eerst naar Europa, waar het de dominante religie werd, waardoor Kerst onderdeel is geworden van de westerse cultuur. Later kwam het door kolonialisme ook in andere continenten terecht.
'De stem van een Palestijnse christen'
Het goede doel Kairos-Sabeel Nederland heeft Palestijns-Nederlandse christenen gevraagd om bij te dragen aan de adventsperiode, vertelt Nabil. "Ik heb een gedicht geschreven, de stem van een Palestijnse christen."
Hij benadrukt dat Palestijnen blijven strijden tegen bezetting en onrechtvaardigheid. "Het is een oproep aan de wereld om ons daarmee te helpen en ons te bevrijden van de bezetting." In zijn boodschap aan christenen die genegenheid koesteren voor Israël, legt hij uit dat de huidige situatie niet duurzaam is. "Als ze echt van Israël houden, moeten ze Israël helpen inzien dat de bezetting haar gaat vernietigen", voegt hij toe.
'Het is groter dan alleen ons'
Nabil begrijpt dat Kerst wereldwijd niet zomaar afgelast kan worden, maar hij vindt wel dat mensen moeten laten merken dat ze zich ervan bewust zijn van wat er in Gaza gebeurt. "Het lef hebben om te zeggen: 'Ik ga minder versiering ophangen dit jaar.' of 'Laten we een moment stilte inlassen ter herinnering van de doden.'"
Volgens hem raakt wat er gebeurt in Gaza niet alleen de Palestijnen, het raakt de menselijkheid, zegt hij. "Het is groter dan alleen ons."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.