Gascrisis voorbij? Dat is geen reden om achterover te leunen, vinden deze Kamerleden

De gascrisis is voorbij. Althans, dat blijkt uit een Kamerbrief van minister Sophie Hermans van Klimaat en Groene Groei, waarin het minimale gasreserve naar beneden wordt bijgesteld. "Zeer onverstandig", zegt BBB-Kamerlid Henk Vermeer.

Minister Hermans liet afgelopen september in de brief aan de Kamer weten te streven naar een gasreserve van minimaal 80 procent.

Gascrisis?

Even terug naar 2022. Rusland startte de oorlog tegen Oekraïne, waardoor er geen gas meer van Rusland werd gekocht. Op hetzelfde moment werd in Nederland besloten om geen gas meer uit Groningen te halen. Het resultaat: een gascrisis.

Toenmalig minister van Klimaat Rob Jetten zorgde voor grote gasreserves, minimaal 90 procent van de capaciteit, voor het geval dat er nieuwe problemen op de gasmarkt zouden ontstaan. Die reserves werden ieder jaar tot bijna 100 procent opgevuld. Dit jaar loopt Nederland echter achter. De teller staat op 89 procent.

Korte termijn onzekerheid

Volgens minister Hermans is dat dus geen probleem, omdat er geen sprake meer is van een gascrisis. Nederland heeft alternatieven gevonden en er wordt minder gas gebruikt. Universitair docent energie en klimaatpolitiek van het Instituut voor Milieuvraagstukken Mathieu Blondeel, beaamt dat de 'acute fase' voorbij is. "Maar nu zitten we in een fase van relatieve stabiliteit, omdat op lange termijn de vooruitzichten best oké zijn."

Volgens Blondeel helpt het dat grote exportlanden - zoals de Verenigde Staten en Qatar - meer kunnen exporteren. Nederland maakt ook meer gebruik van vloeibaar LNG uit verschillende landen. Daarbij heeft de energietransitie zich ook ingezet, wat betekent dat fossiele brandstoffen steeds minder nodig zijn. "Maar", voegt hij toe. "Op de lange termijn kunnen we misschien wel gerust zijn, maar op de korte termijn is er nog heel wat onzekerheid in de markt."

Onrust in Midden-Oosten

Die onzekerheid komt onder andere door spanningen in het Midden-Oosten. Ongeveer 10 procent van de Europese LNG-import komt uit de straat van Hormuz, tussen Iran en Saoedi-Arabië. "Als daar iets verstoord wordt, zullen we dat direct in onze portemonnee voelen", zegt Blondeel. "Het is mogelijk om de LNG ergens anders vandaan te halen, zoals de Verenigde Staten. Maar daar zullen we significant meer voor moeten betalen."

Want op het gebied van LNG concurreert Europa ook met andere spelers. "Landen als China, Japan en Zuid-Korea doen daar ook aan mee."

Rustiger vaarwater

De vraag is dus: is de 89 procent reserve die Nederland heeft genoeg? Om die vraag te beantwoorden moeten we naar heel Europa kijken, zegt Blondeel. "De gascapaciteit op Europees niveau moest gemiddeld 90 procent zijn op 1 november. Landen als Frankrijk, België en Duitsland zitten wel met volle reserves, dus hoeft er geen probleem te zijn."

Want als een land in de problemen komt, is het wettelijk verplicht dat andere landen helpen. "Dat is een zeer uitzonderlijke situatie, die ook in de meest acute fase van de gascrisis nog niet is voorgekomen. Dus ik denk dat we de komende winter in Nederland en de rest van West-Europa goed zitten. We zitten in rustiger vaarwater, maar nog niet in een volledig kalme situatie."

Oppositie verbaasd

Het verbaast partijen in zowel de oppositie als coalitie dat er plots geen sprake meer is van een gascrisis, blijkt uit een rondgang van EenVandaag. D66-Kamerlid Ilana Rooderkerk laat weten dat het kabinet niet eenzijdig kan bepalen dat de gascrisis voorbij is. De prijzen zijn volgens haar nu weliswaar lager, maar als het deze winter ineens kouder wordt kan er toch meer gas nodig zijn.

D66 wil de vulgraad op peil houden, en dus omhoog brengen. Daarnaast vindt de partij dat het kabinet meer werk moet maken van de klimaatdoelstellingen om van het gas af te gaan. De 'verduurzaming stokt' volgens Rooderkerk en dat kan niet omdat er een klimaatcrisis gaande is.

'Niet achterover leunen'

Suzanne Kröger van grootste oppositiepartij GroenLinks-PvdA vindt het 'niet het moment om achteroven te leunen en te vertrouwen op vervuilende LNG zoals het kabinet doet'.

"Onze afhankelijkheid van gas blijft kwetsbaar. We moeten vol inzetten op besparen: door het isoleren van huizen en investeren in alternatieven zoals zon- en windenergie. En zorgen dat we als overheid regie hebben over onze gasvoorraden zodat we zeker weten dat die op peil zijn.

'Zeer onverstandig'

Ook CDA-fractievoorzitter Henri Bontenbal heeft gereageerd. Hij zegt: "De piek van de gascrisis is voorbij, maar het risico is niet weg. Ik zou aan de veilige kant gaan zitten en niet nu al lagere reserves aanhouden."

Maar niet alleen oppositie reageerde. Ook Kamerlid van de BBB Henk Vermeer laat het volgende weten: "Wat mij betreft moet de gasopslag maximaal gevuld worden nu. Dat die nu al op of onder 90 procent zit, vind ik zeer onverstandig."

Thermostaat niet te hoog

Blondeel concludeert echter dat we iets geruster kunnen zijn in vergelijking met de afgelopen jaren. "Maar we moeten altijd voorzichtig zijn met de gaskraan en de thermostaat. Niet alleen vanwege de prijs, maar ook omdat gasverbruik impact heeft op broeikasgasuitstoot en dus ook klimaatverandering."

"Dus ik denk dat er wel meerdere redenen zijn om niet zomaar de thermostaat op 25 graden te zetten en in een T-shirtje binnen te zitten, als het buiten wat frisser begint te worden."