Hoewel de minister van Landbouw een oplossing heeft beloofd voor PAS-melders, hangt boerenbedrijven in Overijssel nu toch een dwangsom boven het hoofd vanwege hun stikstofuitstoot. Ook boerin Chantal Farjon maakt zich zorgen: "We volgden juist de regels."
Hoe zit het ook alweer met PAS-melders?
- Het Programma Aanpak Stikstof begon op 1 juli 2015. PAS-melders zijn veehouders die in de tijd van die programma voor hun stikstofuitstoot mochten volstaan met een 'melding' in plaats van een natuurvergunning.
- Het PAS werd in 2019 door de Raad van State afgeschoten. Toen bevonden de betreffende boeren zich ineens in een illegale situatie.
- Hierdoor is het voor projecten waarvoor onder het PAS geen vergunning nodig was, toch een vergunning nodig.
- Op 28 februari 2022 is het legalisatieprogramma voor PAS-melders vastgesteld. Hierin staat welke maatregelen er genomen worden om stikstofruimte voor PAS-meldingen vrij te maken. Maar om dat te kunnen doen, moet er wel genoeg stikstofruimte zijn. Daar is nog geen oplossing voor. (Bron: Aanpak Stikstof)
In 2015 kreeg het melkveebedrijf van Chantal Farjon toestemming uit te breiden. De uitbreiding had een toename van de uitstoot van stikstof tot gevolg. Maar omdat de toename relatief beperkt was, hoefde Chantal geen vergunning aan te vragen. Een melding was genoeg.
Dikke dwangsom
Nu, 7 jaar later, is de uitbreiding niet meer terug te draaien. In de tussentijd is met de uitspraak van de Raad van State in 2019 de bodem onder het PAS weggevallen. Alle bedrijven die konden volstaan met een melding zijn daardoor in één klap illegaal geworden.
Het Rijk beloofde deze ondernemers - vrijwel allemaal veehouders - stuk voor stuk te legaliseren. Maar daar is nog weinig van terecht gekomen. Diverse rechters hebben nu geoordeeld dat de overheid de illegale situatie niet meer door de vingers mag zien, en moet optreden. En dus dreigt voor Chantal nu een dikke dwangsom. Die kan ze alleen ontlopen als ze haar uitstoot binnen 6 maanden weet te verminderen.
Boerderij verkopen
"Ik weet het precieze bedrag nog niet, maar bij een vergelijkbaar bedrijf ging het om 117.000 euro per kwartaal. Als mij zo'n dwangsom daadwerkelijk opgelegd wordt zal ik de boerderij moeten verkopen", vertelt de boerin.
En dat raakt niet alleen haar, maar ook haar ouders die op het erf wonen. Ook haar dochter heeft er een woning. "Onze wereld wordt op z'n kop gezet, terwijl we de regels zoals ze golden keurig hebben gevolgd."
Nog geen regeling
Overijsselse boeren en de Overijsselse politiek zitten flink in de maag met de PAS-regeling. De minister van Landbouw beloofde dat er op tijd een andere oplossing voor zou komen voor de bedrijven die onder de PAS regeling vielen.
Maar dat is nog niet gebeurd, en nu moet de provincie Overijssel van de rechter op gaan treden tegen boerderijen die niet de juiste vergunning hebben. De regeling om mensen die onder de PAS vielen een legale status te verschaffen is nog steeds niet van de grond gekomen.
'Ondermijnt democratie'
VVD-raadslid Jeanet Meijerink-Heuver uit Hardenberg ziet het met lede ogen aan. "Dit ondermijnt gewoon de democratie", zegt ze. "Mensen hebben de regels gevolgd, en worden nu vermalen in de raderen."
Samen met nog een aantal lokale politici schreef ze een brandbrief aan de Tweede Kamerfractie van de VVD. "Er moet op de korte termijn een oplossing komen voor deze groep", schrijven ze.
'We moeten wetten handhaven'
Verantwoordelijk gedeputeerde Tijs de Bree van de provincie Overijssel zit ook met het probleem in zijn maag. "Wij willen als overheid naast mensen staan, mensen helpen en perspectief geven.", zei hij donderdag in de Overijsselse staten.
"We komen nu tegenover mensen te staan, dat is niet onze keuze. De wet laat ons geen andere optie dan optreden, we leven in een rechtsstaat en we moeten wetten handhaven."
Steunfonds oprichten
Afgelopen week stuurde het College van gedeputeerden een brief naar het kabinet waarin het smeekt om hulp bij het vinden van een oplossing van gevallen als die van boerin Chantal.
Een van de plannen is het oprichten van een steunfonds is een van de voorstellen. De lokale VVD'ers zien daar ook wel wat in. Dat er wat moet gebeuren is voor iedereen in Overijssel in ieder geval duidelijk, want er zijn in de provincie nog honderden soortgelijke gevallen.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.