Tegen Ridouan Taghi zijn in de Extra Beveiligde Inrichting (EBI) in Vught ongekend strenge veiligheidsmaatregelen genomen. De drugsbaron wordt nu bewaakt door een speciaal team van onherkenbare bewaarders met bivakmutsen op. "Een hele unieke situatie."
Dit spijkerharde gevangenisregime is begin oktober ingegaan, direct na de arrestatie van zijn advocaat en neef Youssef Taghi die verdacht wordt van het beramen van een gewelddadige uitbraak. Sindsdien wordt Taghi in de gevangenis steeds verder geïsoleerd.
'Ongekende isolatie'
"De huidige detentie-omstandigheden waarmee Taghi wordt geconfronteerd zijn voor Nederland uniek", zegt zijn detentie-advocaat Thomas van der Horst. De bijzondere cipiers dragen een ander uniform dan het gewone gevangenispersoneel. Interne glazen wanden in de EBI zijn afgeplakt, zodat de hoofdverdachte in het liquidatieproces Marengo niet kan zien wie er in de ruimte aanwezig is.
Sinds de personeelswissel is Taghi volgens zijn advocaat niet meer bezocht door medewerkers van de medische dienst, de mentor, het afdelingshoofd en de directeur. "De sfeer op dit moment is grillig en de cliënt verblijft in ongekende isolatie. Slechts zijn advocaat en het persoonlijk bezoek (1 uur per week) kan Taghi in het gezicht kijken: voor de rest zijn het bivakmutsen, of is hij alleen", zegt Van der Horst.
Unieke situatie
Het is in Nederland nog nooit eerder voorgekomen dat een gedetineerde werd bewaakt door anonieme bewaarders, vertelt Sonja Meijer, bijzonder hoogleraar Penitentiair Recht: "Bij mijn weten hebben we dit niet eerder meegemaakt. Dit is echt wel een hele unieke situatie."
Het kan niet anders dat de uitzonderlijke veiligheidsmaatregelen tegen Taghi zijn genomen in reactie op de zeer ernstige verdenkingen in het politieonderzoek '26Mandel' naar zijn neef en advocaat Youssef Taghi. Politie en OM vermoeden dat deze Youssef betrokken is bij 'zeer ernstige en gewelddadige strafbare feiten', zoals een ontsnapping van zijn neef Ridouan Taghi uit de EBI. Hierbij zouden mogelijk doden vallen, zo is de verdenking.
Vergaande veiligheidsmaatregelen
Er zijn volgens justitie bovendien aanwijzingen dat de twee neven tijdens hun urenlange, vertrouwelijke gesprekken op zoek waren naar adresgegevens van gevangenismedewerkers. Vanaf begin juli werden Youssef en Ridouan stiekem afgeluisterd door de recherche. Het politieonderzoek is nog in volle gang.
De ontsnappingsplannen en het zoeken naar de adressen van gevangenisbewaarders hebben er volgens hoogleraar Meijer toe geleid dat de directie van de EBI deze vergaande veiligheidsmaatregelen heeft genomen om zo de veiligheid te kunnen garanderen. "Daar gaat natuurlijk een enorme dreiging vanuit. Ik kan me alleszins voorstellen dat daarom deze maatregelen zijn genomen."
Gewoon gevangenispersoneel ingeruild
Taghi en zijn advocaten beklagen zich over de nieuwe veiligheidsmaatregelen. Het gewone gevangenispersoneel is in de ogen van de raadslieden van Ridouan Taghi nu 'ingeruild voor extern personeel, die duidelijk niet zijn opgeleid als gevangenismedewerkers'.
"Zij benaderen mijn cliënt slechts met een bivakmuts op en hebben een neutrale outfit aan, waardoor het voor Taghi onbekend is door wie hij wordt benaderd en of hij al eerder met deze persoon is geconfronteerd", zegt advocaat van der Horst.
Zo min mogelijk spreken
Ook zouden de nieuwe cipiers zo min mogelijk met Taghi spreken, zo laat hij vanuit de gevangenis weten aan z'n advocaten: "Slechts het hoognodige wordt aan hem medegedeeld, zoals de handelingen die hij moet verrichten bij controles: 'mond open', 'voet omhoog'."
Wanneer Taghi z'n cel in de EBI verlaat, zijn de andere ruimtes waar hij komt speciaal verbouwd, vertelt Van der Horst: "Interne glazen wanden zijn afgeplakt zodat Taghi niet langer kan zien wie er in de ruimte achter de glazen aanwezig is. Mijn cliënt wordt ongekend kort gehouden en verblijft veelal in volledig isolement. Genoemde situatie is, althans voor zover mij bekend, niet eerder voorgekomen en dus specifiek 'bedacht' voor het benaderen van de heer Taghi."
Volledige isolatie
Volgens Sonja Meijer lijkt het er inderdaad op dat Ridouan Taghi is afgezonderd. "De situatie zoals de advocaat die beschrijft, doet mij in ieder geval heel erg denken aan isolatie van de gedetineerde. Europese gevangenisregels schrijven voor dat zo'n situatie voor een zo kort mogelijke duur moet worden toegepast."
"Er moet in zo'n geval bovendien wel elke dag betekenisvol contact zijn vanuit het personeel met de gedetineerde", zegt de hoogleraar. "En de directeur moet eigenlijk iedere dag op bezoek komen."
Tijdelijk regime
Het strenge regime voor Taghi is daarom van tijdelijke aard, zo verwacht Meijer. "Het is een situatie die zo kort mogelijk moet duren. Aan de ene kant begrijp ik de veiligheidsmaatregelen. Aan de andere kant, qua humane bejegening, moet het echt zo kort mogelijk duren. Hier zit dus een einde aan, zo verwacht ik."
Wel denkt ze dat het EBI-regime na de geruchtmakende arrestatie van advocaat Youssef Taghi en de extra maatregelen die voor hem gelden nader zal worden bekeken: "De EBI is al heel streng, er is ook nog nooit iemand uit ontsnapt. Maar ik kan me wel voorstellen dat deze situatie aanleiding vormt om de plaatsing in EBI en de individuele regimes tegen het licht te houden."
De zaak tegen Youssef Taghi
Eind 2020 meldt Youssef Taghi zich voor het eerst bij de EBI als 'media-advocaat' van zijn neef Ridouan. Het Openbaar Ministerie vertrouwt de zaak niet en maakt bezwaar bij de deken van advocaten. Wanneer die de bezwaren afwijst, heeft Youssef maandenlang onbeperkte toegang tot zijn neef Ridouan in de EBI.
In de zomer ontstaat bij de recherche het idee dat zijn neef Youssef wel eens de schakel zou kunnen zijn die het Taghi mogelijk maakt om vanuit de EBI met de buitenwereld te communiceren. In een uitzonderlijke politie-operatie wordt daarom begin juli besloten om de telefoongesprekken tussen de twee neven stiekem af te luisteren en hun ontmoetingen in de EBI vast te leggen. Naast de plannen voor een gewelddadige uitbraak zouden Youssef en Ridouan ook bezig zijn geweest met drugshandel.
Reactie van ministerie
In een reactie zegt een woordvoerder van het ministerie van Veiligheid en Justitie het volgende: "We doen geen uitspraken over individuele gedetineerden. We treffen de beveiligingsmaatregelen die we noodzakelijk achten. Daar kunnen we geen mededelingen over doen, want dat heeft rechtstreeks invloed op de effectiviteit van die maatregelen."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.