Coronacrisis laat zien hoe gevoelig de luchtvaartsector is, maar jonge piloten maken zich geen zorgen over de toekomst

De luchtvaartsector heeft een klap gehad door corona. Veel piloten zitten nu zonder werk. Daar komen de jonge piloten net van de opleiding nog eens bij. Maar zij maken zich nog geen zorgen over de toekomst. Ze werken ergens anders, tot ze kunnen vliegen.

Deze week komt het kabinet met meer duidelijkheid over reisadviezen voor aankomende zomer. Voorzichtig durven we na te denken over vakanties over de grens. Dat we over een tijdje waarschijnlijk weer meer op vliegvakantie gaan, is voor piloten in opleiding goed nieuws. Daardoor nemen hun baankansen toe.

Gevoelige sector

"Maar een baan in de luchtvaart is al jaren niet meer vanzelfsprekend", waarschuwt president Willem Schmid van de Vereniging Nederlandse Verkeersvliegers (VNV). De coronacrisis laat volgens hem zien hoe gevoelig de sector is.

Als het goed gaat met de economie, is de vraag groot. Maar in periodes van stilstand, zoals na 9/11 en de bankencrisis, is de onzekerheid direct groot. "De markt wordt nu overspoeld door piloten die hun baan hebben verloren én piloten die nu afstuderen", zegt Schmid. Zelf vliegt hij voor KLM.

Blijven vliegen voor je brevet

En VNV ziet meer problemen voor piloten op de arbeidsmarkt. "In een periode als deze zijn veel piloten op de markt. Om hun brevet geldig te houden, moeten ze vliegen. Hoe meer vlieguren je maakt, hoe beter de baan die je in de toekomst kan krijgen. Wat wij zien, is dat maatschappijen daar misbruik van maken. Piloten zijn genoodzaakt voor minder vliegen, om maar te kunnen vliegen."

Omdat er zoveel piloten beschikbaar zijn, zijn de arbeidsvoorwaarden discutabel. Als zelfstandige zoeken piloten overal naar de kans aan de slag te kunnen. "Schijnzelfstandigheid zie je op verschillende plekken. De piloot wordt niet in staat gesteld zijn eigen tarief te bepalen en moet altijd komen werken. Als een piloot ziek is, is hij geneigd alsnog de lucht in te gaan, omdat hij anders zijn werk kan verliezen. Afgelopen jaar zag je dat de directeur van WizzAir al voorstelde de piloten die eens ziek waren geweest, er als eerste uit te gooien", zegt Schmid.

Geen zorgen

Maar ondanks de gevolgen van de coronacrisis maakt Job Smit zich geen zorgen. Hij is piloot in opleiding bij de KLM Flight Academy, een van de twee grote pilotenopleidingen van Nederland. De passie voor vliegen werd hem met de paplepel ingegoten: zijn overgrootvader, grootvader en tante werkten in de luchtvaart.

"Bij KLM worden we goed begeleid. De opleiding is erg leuk en KLM neemt de risico's weg", vertelt Job. KLM garandeert alle studenten van de KLM Flight Academy een baan. En lukt dat binnen 5 jaar niet, dan neemt de vliegmaatschappij de studieschuld over. Dit risico durft KLM te lopen, omdat het bedrijf verwacht dat er in de toekomst weer veel mensen nodig zijn.

Schulden

Thomas Pape volgt een pilotenopleiding aan luchtvaartschool European Pilot Selection and Training (EPST). Hij studeerde in de zomer van 2020 af. Toen corona uitbrak, ging hij door met de opleiding. Als piloot word je opgeleid om niet direct in paniek te schieten, zegt hij. "Na mijn afstuderen ging ik als pakketbezorger bij DHL aan de slag, je moet toch wat."

Om zijn opleiding te kunnen betalen is Thomas een persoonlijke schuld aangegaan bij mensen in zijn omgeving. Daarnaast had hij een schuld bij de bank. "Inmiddels heb ik de bank gelukkig afgelost, nu staat er nog een fiks bedrag open bij vrienden en familie."

House of Pilots

Een baan als piloot heeft Thomas nog niet. Maar via zijn opleiding kon hij terecht bij House of Pilots, een netwerk voor afgestudeerde piloten die ander werk doen, totdat ze een baan vinden als piloot. Via dat netwerk werkt hij nu bij de Rabobank, waar hij klanten analyseert.

Zijn vliegbrevet houdt Thomas intussen up-to-date in de flight simulator van EPST. Of hij zich zorgen maakt over zijn toekomst? "Nee, het trekt allemaal waarschijnlijk gewoon weer aan."

Economische ontwikkeling

En dat denken de pilotenopleidingen ook. Er komen zelfs tekorten aan, zeggen zij. Opleidingen als de KLM Flight Academy en EPST roepen toekomstige studenten dan ook op zich gewoon aan te melden. Begrijpelijk, zegt luchtvaarteconoom Eric Pels. "Die opleidingen bestaan bij de gratie van hun studenten."

Ook Pels verwacht dat de luchtvaart weer aan zal trekken. "Deze markt is enorm gevoelig voor economische ontwikkeling, zodra alles weer aantrekt zal er dus vrij snel groei komen." Al is het wel afwachten wat de langetermijneffecten zijn van de crisis en van het steeds strengere milieubeleid, zegt hij.