CNV waarschuwt: honderdduizenden werknemers vallen om voor hun pensioen, timmerman Evert (46) is bang dat hij de eindstreep niet haalt

Elke dag werken van 5 uur 's ochtends tot 5 uur 's middags. Evert van der Steege maakt al 25 jaar lange dagen als timmerman. Met de huidige pensioenregels moet hij dat nog 20 jaar doen. "Ik ben vooral bang dat ik als een kasplantje thuis kom te zitten."

"Veel werknemers zitten klem in een te zware baan", stelt Patrick Fey, vice-voorzitter van vakbond CNV. De bond ziet dat er weinig mogelijkheden zijn voor werkenden met een zware beroep om gezond de pensioenleeftijd te halen.

Last van rug en nek

Evert van der Steege ging 4 maanden voordat hij 18 werd in militaire dienst. Werkte een tijdje als schilder in de jachtbouw en trad als 21-jarige aan als timmerman bij één van de grootste bouwbedrijven van Nederland. Twee weken geleden vierden ze dat hij 25 jaar in dienst was. Hij plaatst voornamelijk betonnen trappen en liftschachten in grote appartementencomplexen.

Het is zwaar werk. Hij tilt zakken van 20 kilo mortel, vaak ook boven de macht, om ze te mixen tot beton. Van der Steege: "Ik ben nu 46. Maar als ik 's ochtends in de kleedkamer sta en ik zie de jongens die tegen de 60 lopen en hoor over hun fysieke klachten, dan dan maak ik me ernstig zorgen: ga ik die eindstreep wel halen. Ik heb nu ook al soms last van mijn rug en nek en herstel steeds minder snel."

Eerder met pensioen te duur

Om mensen zoals Van der Steege tegemoet te komen, spraken de bonden in 2019 af, dat werknemers met een zwaar beroep drie jaar voor de AOW-leeftijd kunnen stoppen met werken. Het is echter de vraag of deze afspraak uit het pensioenakkoord een oplossing is voor het probleem. De Regeling Vervroegde Uittreding (RVU) ging 1 januari in, maar is niet populair.

"Voor veel mensen met een zwaar beroep is die RVU niet haalbaar", zegt de vice-voorzitter van vakbond CNV. Als je eerder stopt, betaalt de werkgever voor die jaren een bedrag gelijk aan de AOW: 22.000 euro per jaar, zo'n 1800 euro bruto per maand. "Juist deze mensen hebben vaak een laag loon en een achteruitgang tot AOW-niveau kunnen ze niet hebben. Spaargeld om dit aan te vullen is er ook niet", zegt Fey.

Langer doorwerken

Doordat de levensverwachting stijgt, werd in het pensioenakkoord van 2011 besloten dat mensen langer moesten doorwerken. De AOW-leeftijd van 65 werd losgelaten. In het pensioenakkoord van 2019 is afgesproken dat werkgevers en werknemers samen bepalen of in hun branche een vroegpensioen nodig is.

Van der Steege verloor al twee collega's die de pensioenleeftijd niet haalden. "Niks vervelender dan bij een graf staan van een collega, die, als je 20 jaar terug kijkt, al lang met pensioen was geweest en nu het niet haalt. Dat is gewoon verschrikkelijk."

Honderdduizenden werknemers halen pensioen niet

Vakbond CNV deed onderzoek onder 2100 werkende leden tussen de 45 jaar en 65 jaar, over de wensen en mogelijkheden om eerder te stoppen met werken. Meer dan de helft (52 procent) zegt in het onderzoek de pensioenleeftijd niet te redden in het huidige werk. 78 procent wil graag gebruik maken van een regeling om eerder te stoppen met werken. Maar 6 op de 10 geven aan dat het bedrag dat je meekrijgt in de RVU-regeling te laag is om ook eerder met pensioen te gaan.

Fey concludeert dat het 'vijf voor twaalf' is. De bond waarschuwt dat honderduizenden oudere werknemers voortijdig uitvallen als we niets doen. "Veel werkenden redden het niet tot hun pensioen. Tegelijkertijd moeten we ook steeds langer doorwerken. Dit maatschappelijk vraagstuk vraagt om een oplossing die verder gaat dan het huidige pleisters plakken."

Kasplantje

"Waar ik het meest bang voor ben is dat ik als een kasplantje thuis kom te zitten", zegt timmerman Van der Steege. "Dat je in een rolstoel zit, maar nog verre reizen wilde maken. Dingen die je op je bucketlist hebt staan, die je niet meer kan doen. Ik ben wel bang om achter de geraniums te komen."

Hij hoopt daarom dat hij het werk gezond volhoudt tot zijn pensioen: "Als je eerder uitvalt kom je in de WIA. Dus ik zou graag van een vroegpensioenregeling gebruik willen maken. Maar we moeten ook slimmer werken, slimmere bouwtekeningen maken, om mensen duurzaam inzetbaar te houden."

Geen mogelijkheid tot omscholen

Uit het onderzoek van het CNV komt ook dat een kwart van de ondervraagden hoopt dat ze hun zware baan om kunnen zetten naar lichter werk. Maar bij de helft van deze groep wil de werkgever niet dat er wordt overgestapt naar minder zwaar werk.

Een meerderheid van 77 procent heeft daarnaast geen mogelijkheid om zich om te scholen naar andersoortig werk. Werkgevers zijn ook minder scheutig om mensen eerder met pensioen te sturen door de krapte op de arbeidsmarkt, zo geeft 55 procent van de ondervraagden aan.

Na 45 jaar met pensioen

"Werkgevers moeten aan de bak", zegt Fey. "Veel werknemers boven de 50 jaar hebben een schat aan ervaring en zijn van grote waarde voor een bedrijf. Het is zonde als deze groep te vroeg uitvalt na een leven lang hard werken." Vakbond CNV hoopt net als Van der Steege dat het werkgevers lukt om het personeel gezond de eindstreep te laten halen.

De vakbond zou het liefst zien dat mensen na 45 dienstjaren met pensioen kunnen. "Eerder stelden de sociale partners dit ook voor. De minister voelt daar niet voor. Het zou onuitvoerbaar en onbetaalbaar zijn. Maar met deze cijfers is een oplossing voor deze problematiek onontkoombaar", aldus Patrick Fey.