Celliste Anastasia vertrok zonder haar moeder uit Rusland: 'Het was alsof ik haar in een gevangenis achterliet'

De Russische Anastasia Feruleva is al jaren professioneel celliste bij het Nederlands Kamerorkest. Maar juist op de dag dat de oorlog begon, trad ze op in de prestigieuze Philharmonia in Sint-Petersburg. Het is een dag die ze nooit meer zal vergeten.

Ze was al jaren niet in Rusland geweest en had haar moeder al 3 jaar niet meer gezien. Op 24 februari 2022 zou ze optreden in Sint -Petersburg.

'Rusland is Oekraïne binnengevallen'

Het was een moment waarop ze zich enorm had verheugd. Haar moeder zou komen kijken en ook haar allereerste lerares. Maar als ze die ochtend wakker wordt, hoort ze het nieuws dat Rusland Oekraïne is binnengevallen.

"Ik was verslagen, maar uiteindelijk ik besloot om die avond wel te spelen. Ik wilde spelen, moest spelen en realiseerde mij meteen dat dit misschien wel het laatste concert was waar mijn moeder en mijn oude lerares bij zouden kunnen zijn."

Avond van enorm verdriet

Het werd een bijna hallucinerende ervaring, Want terwijl zij binnen speelde met studenten van het conservatorium uit Sint-Petersburg, was er buiten op straat een enorme demonstratie gaande tegen de oorlog.

"Mensen werden op straat gearresteerd en binnen in de zaal waren mensen aan het huilen", vertelt Feruleva. "In het orkest zaten musici die familie en vrienden hadden in Oekraïne. Het was een avond van enorm verdriet, een avond die ik nooit meer zal vergeten."

'Ik moest mijn moeder achterlaten'

Ze was van plan nog dagen te blijven, maar Feruleva pakte diezelfde nacht een taxi naar Moskou en vloog terug naar Nederland. Ze deed er alles aan om ook haar moeder over te laten komen, maar die beschikte niet over de juiste visa-papieren, zoals zoveel Russen.

"Natuurlijk begrijpt mijn moeder wat er gaande is. Toen ik haar daar achter moest laten, had ik het gevoel dat ik haar in een gevangenis achterliet. Natuurlijk wil ik haar daar weghalen, maar dat is heel moeilijk en dat is wat mij nu de hele dag zorgen baart."

Benefietconcerten voor slachtoffers Oekraïne

Terug in Nederland is Anastasia constant bezig met de oorlog. Via Whatsapp houdt ze contact met haar moeder en vrienden in Rusland en Oekraïne. En ze speelt op benefietconcerten om geld in te zamelen voor de slachtoffers in Oekraïne.

Want de Russische celliste laat duidelijk weten aan welke kant ze staat. "Deze oorlog had nooit mogen plaatsvinden! Ik heb veel vrienden en collega's die hun geliefden zijn verloren. Er is geen enkel excuus voor deze moorden. Dat is hoe ik er over denk."

'Het breekt mijn hart'

Een gevolg van haar standpunt is wel dat de celliste voorlopig niet meer naar Rusland kan gaan, want dat kan haar wellicht jaren celstraf opleveren. Bovendien kan haar moeder ook in de problemen als ze haar zou bezoeken en dat is wel het laatste wat ze wil.

Als we haar vragen wanneer ze haar moeder weer zal terug zien, wellen de tranen in haar op."Het breekt mijn hart om te zien dat ons land een politiestaat is geworden en ik ben extreem ongerust over de mensen die ik daar heb achtergelaten."

'Muziek is het extreem tegenovergestelde van oorlog'

Komende dagen repeteert ze met het Nederlands Kamerorkest de Matthäus passion. De muziek van Johann Sebastian Bach is al 300 jaar oud en verklankt de lijdensweg van Christus. De Matthäus is hier immens populair Ieder dorp en iedere kerk heeft wel een uitvoering rond Pasen. Maar door de oorlog is het stuk dit jaar extra geladen.

"Op dit moment voelt het alsof alles wat je doet een connectie heeft met de oorlog. Als je kijkt naar de afschuwelijke beelden uit Boetsja, kun je haast niet voorstellen dat dit het werk is van mensen. Maar als je dan kijkt naar dit stuk, de Matthäus passion, één van de grootste muziekstukken die de mensheid ooit heeft voortgebracht, dat is óók iets waar de mensheid toe in staat is. Muziek is het extreem tegenovergestelde van oorlog. Het verenigt mensen op de meest mooie en liefdevolle manier."

Doe iets!

Het is om die reden dat Feruleva ook blijft musiceren. Natuurlijk denkt ze dat de luisteraars van de Matthäus Passion het lijden in deze tijd anders zullen ervaren, maar ze benadrukt dat Bach's muziek ook hoopvol is.

"Laten we niet alleen maar boosheid voelen. Het stuk geeft ook hoop en herinnert ons er aan dat we mensen zijn. Ik zou wel willen dat we het niet bij hoop alleen laten, dat we na het beluisteren weer teruggaan naar onze comfortabele levens. Verspreidt de hoop op een praktische manier door iets te doen. Wees aardig voor de mensen om je heen die alles hebben verloren."