De grond waar de nieuwe marinierskazerne in Vlissingen op gebouwd moet worden is ernstig vervuild met chemische stoffen. Dat blijkt onderzoek van EenVandaag en Follow the Money. Defensie wist dit, maar maakte het niet bekend aan de mariniers. “Het is een risico voor de volksgezondheid als je met die grond in aanraking komt”, zegt toxicoloog Martin van den Berg. De marinierskazerne moet verhuizen van Doorn naar Vlissingen en daar zijn de mariniers op z’n zachtst gezegd niet blij mee. Het terrein vinden ze niet geschikt, hun familie verhuist liever niet mee naar Zeeland en de vergunningen zouden niet rond zijn.
Het ministerie van Defensie en de Provincie Zeeland zijn sinds 2011 op de hoogte van deze verontreinigingen maar verzuimden dit te melden aan het Korps Mariniers, de vakbonden of leden van de Tweede Kamer.
Uit de rapportages van het Ministerie van Defensie en de Provincie Zeeland, in bezit van EenVandaag en Follow the Money, komt een beeld naar voren van een gebied waar jarenlang een oogje toe is geknepen als het gaat om bodem- en milieuwetgeving.
Extreem giftige stoffen als PAK‘s, pcb’s, broom, fluoride, cyanide, arseen, fenol, benzeen, kwik, lood en nikkel, maar ook asbest en minerale olie, komen hier in hoge en soms zelfs zeer hoge concentraties voor.
Uit de documenten blijkt dat er verschillende stortplaatsen in het gebied liggen waar chemiegiganten als Hoechst, mijnbouwbedrijf Billiton en aluminiumproducent Pechiney, jarenlang hun afval hebben gedumpt. Ook zou er veelvuldig sprake zijn geweest van illegale dumping.
Serieuze verontreiniging
“Ik zou hier als Marinier niet graag een schuttersputje graven”, zegt toxicoloog Martin van den Berg. Het staat voor de hoogleraar van Universiteit Utrecht als een paal boven water dat het ronduit “gevaarlijk is om met deze grond in aanraking te komen.” Omdat er op veel plekken Pcb’s zijn gevonden vermoedt Van den Berg ook een hoge concentratie van dioxines.
“Het probleem is dat deze stoffen worden opgenomen via de huid, als je ermee in aanraking komt. Ben je vaak in zo’n gebied dan kun je steeds meer van die stoffen in je lichaam krijgen”, zegt hoogleraar Van den Berg.
Op deze kaart kunt u zien om welk gebied het gaat en welke stukken vervuild zijn. Als u op de getallen klikt kunt u de onderzoeksrapporten inzien met daarin de gevaarlijke stoffen die op het terrein liggen en wat de gevolgen hiervan zijn.
Niet ingelicht
Dit nieuws gaat volgens Arjen Rozendal van de militaire vakbond AFMP slecht vallen bij zijn leden. “Als het niet om de bodemverontreiniging zelf is, dan wel vanwege het niet transparant zijn over het aantreffen ervan.” Hij is het niet eens met hoe Defensie heeft gehandeld. “Als er zoiets aangetroffen wordt, verwacht je dat je daarover wordt ingelicht en dat ze je vertellen hoe ze het op gaan lossen.”
Waarom moet de kazerne toch naar Vlissingen?
Als de grond zo vervuild is, waarom moet die kazerne er dan toch komen? Volgens Isabelle Diks, Tweede Kamerlid van GroenLinks, is dat volstrekt onduidelijk: “Ik kan geen rationale reden vinden voor de verhuizing van deze kazerne.” De enige verklaring die Diks heeft is dat het “een politiek besluit moet zijn geweest.” Daar zijn volgens haar de mariniers en medezeggenschapscommissie ook nog eens veel te laat over ingelicht.
Chroom-6
Diks maakt zich kwaad over het gebrek aan informatie en transparantie bij Defensie in dit dossier waarbij het weer over gevaarlijke stoffen gaat.
Met het chroom-6 dossier nog vers in het geheugen, is dit voor haar het zoveelste bewijs dat defensie het niet zo nauw neemt als het gaat om de veiligheid van de manschappen. “Het probleem bij chroom-6 is dat Defensie willens en wetens mensen in gevaar heeft gebracht", zegt Diks.
Honderden werknemers bij defensie zijn ernstig ziek geworden door het slecht of onbeschermd werken met verf waar het giftige chroom-6 in zat.
Defensie liet mensen doorwerken terwijl de legerleiding op de hoogte was van de schadelijkheid van chroom-6. “Dan snap ik niet dat je het in je bolle hoofd haalt een kazerne te bouwen in een gebied waarvan je al weet dat de grond met zware metalen en andere giftige chemische middelen is verontreinigd”, aldus een verontwaardigde Diks.
Volgermeerpolder
Wonen en werken op deze grond met je volgens hoogleraar toxicologie Van Den Berg helemaal niet meer willen. De situatie in Vlissingen doet hem denken aan de Vogelmeerpolder boven Amsterdam. Vanaf de jaren '60 wordt dit gebied gebruikt als afvalpuntje door tal van chemische bedrijven zoals Philips Duphar.
Naar schatting zijn hier tienduizenden vaten gif gedumpt. Het gebied bleek te groot en te vies om te saneren en dus werd besloten het in te pakken en er natuurgebied van te maken. “Daar zou ik ook voor kiezen bij de Buitenhaven. De troep isoleren van de omgeving, inpakken en er natuurgebied van maken.”
Reactie van Defensie spreekt provincie Zeeland tegen
Defensie laat vandaag aan de NOS weten dat men wist van de vervuiling en dat er nu al gesaneerd wordt.
Een opmerkelijke reactie van Defensie want VVD-gedeputeerde van de provincie Zeeland, Carla Schönknecht laat vanmiddag aan EenVandaag weten dat het saneringsplan nog in de maak is. Hieronder kunt u delen van het gesprek terugluisteren. Hierin bevestigt Schönknecht eerst dat er al een saneringsplan ligt, waarna ze het ontkent. Ook zegt ze dat het om kleine vervuilde gebieden gaat en dat er niet gebouwd gaat worden op die stukken. Opvallend, want uit de documenten blijkt dat het weldegelijk gaat om grote stukken vervuiling waar ook gebouwd gaat worden.
DEFENSIE
De werkgroep die zich bezig heeft gehouden met het onderzoek naar de locatie heeft na vergelijking van een aantal terreinen in Zeeland geconcludeerd dat de locatie Buitenhaven bij Vlissingen voorziet in de behoefte van Defensie. Het biedt de beste mogelijkheden en voldoende ruimte om een nieuwe marinierskazerne inclusief opslag en stalling onder te brengen. De terreinomvang van ca. 70 ha verschaft bovendien de nodige flexibiliteit voor toekomstige ontwikkelingen.
De relevante diensten van de provincie Zeeland, de gemeente Vlissingen en de Dienst Vastgoed Defensie hebben de voorkeurslocatie onderzocht en gekeken of er wettelijke en praktische ruimtelijke ordenings- en milieuaspecten zijn die beperkingen kunnen opleggen. Gekeken is naar geur, geluid, externe veiligheid, luchtkwaliteit, m.e.r.-plicht, bestemmingsplan, Natura 2000, flora en fauna, bodemkwaliteit, archeologie/cultuurhistorie, hoogspanningstracés en kabels en leidingen.
Geconcludeerd werd dat hier geen belemmeringen lagen voor de ontwikkeling van een kazerne. Wel was toen al bij Defensie bekend dat vanwege vervulling en niet-gesprongen explosieven het terrein gebruiksbeperkingen kent.
De omvang van de sanering beslaat in totaal zo’n 3 hectare en is verdeeld over meerdere locaties. Het gaat hierbij om zware metalen, PAK’s, pcb’s, minerale olie en asbest.
De verwachte start van de sanering is in het najaar van 2018. De doorlooptijd is afhankelijk van de gekozen werkvolgorde en –methodiek. De sanering vindt plaats door deels het reinigen van de grond en deels het aanbrengen van afdeklaag (een zogenaamde leeflaag) als een beschermende maatregel.
Over de kostenverdeling van de sanering zijn in een overeenkomst tussen de provincie Zeeland en het ministerie van Defensie afspraken gemaakt. Voor de meeste saneringsplekken geldt dat de kosten gelijk verdeeld worden tussen partijen. De kosten voor sanering van het voormalige woonwagenterrein worden gedragen door Defensie. De kosten van de sanering zijn commercieel vertrouwelijk.
De staatssecretaris wil gezien alles wat loopt nu niet voor de camera reageren. Ze wil eerst na de zomer met de Kamer in debat.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.