Het volgende kabinet mag niet weer een 'randstadkabinet' worden, zegt oud-wethouder van Terneuzen Cees Liefting. Volgens hem is het hoog tijd dat er meer geïnvesteerd wordt in krimpgebieden. "Op deze manier is er geen sprake meer van gelijke kansen."
Cees Liefting heeft al jaren één grote wens: het tolvrij krijgen van de Westerscheldetunnel, die in 2003 opende. Het is de enige verbinding tussen Zeeuws-Vlaanderen en de rest van Nederland. Maar voor gebruik moeten automobilisten betalen. Volgens hem is het daardoor alsof er een betaalmuur om Zeeuws-Vlaanderen heen staat. "We willen er gewoon bij horen."
10 euro per keer
De Westerscheldetunnel is de snelste Nederlandse verbinding om van het schiereiland Zuid-Beveland naar Zeeuws-Vlaanderen te komen. Toen de tunnel geopend werd in 2003, werd vastgesteld dat er tot 2033 tol moest worden betaald.
De Zeeuws-Vlaming moet vijf euro neerleggen om door de toltunnel te gaan en terug hetzelfde bedrag. Dat kost een gemiddeld huishouden tussen de 1.000 en 2.000 euro per jaar, schat Liefting.
'Waarom hier wel?'
Dat is onrechtvaardig, vindt de oud-wethouder. "In heel Nederland worden er tunnels geboord maar de eerste die ik tegenkom, daar moet ik 5 euro voor betalen."
"Ik rij door ik weet niet hoeveel tunnels als ik in Den Haag moet komen en bij iedere tunnel denk ik, waarom staat hier geen tolpoortje en bij ons wel?"
Bij-effecten van de tunnel 'enorm'
Het Rijk maakte bovendien grote winst op de tunnel. Hij leverde de schatkist bij verkoop aan de provincie Zeeland 543 miljoen euro op. "We zijn geen buitengewest, maar een wingewest."
Belangrijker is dat de tol de ontwikkeling van Zeeuws-Vlaanderen belemmert, zegt Liefting. Door de jaren heen trokken veel organisaties weg. "De bij-effecten zijn enorm."
'Nederlanders blijven weg'
Het kantongerecht, het belastingkantoor, het UWV, de Kamer van Koophandel: ze vertrokken allemaal naar Middelburg of Breda. Wonen en werken in het gebied is minder aantrekkelijk door de tol.
De Nederlanders blijven weg, zegt Liefting. "Je moet altijd betalen om naar de rest Nederland te gaan. Werkgevers zijn niet altijd bereid de kosten van de tol te vergoeden."
'Rijk moet vicieuze cirkel van krimp doorbreken'
Onlangs deed sociaal geograaf Evert Meijers aan de Universiteit Utrecht samen met een collega een oproep aan het nieuwe kabinet om meer te investeren in krimpgebieden. "Er zijn geen gelijke kansen meer voor iedereen", stelt hij. "Als je op een bepaalde plek woont, heb je meer kansen dan op een andere plek."
Meijers deed veel onderzoek in krimpgebieden, waaronder Zeeuws-Vlaanderen. "Daar heb ik gezien dat overheidsbeslissingen bijdragen bij aan de neergang van een regio." Volgens Meijers draagt het Rijk vaak bij aan de krimp, terwijl ze het patroon van krimp moeten doorbreken. "Er is zoveel potentie buiten de vier grote steden."
'Wij willen bij Nederland horen'
Vanuit Zeeuws-Vlaanderen gaan vier tolvrije wegen richting België. "De Vlamingen komen naar hier", zegt Liefting. Wonen is goedkoper. "Vlamingen kijken meer naar het zuiden. Daar woont hun familie, die houden die verbinding in stand", zegt de oud-wethouder.
"Daar houd je de voorzieningen mee overeind, maar uiteindelijk is het de doodsteek voor Zeeuws-Vlaanderen als het zo blijft gaan", denkt hij. Bij Vlaanderen horen, willen ze niet. "Wij voelen ons Nederlands en willen bij Nederland horen. Studenten willen ook in Nederland studeren, niet in Gent. Ze gaan liever naar Amsterdam of Rotterdam."
Verpaupering
Het geld dat de tunnel opleverde, kwam ten goede aan de Randstad in plaats van Zeeland, met gevolgen: "Nu zijn wij aan het verpauperen en zijn de steden booming. Daar struikel je over de tramlijnen, hier wacht je 2 uur op een bus. En je kunt nergens pinnen."
De Tweede Kamer heeft in meerderheid besloten dat de tunnel tolvrij moet worden. Maar over het moment waarop dit moet gebeuren, is onenigheid. Er moet eerst nog worden gekeken hoe de wegvallende tol-inkomsten in de toekomst worden gecompenseerd. Toch ziet Liefting een voorzichtige kentering. "Ze zien dat alleen op de Randstad inzetten ook een doodlopende weg is."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.