De vier coalitiepartijen hebben topambtenaar Dick Schoof naar voren geschoven als beoogd premier. Ondanks zijn lange staat van dienst in verschillende prominente functies, heeft een grote groep (50 procent) geen idee wie hij is.

Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder zo'n 13.000 leden van het Opiniepanel, na de bekendmaking van Dick Schoof als premierskandidaat.

'Er staat wel iemand'

Op dit moment is de 67-jarige Schoof de hoogste ambtenaar op het ministerie van Justitie en Veiligheid. Daarvoor was hij de baas van de inlichtingendienst AIVD, Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) en directeur van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND).

Door zijn staat van dienst heeft 44 procent er wel vertrouwen in dat hij een goede premier zou zijn. "Geen idee of hij de politieke realiteit aankan, maar in andere functies was hij solide, gedegen en heeft veel ervaring", zegt een VVD-kiezer. Andere coalitiekiezers noemen vooral zijn uitstraling als positief. "Er staat wel iemand", aldus een PVV'er.

Oud-PvdA'er

Er klinkt ook kritiek. Schoof was tot 5 jaar geleden lid van de PvdA en daarom twijfelt deze GroenLinks-PvdA-kiezer: "Als je lid was van de PvdA en achter die standpunten stond, kan je niet achter de plannen van deze coalitie staan". Een andere kiezer van dezelfde partij: "Hij heeft in eerdere functies absolute lak gehad aan mensenrechten als privacy."

Deze D66'er geeft Schoof voorlopig het voordeel van de twijfel. "Het lijkt me geen makkelijke opdracht, samenwerken met deze vier partijleiders. Het blijft overigens raar dat Wilders blijft hengelen in de bestuurderspartij PvdA." Informateurs Kim Putters en Ronald Plasterk zijn ook lid van de PvdA.

'Wie is dat ook alweer'

Toen de naam van Dick Schoof vanmiddag bekend werd gemaakt, moesten veel panelleden wel even nadenken. De helft (50 procent) kent hem niet, 11 procent kent hem 'alleen van naam'. Dat hoeft geen probleem te zijn, legt deze BBB-kiezer uit: "Ik ken hem niet, maar dat betekent ook dat hij mogelijk niet zo mediagevoelig of ijdel is. Ik verwacht dat hij intelligent en integer is, gezien zijn cv, dus mogelijk een goede premier."

Vier op de tien (39 procent) weten wel wie hij is, en wat hij hiervoor heeft gedaan. Van hen heeft een meerderheid (60 procent) er vertrouwen in dat hij een goede premier zal zijn. Ruim 7 op de 10 kiezers van PVV, VVD, NSC en BBB die hem kennen, denken dat hij een goede premier zal zijn.

Andere kandidaten

Schoof krijgt vlak na de aankondiging ongeveer evenveel vertrouwen als eerdere premierskandidaten. Bij de presentatie van het hoofdlijnenakkoord, twee weken geleden, was oud-informateur Ronald Plasterk nog in beeld als beoogd premier, en iets populairder dan Schoof: bijna de helft (48 procent) had er toen vertrouwen in dat hij het goed zou doen.

Andere namen als Kim Putters (42 procent), Johan Remkes (33 procent) en Mona Keijzer (29 procent) konden op iets minder steun rekenen dan Dick Schoof nu krijgt.

Begin juli nieuw kabinet

Het is de bedoeling dat Dick Schoof het extraparlementaire kabinet gaat leiden dat PVV, VVD, NSC en BBB willen vormen. De komende weken wordt er gezocht naar de rest van de ministers en staatssecretarissen en dan zou er begin juli een nieuw kabinet moeten zijn. Die ploeg moet dan het hoofdlijnenakkoord verder uit gaan werken.

Overigens hebben weinig mensen er vertrouwen in dat een kabinet tussen deze vier partijen de rit uit gaat zitten. Direct nadat de partijen er vorige week uit waren op de inhoud, was een meerderheid (61 procent) ervan overtuigd dat het kabinet vroegtijdig gaat vallen.

NSC en ChristenUnie pleiten voor een zogenaamde rode knop om jongeren digitaal beter te beschermen. Waarmee met één druk op de knop, al jouw online gegevens in één keer worden verwijderd. De vraag is of dat gaat werken.

Jongeren moeten beter beschermd worden op het internet. Dat is de boodschap die Don Ceder van de ChristenUnie en Jesse Six Dijkstra van NSC aan de Tweede Kamer duidelijk willen maken. "Voordat je achttien bent, zijn er verschillende online profielen van je gemaakt."

Cookies slaan alles op

"Onze persoonlijke gegevens worden opgeslagen door cookies', zegt Lotje Beek, beleidsadviseur bij Bits of Freedom. "Cookies zijn een soort bestandjes die op een website zitten, en vervolgens vanaf de website terug gaan naar je computer'', legt ze uit. "Hierdoor houden ze bij wat jij online doet, op welke dingen je klikt, en voor hoelang."

"Deze informatie wordt vervolgens opgeslagen door bedrijven zoals Meta en Google. Op basis hiervan schetsen ze jouw persoonlijk profiel", vervolgt Beek. "Ze weten hierdoor precies welke boodschap ze aan jou kunnen meegeven, bijvoorbeeld om iets te kopen op het internet. Hierdoor verlies je de autonomie."

Persoonlijke online profiel

"Middels een online profiel kunnen bedrijven jou opdelen in bepaalde categorieën", vertelt cyberexpert Dave Maasland. "Bijvoorbeeld op interessegebied, leeftijdscategorie en of je man of vrouw bent. Dat kan heel gedetailleerd gaan."

"Maar dat gebeurt niet alleen via cookies", maakt hij duidelijk. "Ook je mobiele apparaat slaat informatie op. Het belangrijkst is dat mensen beseffen dat als je digitale voetsporen achterlaat, je snel persoonlijke informatie vrijgeeft."

Kansongelijkheid voor jongeren

Volgens NSC en ChristenUnie kunnen digitale profielen negatieve gevolgen hebben en leiden tot kansenongelijkheid. Ook beleidsadviseur Beek kan zich hierin vinden. "Vacatures voor mannelijke beroepen worden voor 90 procent vaker aan mannen laten zien, blijkt uit onderzoek van het College van de Rechten voor de Mens. Vrouwen zien weer vaker vacatures voor kappersopleidingen, waardoor zij vacatures als monteurs bijvoorbeeld missen. Dit levert minder kansen op en verdeelt de samenleving."

Ook cybersecurity-expert Maasland ziet problemen. "Als eenmaal iets op het internet staat, zal deze informatie niet snel verdwijnen. Bijvoorbeeld fanatieke berichten over je voetbalclub, of een boze reactie naar een leraar, die kunnen later altijd weer opduiken. Tijdens een ruzie of een sollicitatie bijvoorbeeld," legt hij uit.

'Niet hoe het internet werkt'

Precies hier zit volgens Maasland ook de crux. "De informatie op het internet staat altijd ergens opgeslagen, zelfs met een mooie rode knop. Hoe graag we ook een makkelijke oplossing willen, dit is niet hoe het internet werkt."

Desondanks vinden beide experts het goed dat NSC en ChristenUnie dit onderwerp onder de aandacht brengen. "Jongeren moeten beter beschermd worden op het internet, maar we moeten in deze fase vooral kijken naar de voorkant," vervolgt Maasland. "Kinderen moeten weten dat het belangrijk is om na te denken wát je plaatst op het internet. De oplossing zit in meer educatie en mediabewustzijn. Niet bij een magische knop."