radio LIVE tv LIVE
meer NPO start
EenVandaag Opiniepanel

Gevallen kabinet worstelde al jaar met asielcrisis, maar meeste kiezers zijn het eens: instroom moet beperkt worden

Gevallen kabinet worstelde al jaar met asielcrisis, maar meeste kiezers zijn het eens: instroom moet beperkt worden
Bron: ANP

Niet alleen de coalitiepartijen, maar ook hun kiezers staan vaak lijnrecht tegenover elkaar als het gaat om het asielbeleid. Over één ding zijn de meeste kiezers op rechts én links het wel eens: de instroom van asielzoekers moet beperkt worden.

info

Het vierde kabinet van premier Mark Rutte viel vanavond over onenigheid over het asielbeleid. VVD, CDA, D66 en ChristenUnie werden het niet eens over maatregelen om de instroom van asielzoekers te beperken.

EenVandaag legde door het jaar heen verschillende plannen voor aan de leden van het Opiniepanel. Charlotte Nijs: "Terwijl kiezers dit thema steeds belangrijker vinden omdat ze er in het dagelijks leven mee te maken hebben pakt het kabinet in hun ogen keer op keer niet door."

Gedwongen opvang in gemeenten

In de zomer van 2022 wordt duidelijk dat de asielopvang in Nederland vastloopt. Opvangcentra zitten vol, en bij het aanmeldcentrum in Ter Apel slapen mensen buiten. Het kabinet bekijkt of het gemeenten wettelijk kan verplichten om opvangplekken te regelen.

Voor VVD- en CDA- stemmers is zo'n spreidingswet een brug te ver. Zes van de tien zijn hier tegen. Deze kiezers menen dat gemeentes dwingen om asielzoekers op te vangen averechts werkt voor het draagvlak onder inwoners. Kiezers van D66, en in mindere mate ChristenUnie, zijn er wel voor. Maar een kabinetscrisis is dit de meeste coalitiekiezers dan nog niet waard.

info

Spreidingswet

De spreidingswet zegt dat gemeenten verplicht asielzoekers op moeten vangen. De opvang van asielzoekers moeten dan eerlijk over alle gemeenten verdeeld worden.

Bekijk ook

Rechts én links voor beperken instroom

De meerderheid van alle ondervraagden (62 procent) is in principe voor het opvangen van oorlogsvluchtelingen in Nederland. Dit cijfer is al jaren stabiel en ook de huidige crisis verandert daar niets aan.

Tegelijk zijn er grote zorgen over de asielinstroom. In november 2022 is 84 procent hier bezorgd over. Die gaan over de woningmarkt, spanningen in de samenleving en het welzijn van vluchtelingen zelf. Driekwart (73 procent) spreekt zich uit voor een grens aan het aantal asielzoekers dat Nederland in mag komen. Ook al kan Nederland dat door verdragen niet zomaar zelf bepalen. Dit zijn niet alleen rechtse stemmers, maar ook grote groepen linkse kiezers. Zij vragen zich af of we wel zoveel asielzoekers moeten toelaten als we ze niet acceptabel kunnen opvangen.

Bekijk ook

Meerderheid gelooft plan VVD niet

Ook onder VVD-kiezers en -leden leven grote zorgen over de aantallen asielzoekers die ons land binnenkomen. Om steun van de VVD-Tweede Kamerfractie voor de asielwet te krijgen, beloofde premier Mark Rutte in november dat het kabinet de asielinstroom gaat beperken. Driekwart van de VVD-stemmers (74 procent) gelooft dan niet dat hem dat gaat lukken.

Tot op heden heeft Rutte die belofte niet ingelost en nu is het kabinet er dus over gevallen. Veel panelleden ergeren zich aan het gebrek aan daadkracht op dit dossier. Samen met de woningmarkt (50 procent) vinden ze immigratie (45 procent) het belangrijkste dat het kabinet nu moet aanpakken. Dat gebrek aan daadkracht straalt negatief af op het vertrouwen in het kabinet. Dat is structureel laag, bij de laatste peiling in juni is het slechts 17 procent.

Kabinetscrisis

Deze week deden de vier regeringspartijen een ultieme poging om het eens te worden over de aanpak van migratie. Het leidde tot een crisissituatie over het al dan niet inperken van gezinshereniging en uiteindelijk de val van het kabinet.

Veel kiezers gaven deze week aan dat ze het een kabinetscrisis waard vonden. Van de meeste VVD- en CDA-kiezers (63 procent en 55 procent) zou het kabinet mogen vallen als de gezinshereniging van asielzoekers niet ingeperkt zou worden. Terwijl ChristenUnie-kiezers (61 procent) juist aangaven dat hun partij uit de regering zou moeten stappen als de gezinshereniging wél beperkt zou worden.

info

Over de onderzoeken

De leden van het EenVandaag Opiniepanel vulden in 2022 en 2023 verschillende onderzoeken in over asiel, migratie en het kabinetsbeleid. In deze publicatie staat een samenvatting van verschillende uitslagen uit deze onderzoeken.

De onderzoeken zijn na weging representatief voor 6 variabelen, namelijk: leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2021. Het Opiniepanel bestaat uit 80.000 leden.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Gemeenten staan voor lastige keuzes: woonlasten laten stijgen of bezuinigen op zaken als zwembaden en jeugdhonken

Gemeenten staan voor lastige keuzes: woonlasten laten stijgen of bezuinigen op zaken als zwembaden en jeugdhonken
Kinderen tijdens een zwemles
Bron: ANP

Nu de overheid 2,3 miljard gaat bezuinigen op het gemeentefonds, wordt ook steeds meer duidelijk dat inwoners dit het meest gaan voelen in hun portemonnee. Bij een vijfde van de gemeentes gaat de onroerendezaakbelasting met meer dan tien procent omhoog

Gemeenten hopen zo een gat te dichten in de begroting om de bezuinigingen van aankomend en volgend jaar alvast op te vangen. Dit blijkt uit onderzoek van Vereniging Eigen Huis.

Compenseren

"Sommige gemeenten geven aan die verhoging te willen compenseren met bijvoorbeeld een iets lagere riool- of afvalstoffenheffing", zegt woordvoerder van Vereniging Eigen Huis Hans André de la Porte. "Maar die ozb is niet na één jaar weg en gaat er op lange termijn dus echt wel inhakken, ondanks die compensatie."

De woonlasten zullen dus voor veel mensen oplopen. Daarbij bestaat er ook een misvatting over wat woningeigenaren financieel aan zouden kunnen zegt De la Porte. "Huiseigenaar zijn zegt helemaal niets over je bankrekening. Als je bijvoorbeeld een klein pensioen hebt, dan is een aanslag van meer dan duizend euro heel veel. Zeker als je bedenkt dat in sommige gemeenten er wel 200 euro bij komt dit jaar."

info

Wat is ozb?

De onroerendezaakbelasting (ozb) is een belasting die huiseigenaren en bedrijven aan de gemeente betalen. Hoe duurder je huis of pand, hoe hoger de ozb. Gemeenten gebruiken dit geld voor bijvoorbeeld wegen, straatverlichting en afval. Of de woonlasten in jouw gemeenten stijgen, kun je hier bekijken.

Bekijk ook

Geen bibliotheek

Een andere optie om de cijfers voor gemeenten niet in het rood te laten lopen, is het schrappen van publieke voorzieningen. Dat zijn bijvoorbeeld bibliotheken, de buurtbus, sportfaciliteiten, of ontmoetingsplekken voor jongeren.

Miriam de Boer heeft een aantal jaar geleden zo'n ontmoetingsplek in Wormerveer opgezet. Iedere dag kunnen jongeren daar in de middag terecht om te poolen, spelletjes te spelen, met elkaar muziek te luisteren of om met één van de vrijwilligers te praten over problemen thuis of op school.

Onduidelijke toekomst

Maar de toekomst van deze plek is nu onduidelijk.

"Dit jaar en al helemaal volgend jaar gaat financieel heel spannend worden. Ondanks dat mensen bij de gemeente Zaanstad hebben gezegd dat wat wij doen heel belangrijk is én niet heel duur."

Bekijk ook

Brandbrief VVD

Het maken van dit soort keuzes is moeilijk geeft ook wethouder in Zaanstad Stephanie Onclin aan. Zij verstuurde samen met 46 andere VVD-wethouders afgelopen weekend een brandbrief aan de landelijke VVD.

De wethouders uiten hierin hun zorgen over de dreigende bezuinigingen voor gemeenten in 2026, ook wel het 'ravijnjaar' genoemd. Ze stellen dat het door deze bezuinigingen niet langer lukt 'om te staan voor onze inwoners en ondernemers', waardoor het werken hen onmogelijk wordt gemaakt.

Keuzes maken

"Twee derde van onze taken worden bepaald door wettelijke regelingen. Eigenlijk krijgen we daar al te weinig geld voor. Maar dat betekent dat er maar een klein stukje overblijft waar wij echt zelf keuzes kunnen maken", zegt wethouder Onclin.

Ze gaat verder: "En dat is juist het stukje wat inwoners écht belangrijk vinden: de openbare ruimte, veiligheid, sport."

Bekijk ook

Hulp voor jongeren of toch het zwembad?

Maar ook het zwembad valt onder de publieke voorzieningen waarop bezuinigd kan worden. De gemeente Zaanstad heeft nu drie zwembaden. "Maar", zegt de wethouder, "als we teruggaan naar twee, dan kan de wachtlijst voor de zwemles van je kind alleen maar verder toenemen."

Of de ontmoetingsplek voor jongeren van Miriam de Boer open kan blijven is een voorbeeld van hoe moeilijk de keuzes zijn die gemeenten moeten maken.

Hulp voor jongeren of toch het zwembad? Gemeenten staan voor lastige keuzes om te bezuinigen nu woonlasten stijgen

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom Vladimir Poetin het interessant vindt om met Donald Trump te onderhandelen over vrede in Oekraïne

Waarom Vladimir Poetin het interessant vindt om met Donald Trump te onderhandelen over vrede in Oekraïne
De Amerikaanse president Donald Trump en Russische president Vladimir Poetin tijdens een ontmoeting in 2018
Bron: EPA

Nadat Europese leiders gisteren in Parijs samenkwamen voor spoedoverleg, zitten vandaag delegaties van zowel Rusland als de VS bij elkaar in Saoedi-Arabië. Ze praten daar verder over het beëindigen van de oorlog in Oekraïne.

De laatste dagen heerst er een crisissfeer in Europa. Sinds het telefoontje tussen de Amerikaanse president Donald Trump en de Russische president Vladimir Poetin is duidelijk geworden dat Europa steeds verder buitenspel wordt gezet. Waarom ziet Poetin in Amerika een interessante onderhandelingspartner?

Geen NAVO-lid en bezet grondgebied opgeven

Dat heeft met een aantal punten te maken, begint correspondent Joost Bosman. Daarvoor moeten we eerst even terug naar de eisen waar de Russische president mee is gekomen. Zo wil Poetin niet dat Oekraïne lid wordt van de NAVO. En daarnaast willen ze geen grondgebied inleveren.

Amerika heeft al toegezegd dat Oekraïne is uitgesloten van het NAVO-lidmaatschap. En Amerikaanse defensieminister Pete Hegseth kondigde eerder aan dat door Oekraïne bezet grondgebied moet worden teruggegeven aan Rusland.

'We doen er weer toe'

Maar dat is niet de enige reden waarom Rusland met de VS onderhandelt, legt Bosman uit. "Het is belangrijk voor het Kremlin om weer met Amerika te onderhandelen. Nu is de nieuwe president van het machtigste land ter wereld bereid om met hem persoonlijk te gaan praten over Oekraïne. En dat is ook voor Poetin heel belangrijk."

Hij zet daarmee Oekraïne en Zelensky buitenspel, gaat Bosman verder. "Daarnaast kan hij ook aan aan zijn eigen burgers tonen: 'kijk, we doen er weer toe. Zelfs de machtigste man ter wereld wil met ons praten.'" Voor Poetin is het dus ook op diplomatiek gebied van belang.

Bekijk ook

Economie

Het heeft ook te maken met de economische gevolgen die Rusland heeft ondervonden van de oorlog. Zo melden Russische media de mogelijke terugkeer van Visa en Mastercard in het land.

"Het geeft ook iets aan over de moeite die de Russen de afgelopen 3 jaar hebben gehad, dat ze zo verstoken zijn gebleven van die bedrijven. En niet meer geld konden sturen naar het buitenland", zegt Bosman.

Tegenslagen voor Rusland

Bosman ziet dat de getroffen economie een belangrijke reden is voor Rusland om Amerika actief te betrekken bij de vredesonderhandelingen. De materiële tekorten is iets waar het Kremlin zich zorgen om maakt. Zo is het defensiebudget bijna de helft van het hele budget.

"Het budget voor defensie is dit jaar opgeschroefd tot 40 procent. Dat is ontzettend veel. Dat betekent dus dat het ook heel veel geld kost. Rusland is bezig met nieuwe wapens maken, nieuwe artilleriegranaten, nieuwe tanks. Maar dat gaat gewoon te langzaam. Rusland kan de verliezen niet bijhouden. Het is gewoon niet te compenseren omdat de verliezen veel te hard gaan."

Bekijk ook

Inflatie en tekort arbeiders

Er zit dus ook haast achter voor Rusland om de oorlog met Oekraïne snel tot een einde te brengen. "Het is duidelijk dat Rusland toch redelijk op apegapen ligt en een adempauze nodig heeft."

Daarnaast ziet de correspondent dat Rusland kampt met meerdere economische problemen, zoals de inflatie en het tekort aan arbeiders. "Er zijn veel duizenden mannen naar het front gegaan. Honderduizenden zijn naar het buitenland gevlucht vanwege de mobilisatie 3 jaar geleden. Dat betekent dus dat er veel mensen te kort zijn die in de fabrieken kunnen werken, daardoor stijgen de lonen en gaat ook de inflatie weer omhoog."

Afwachten wat Trump zegt

Door aan de onderhandelingstafel te zitten kan er ook voorzichtig worden gekeken naar de terugkeer van westerse bedrijven, zoals nu al mogelijk met Visa en Mastercard. "Dat zal toch een verlichting zijn voor de economische malaise die er heerst in Rusland."

Toch houdt Bosman nog een slag om de arm. Het is eerst afwachten wat de Amerikaanse president Donald Trump gaat doen. "Wat hij nu zegt is het één, namelijk: Oekraïne kan maar beter geen lid worden van de NAVO. Maar of dat uiteindelijk ook zo gaat uitpakken, dat moeten we nog maar gaan zien. Als dat zo is, dan heeft Poetin natuurlijk duidelijk op dat punt gewonnen."

Waarom Vladimir Poetin het interessant vindt om met Donald Trump te onderhandelen over vrede in Oekraïne

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant