Kiezers willen dat er over de woningmarkt en koopkracht politieke besluiten genomen worden, ondanks de val van het kabinet. Klimaat en stikstof moeten volgens de meesten wél controversieel worden, blijkt uit onderzoek onder leden van het Opiniepanel.
Half september beslist het parlement over welke onderwerpen geen nieuwe politieke beslissingen meer mogen worden genomen: die worden dan 'controversieel verklaard'. Demissionair klimaatminister - en D66-lijsttrekker - Rob Jetten riep onlangs in EenVandaag op om zaken rond klimaat in elk geval niet controversieel te verklaren. Hij zei dat we het 'ons echt niet kunnen veroorloven' dat dat beleid tot stilstand komt.
Geen beslissingen op klimaat
Veel kiezers zijn het niet met de nieuwe D66-leider eens. 52 procent vindt dat er onder het huidige, demissionaire kabinet geen beslissingen meer genomen mogen worden over klimaat, 40 procent vindt van wel.
Vergelijkbare cijfers zijn te zien als het gaat over stikstof: ook over dat onderwerp vindt de grootste groep (56 procent) dat beslissingen vanaf nu aan een nieuwe regering zijn.
'Gecreëerde problemen'
Vooral kiezers die op BBB, PVV, JA21, Forum voor Democratie en Nieuw Sociaal Contract van Pieter Omtzigt willen stemmen, vinden dat het demissionaire kabinet hier niet meer over mag beslissen. "Een deel van hen vindt stikstof en klimaat 'gecreëerde problemen'", licht Charlotte Nijs van het Opiniepanel toe.
"Ze vinden dat er helemaal geen noodzaak is voor maatregelen en hebben het gevoel dat die door de Europese Unie worden opgelegd. De val van het kabinet is voor die groep mensen een goede reden om de ingeslagen weg een halt toe te roepen", legt ze uit.
Zorgen over kosten
Onder veel kiezers (61 procent) leven bovendien zorgen over wat de klimaatmaatregelen van de overheid voor hen betekenen. Ook de meeste kiezers van de nieuwe partij van Pieter Omtzigt maken zich daar druk over.
"Veel mensen vinden het klimaat wel belangrijk, maar sommigen kunnen al moeilijk rondkomen en vrezen dat ze geen geld overhouden als ze ook nog moeten betalen voor de verduurzaming van hun huis", verklaart Nijs. "Dus ook die mensen hebben liever dat hier even geen beslissingen over worden genomen."
Zaken 'niet demissionair'
Er is ook een groep die juist vindt dat stikstof en klimaat níet met rust moeten worden gelaten. Zij maken zich zorgen over de gevolgen van de klimaatcrisis en zijn het met Jetten eens dat er juist nu moet worden doorgepakt.
"Klimaat en stikstof zijn niet demissionair", zegt iemand daarover. "Stikstof- en CO2-uitstoot wachten niet even tot er een nieuwe regering is." Ook noemen zij dat de rechter uitspraken heeft gedaan over deze kwesties. Het kabinet móet dus wel handelen, dat is volgens hen de consequentie.
Acute problemen
Als het gaat over de woningmarkt en koopkracht liggen de verhoudingen anders. Die zaken moeten volgens de meeste kiezers juist wel aangepakt worden, ook al is het kabinet gevallen. "Dit zijn grote en dringende dossiers die niet kunnen blijven liggen", schrijft een deelnemer daarover.
Ook als er nog beslissingen rond de toeslagenaffaire of de schadeafhandeling van de gaswinning in Groningen op tafel komen, mogen die van een meerderheid worden genomen.
Asielcrisis
Over de vraag of het huidige kabinet mag doorgaan met de aanpak van de asielcrisis heerst meer twijfel. 56 procent vindt van wel, een derde van niet. "We zien een groep kiezers die vindt dat ook hier doorgepakt moet worden, vooral omdat er nog altijd problemen zijn met huisvesting van deze groep", vertelt Nijs. "Mensen zijn bang dat gemeenten de dupe worden van de kabinetsval als er niet meer duidelijkheid komt."
Tegelijkertijd zijn er mensen die juist bij dit thema vinden dat het controversieel moet worden verklaard, omdat het kabinet hierover is gevallen. "Het kabinet heeft bewezen dat ze hier onderling niet kunnen uitkomen. Dan is het bij uitstek bij dít onderwerp aan de kiezer, vinden sommige deelnemers", zegt Nijs.