Weduwe in Shell-rechtszaak: 'Trauma waarmee ik voor altijd moet leven'

Intens. Dat is de rechtszaak van de vier Nigeriaanse weduwen tegen oliemaatschappij Shell die vandaag in Den Haag plaatsvindt. De vrouwen vinden dat Shell medeplichtig is aan de dood van hun echtgenoten in 1995.

Esther Kiobel is een van de weduwen. Volgens de vrouwen zou Shell destijds het Nigeriaanse regime hebben aangespoord om haar echtgenoot Barinem samen met nog acht andere mannen te arresteren, omdat ze protesteerden tegen de vervuiling in Nigerdelta die was ontstaan door de oliewinning. De 'Ogoni Nine' werden gearresteerd en na een schijnproces opgehangen.

23 jaar op zoek naar gerechtigheid

Tijdens de zitting krijgt Kiobel voor het eerst de kans om haar verhaal te vertellen. "Ik strijd inmiddels al 23 jaar voor gerechtigheid voor Barinem en nu wil ik eindelijk excuses en een schadevergoeding van Shell."

Ook weduwe Victoria Bera is vandaag aanwezig. De andere vrouwen zijn er niet, omdat hun visa is geweigerd. Bera en Kiobel worden terzijde gestaan door advocaat Channa Samkalden. "Ik hoop vooral dat Shell erkenning geeft", zegt Bera.

Verantwoordelijkheid Shell

Shell betaalde eerder wel 15 miljoen dollar aan de nabestaanden van een van de geëxecuteerde mannen, de activist Ken Saro-Wiwa, maar dat was een humanitair gebaar. Shell heeft nooit de verantwoordelijkheid voor zijn dood aanvaard.

De vrouwen ervaren het verlies van hun echtgenoten nog altijd als een open wond. Yara Boff Tonella, woordvoerster van Amnesty International, is onder de indruk van het verhaal dat Bera vandaag aan de rechter vertelt. "Victoria doet dit ook voor haar zoon. Zij vindt dat de naam van haar man moet worden gezuiverd. Hij is 23 jaar geleden veroordeeld alsof hij een crimineel was. Als een klein jochie vroeg haar zoon altijd naar zijn vader, maar die was er niet."

Open wond

Ook Kiobel doet haar verhaal. Elke dag denkt zij nog aan haar overleden man. "Het is een open wond. Een trauma waarmee ik voor altijd moet leven."

Sinds de dood van haar man heeft Kiobel moeite om het hoofd boven water te houden. Ze vertelt dat ze vier tot vijf banen heeft. Daarom steunt Amnesty Kiobel financieel. "Anders zouden de vrouwen nooit deze rechtszaak kunnen voeren,"zegt Yara Boff Tonella.

Grote stap in de juiste richting

Dat vandaag beide partijen hun verhaal kunnen doen, is al een grote stap in de juiste richting, vindt de mensenrechtenorganisatie. "De vrouwen zijn al 23 jaar aan het strijden. Ik hoop dat de zaak vandaag ontvankelijk wordt verklaard. Als dat gebeurt, kunnen we verder, want dan kan er nog een inhoudelijke zitting komen. Ik gun het de vrouwen zo."

Volgens Amnesty International is het verloop van de zaak heel moeilijk in te schatten. "Heel veel stukken zijn nog niet vrijgegeven, omdat een deel van de rechtszaak eerst in de Verenigde Staten plaatsvond. Maar er is zeker hoop."

De rechtbank doet op 8 mei uitspraak. Het is nog niet duidelijk of dat meteen het eindvonnis is. Toch is zij opgelucht. "Het is heel bevredigend om na zo'n lange tijd ten overstaande van de rechter over de rol van Shell te spreken."