Bewoners rondom Tata Steel leven korter door de uitstoot van de fabriek. Dat blijkt vandaag uit een onderzoek van het RIVM. Verslaggever van EenVandaag Simone Timmer volgt het dossier Tata Steel al jaren en vertelt hoe we dit onderzoek moeten plaatsen.

Inwoners van Wijk aan Zee leven gemiddeld 2,5 maanden korter dan mensen die daar niet wonen, zo blijkt uit onderzoek. In de andere dorpen rondom de fabriek verschilt dat van een halve tot 1,5 maand. Ook worden mensen sneller ziek, allemaal door de uitstoot van fijnstof en stikstofoxiden.

1. Hoe heeft het RIVM dit onderzocht?

"Het RIVM is al een paar jaar bezig met het onderzoeken van de omgeving van Tata Steel. Er zijn al een aantal rapporten over dat onderzoek naar buiten gekomen."

"En nu zijn die uitkomsten met elkaar gecombineerd en is er gekeken naar wat het verband is tussen de uitstoot van de fabriek en de omgeving. Wat nu blijkt is dat er een directe relatie is tussen de uitstoot van de fabriek en gezondheid van omwonenden."

Bekijk ook

2. Was je verbaasd over de resultaten van dit onderzoek?

"Nee, helemaal niet. Er staat precies in wat we eigenlijk al wisten. Wat wel zo is, is dat het RIVM nu voor het eerst bij dit bedrijf constateert dat er sprake is van een stapeling van ongezonde stoffen voor de bewoners. Dat willen ze verder onderzoeken, omdat ze nog niet precies weten wat bepaalde schadelijke stoffen in combinatie met elkaar doen. Maar dat het ongezond, is duidelijk."

"En er staan ook een aantal zaken niet in het rapport. Ik vind dat er weinig gefocust is op kooks-/gasfabrieken. Dat zijn delen van het bedrijf waar bewoners zich ook zorgen over maken. Daar gaat het niet heel specifiek over. Dat is opvallend."

Verslaggever Simone Timmer
Bron: EenVandaag
Verslaggever Simone Timmer

3. Hoe bijzonder zijn de uitslagen van dit rapport, dat longkanker vaker voorkomt rondom Tata Steel wisten we toch al?

"Het bijzondere aan de uitslag van dit rapport, is dat je er nu niet meer omheen kunt. Het is jarenlang een punt van discussie geweest, of er een directe relatie is tussen de uitstoot en gezondheid van mensen. Als het erover ging werd er ook altijd gevraagd: 'Komt het wel bij Tata Steel vandaan?' 'Hoeveel wordt er dan uitgestoten?', dat soort dingen."

"Er zijn minstens twintig, zo niet meer, rapporten gemaakt, waarin je al kunt lezen dat dit aan de hand is. Maar nu staat het zwart op wit, bovenaan de conclusie van een onderzoek."

"Maar goed, in 1975 stond het ook al op papier, bleek afgelopen week door een door ons opgedoken onderzoek. Dus nee, het is niet nieuw. Ook heeft EenVandaag het IKNL gevraagd om te onderzoeken hoevaak langkanker voorkomt per postcode. Daaruit bleek dat hoe dichter je bij de fabriek woont, hoe groter de kans is op longkanker. Maar dat een instantie als het RIVM deze boodschap nu brengt, is wel nieuw."

Mariannes man overleed aan longkanker na jaren werken en wonen rond Tata Steel: 'Soms kwam hij helemaal zwart thuis'

4. Wat betekent dit rapport voor de regelgeving voor Tata Steel?

"Ik denk dat zo'n rapport zeker belangrijk is voor de toekomst. In de komende maanden is er een groot debat in de Tweede Kamer over Tata Steel, onder andere over hoe toezicht moet worden gehouden op grote bedrijven zoals Tata Steel. Dan kan dit rapport meespelen."

"De omgevingsdiensten moeten toezicht houden op Tata Steel en die hebben geconcludeerd dat ze niet genoeg middelen in handen hebben om dat goed te kunnen doen, dus om de gezondheid van omwonenden goed genoeg te waarborgen. De omgevingsdiensten die toezicht houden hebben de politiek gevraagd om beter wetgeving."

"Eerder dit jaar kwam het Onderzoeksraad voor Veiligheid met het advies om het zogenoemde voorzorgsbeginsel beter te implementeren, dus dat een bedrijf vooraf moet laten zien dat ze veilig zijn voor de omgeving. Daar gaat het debat in de Tweede Kamer ook over. Dankzij dit nieuwe rapport van het RIVM staat de gezondheid van omwonenden veel meer op de kaart, dus dat gaat zeker meespelen."

Bekijk ook

5. Hebben inwoners rond Tata Steel nu eindelijk gelijk gekregen?

"Ik heb een paar mensen gesproken vandaag. Maar 'de inwoner' bestaat natuurlijk niet. Er zijn heel veel mensen die bij Tata Steel werken. Die zijn bezorgd, maar die willen ook hun baan niet kwijt."

"Maar er zijn natuurlijk ook die andere inwoners die heel bezorgd zijn en hier blij mee zijn. Die hebben zoiets van: zie je wel, we hebben al die tijd gelijk gehad. En ze wisten het zelf ook wel natuurlijk. Maar voor die mensen is het fijn dat het nu zwart op wit staat en niet ergens onduidelijk in een halve bijzin."

6. Komt er compensatie voor de omwonenden?

"Er lopen nu twee zaken. Strafrechtadvocaat Bénédicte Ficq is bezig met een strafzaak tegen het bedrijf en de directie over dat dit niet mag en moet stoppen. Het Openbaar Ministerie doet nu al een jaar of 2 onderzoek naar of ze die zaak gaan aannemen. Dus dat loopt nog."

"En inwoners zijn ook bezig met het indienen van een massaclaim. In beide zaken zou dit rapport best het verschil kunnen maken."

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.