tv LIVE
meer NPO start

Waarom kernenergie in Nederland maar niet van de grond komt

Waarom kernenergie in Nederland maar niet van de grond komt
Bron: ANP

Jarenlang was kernenergie de olifant in de kamer, maar door de motie van VVD en CDA tijdens de Beschouwingen staat de bouw van nieuwe kerncentrales voor Nederland weer op de agenda. Energieprofessor Wim Turkenburg is niet verbaasd.

"Als je tegen biomassa, ondergrondse CO2-opslag, windenergie op land en zonnepanelen bent, én bezwaar hebt tegen aardwarmte, kom je uit op kernenergie", zegt Turkenburg. "Maar dan moet je accepteren dat het niet 100 procent veilig is en dat je met een afvalprobleem zit."

Wie durft het aan?

Turkenburg ziet op provinciaal niveau al langer veel belangstelling voor kernenergie. De emeritus-hoogleraar woont zelf vlakbij het West-Friese Opmeer, waar de lokale partij DSV liever een kerncentrale ziet dan nog eens 1000 windmolens.

Ook in Zwolle probeert de partij Swollwacht kernenergie op de agenda te krijgen. "Maar onder de huidige omstandigheden verwacht ik niet dat er snel een investeerder zal opstaan die het aandurft om een kerncentrale te bouwen."

Lees ook

Ontmantelingskosten van tafel

Een probleem is dat een nieuw te bouwen kerncentrale van circa 1600 megawatt ruwweg 10 miljard kost, en pas na 2040 stroom aan het net kan leveren. "Daarnaast moet de eigenaar van de kerncentrale ook vanaf de start zeker 3 miljard beschikbaar stellen, om hem weer af te kunnen breken, de zogeheten 'ontmantelingskosten'.", zegt Turkenburg.

"Niemand wil daarom geld steken in het bouwen van een kerncentrale. Tenzij de overheid zeer grote bedragen aan subsidie geeft, zoals nu in het Verenigd Koninkrijk gebeurt. En de eis van het kunnen betalen van de ontmantelingskosten vanaf de start van de centrale van tafel haalt."

Energieprofessor Wim Turkenburg
Bron: EenVandaag

Als windmolen draait, moet kerncentrale uit

Turkenburg deed aan de Universiteit van Utrecht simulatiestudies, om te onderzoeken welke energiemix in 2050 het meest kosteneffectief stroom zou kunnen produceren. Een combinatie van zon en wind met kernenergie zou voor de elektriciteitsvoorziening het meest aantrekkelijk zijn, concludeerde hij. "Je moet dan denken aan circa een derde zon-en windvermogen, een derde kernvermogen, en een derde van een ander soort vermogen, bijvoorbeeld bio-energie."

Maar het beleid is gericht op de realisatie van ongeveer twee derde zon en wind, vertelt Turkenburg. "We koersen af op bijna 70 procent stroom uit zon en wind in 2030. Hierdoor zouden kerncentrales te weinig draaiuren maken. In periodes van veel (gratis) wind en zon zal een kerncentrale niet draaien en de eigenaar van de centrale verliest dan enorm veel geld."

Met alleen zon en wind lukt het niet

Feit blijft dat we enkel op wind-en zonvermogen nooit in onze stroombehoeften kunnen voorzien, zegt Turkenburg. "We hebben ook centrales of eenheden nodig die stroom kunnen produceren als het niet waait, of de zon niet schijnt. Dan kijk je het liefst naar centrales die minder geld kosten om te bouwen dan kerncentrales, die relatief veel CO2 uitstoten."

Hij denkt daarbij aan gasgestookte centrales met Carbon Capture and Storage (CCS) of biomassagestookte centrales. Maar ook die zijn niet erg gewild en worden gezien als een tijdelijke oplossing.

Een kerncentrale van Rolls Royce

Dan blijft volgens Turkenburg over: de optie van Small Modular Reactor, ofwel 'minikerncentrale'. Die wordt nu ontwikkeld in Oost-Azië en in Groot-Brittannië. Al is mini volgens de professor een relatief begrip, want zo'n centrale is nog steeds even groot als onze centrale in Borssele.

En ook de ontwikkelaars van kleinere centrales kunnen niet zonder overheidssubsidie, constateert Turkenburg. "Rolls Royce, die in Groot-Brittannië minicentrales ontwikkelt, leunt ook zwaar op overheidssteun. Bovendien duurt het nog minimaal 20 jaar voordat ze tegen een aantrekkelijke prijs op de markt komen."

Hoe dan wel?

Te duur als de regering niet bijspringt en teveel concurrentie van zon en wind. En een onveilig imago. Dat zijn de belangrijkste struikelblokken voor het bouwen van een kerncentrale in Nederland. Maar hoe gaan we het dan redden, die enorme opgave om rond 2050 zo goed als CO2-neutraal te zijn?

"We moeten het van andere bronnen hebben", zegt Turkenburg. Zon en wind, een beetje waterkracht, aardgas met CO2-afvang en -opslag, op de langere termijn waterstof, accu's en warmteomslag. Als je dat doet, dan kun je om kernernergie heen werken."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Verder bezuinigen op brandweer is 'spelen met vuur', zegt oud-brandweerman Peter, die ter plaatse was bij grote natuurbrand

Het kabinet wil bezuinigen op brandweerzorg. En dat is onverantwoordelijk, waarschuwt de vakvereniging voor brandweervrijwilligers. Door klimaatverandering is de kans op oncontroleerbare branden groot. Oud-brandweerman Peter Stals maakte zo'n brand mee.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Anne werd als jonge zuster jarenlang seksueel misbruikt door een oude pater: 'Ik wist dat ik als schuldige zou worden aangewezen'

Anne werd als jonge zuster jarenlang seksueel misbruikt door een oude pater: 'Ik wist dat ik als schuldige zou worden aangewezen'
Anne doet haar verhaal anoniem
Bron: EenVandaag

Na de kinderen treedt er nu een nieuwe groep slachtoffers van misbruik in de Katholieke Kerk naar voren: volwassen zusters en paters die in kloosters zijn misbruikt. Zuster Anne is een van hen: "De pater zei dat dit tussen ons moest blijven."

Ze had er 'lang aan getwijfeld', maar uiteindelijk koos ze er vol overgave voor om haar leven te wijden aan het geloof. Vol verwachting trad de Vlaamse Anne - toen halverwege de 20 - toe tot een slotklooster, vlakbij de Nederlandse grens. Anne: "Het was een lange zoektocht, maar uiteindelijk vond ik dat ik mezelf de kans moest gunnen om gelukkig te worden. Daarom heb ik het uiteindelijk gedaan."

Dictatoriaal bewind

Als jonge zuster liep ze al snel op tegen de hiërarchische structuren binnen het klooster. Dat merkte ze aan hoe de moeder overste, die aan het hoofd van het vrouwenklooster stond, zich opstelde. "Ik stond echt onderaan de ladder. De overste was zeer streng en voerde een dictatoriaal bewind. Haar wil was wet."

Wanneer het misbruik begon, weet Anne nog precies. Ze maakte een zware periode in haar persoonlijke leven door. Haar neefje moest een ingrijpende operatie ondergaan, waardoor hij nooit meer zou kunnen lopen. Dit zorgde voor veel verdriet bij Anne.

Bekijk ook

'Ik zat verstijfd op zijn schoot'

Het was in deze zware tijd dat een Vlaamse pater, die wist wat Anne doormaakte, haar bij hem riep voor een 'begeleidingsgesprek'. Eenmaal binnen, ging het gesprek al snel een totaal andere kant op, vertelt Anne. "Hij stond plots op, nam me op zijn schoot en begon mijn armen en benen te strelen. Ik zat verstijfd op zijn schoot. Wist niet wat me overkwam, wist me hier totaal geen raad mee."

Totaal verbouwereerd en in shock, 'bevroor' Anne volledig. Maar dat weerhield de pater er niet van door te gaan met zijn seksuele handelingen. Anne: "Hij schakelde over naar het strelen van mijn heupen en borsten, en begon plots hevig te hijgen en te schokken met zijn lichaam. Daarna stond hij op, kuste me op de mond en zei me dat dit tussen ons moest blijven."

Gechanteerd door de pater

6 jaar lang ging het misbruik door. Al die tijd durfde ze er met niemand over te praten. Uit angst en schaamte. "Er wordt mij altijd de vraag gesteld: 'Waarom blijf je naar zo'n man toe gaan?' Maar ik was heel erg bang voor hem. Bovendien kon ik hem moeilijk ontwijken, omdat hij mij chanteerde. Er was altijd de angst dat het misbruik naar buiten zou komen. Want dan wist ik één ding zeker: ik zou als schuldige worden aangewezen."

Daarnaast speelde ook de afhankelijkheidsrelatie, die Anne met de pater had, een rol. "Hij was de enige die mij spirituele voeding gaf. Dus er was dat vreselijke misbruik, maar er waren ook gesprekken tussen ons, waaraan ik me kon optrekken. Het is de hand die slaat, maar ook voedt. Net zoals bij een hond, die gaat ook altijd terug naar zijn baasje."

Bekijk ook

Pesten en intimideren

Naast het misbruik van de pater, had Anne ook heel veel last van het schrikbewind dat de overste voerde in het klooster. Toen de overste het idee kreeg dat Anne een bedreiging vormde voor haar positie, volgde een periode van pure haat en pesterijen aan haar adres.

"Het pesten en intimideren nam toen afschuwelijke vormen aan. Ze zette anderen tegen mij op. Ik raakte volstrekt geïsoleerd. Er werd op een gegeven moment zelfs gezegd dat het jammer was, dat er geen concentratiekampen meer bestonden. Dan hadden zij mij kunnen vergassen. Zo ver ging het."

Naar de hoogste geestelijke

Pas jaren later, toen ze was uitgetreden en een leven had opgebouwd buiten het klooster, durfde Anne het misbruik en het schrikbewind in het klooster aan te kaarten. Ze deed dat uiteindelijk zelfs bij de hoogste geestelijke in België: kardinaal Daneels. Zijn reactie was een enorme teleurstelling.

"Hij liet mij weten dat hij 'het gebeuren betreurde en voor mij zou bidden'." Een typerend antwoord en volgens Anne exemplarisch voor hoe de Katholieke Kerk met slachtoffers van misbruik omgaat. "Deze reactie heb ik zo vaak gekregen, dat ze voor mij gingen bidden. Ik zeg weleens: 'Als ik voor ieder gebed een euro had gekregen, dan was ik nu heel erg rijk geweest'."

Bekijk ook

13 jaar lang procederen

In 2003 startte Anne een gerechtelijke procedure tegen de Katholieke Kerk, nadat ze jarenlang geen erkenning voor haar leed had gekregen binnen de kerkorganisatie.

Die juridische strijd zou uiteindelijk maar liefst 13 jaar duren. Uiteindelijk leidde dit tot toekenning van een bedrag aan schadevergoeding. Iets waar het Anne overigens nooit om te doen was. "Ik heb een groot bedrag aan schadevergoeding gekregen. Maar als je dit aftrekt van alle juridische kosten die ik heb moeten maken, en het bedrag dat ik aan therapie kwijt ben, blijft er weinig over."

Veel meer slachtoffers

De reden dat Anne, na al die jaren van zwijgen, nu naar buiten treedt is helder: ze wil een stem zijn. Voor al die slachtoffers die tot op de dag vandaag niet naar buiten durven met hun verhaal. En dat zijn er een hoop, weet Anne. Ze heeft sterke aanwijzingen dat zij niet het enige slachtoffer was van haar misbruiker.

"Als je op bezoek ging bij de pater, was er een soort wachtkamertje. Ik heb daar ook vrouwen naar buiten zien komen, van wie het haar en de kleding helemaal in de war was. En als ik dan bij de pater naar binnen ging, kwam hij met een schone zakdoek aan. Dat was voor mij een teken. Want als hij klaarkwam deed hij dat altijd in een zakdoek."

Bekijk ook

Nieuw leven buiten klooster

Lang is Anne op zoek geweest naar erkenning voor alles wat haar is aangedaan in het klooster. Maar uiteindelijk heeft ze zich erbij neergelegd. "Officieel heb ik nooit erkenning gekregen voor het misbruik dat mij is aangedaan. Maar door hier maar naar te blijven zoeken, hield deze man - mijn misbruiker - een soort van macht over mij. Dat wilde ik op een gegeven moment niet meer."

"Dus heb ik mijzelf erkenning gegeven. Door te zeggen dat ik niet schuldig was. Ik ben uit de slachtofferrol gestapt. En heb ik uiteindelijk een heel rijk leven kunnen opbouwen. Buiten het klooster."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant