meer NPO start

Waarom kernenergie in Nederland maar niet van de grond komt

Waarom kernenergie in Nederland maar niet van de grond komt
Bron: ANP

Jarenlang was kernenergie de olifant in de kamer, maar door de motie van VVD en CDA tijdens de Beschouwingen staat de bouw van nieuwe kerncentrales voor Nederland weer op de agenda. Energieprofessor Wim Turkenburg is niet verbaasd.

"Als je tegen biomassa, ondergrondse CO2-opslag, windenergie op land en zonnepanelen bent, én bezwaar hebt tegen aardwarmte, kom je uit op kernenergie", zegt Turkenburg. "Maar dan moet je accepteren dat het niet 100 procent veilig is en dat je met een afvalprobleem zit."

Wie durft het aan?

Turkenburg ziet op provinciaal niveau al langer veel belangstelling voor kernenergie. De emeritus-hoogleraar woont zelf vlakbij het West-Friese Opmeer, waar de lokale partij DSV liever een kerncentrale ziet dan nog eens 1000 windmolens.

Ook in Zwolle probeert de partij Swollwacht kernenergie op de agenda te krijgen. "Maar onder de huidige omstandigheden verwacht ik niet dat er snel een investeerder zal opstaan die het aandurft om een kerncentrale te bouwen."

Lees ook

Ontmantelingskosten van tafel

Een probleem is dat een nieuw te bouwen kerncentrale van circa 1600 megawatt ruwweg 10 miljard kost, en pas na 2040 stroom aan het net kan leveren. "Daarnaast moet de eigenaar van de kerncentrale ook vanaf de start zeker 3 miljard beschikbaar stellen, om hem weer af te kunnen breken, de zogeheten 'ontmantelingskosten'.", zegt Turkenburg.

"Niemand wil daarom geld steken in het bouwen van een kerncentrale. Tenzij de overheid zeer grote bedragen aan subsidie geeft, zoals nu in het Verenigd Koninkrijk gebeurt. En de eis van het kunnen betalen van de ontmantelingskosten vanaf de start van de centrale van tafel haalt."

Energieprofessor Wim Turkenburg
Bron: EenVandaag

Als windmolen draait, moet kerncentrale uit

Turkenburg deed aan de Universiteit van Utrecht simulatiestudies, om te onderzoeken welke energiemix in 2050 het meest kosteneffectief stroom zou kunnen produceren. Een combinatie van zon en wind met kernenergie zou voor de elektriciteitsvoorziening het meest aantrekkelijk zijn, concludeerde hij. "Je moet dan denken aan circa een derde zon-en windvermogen, een derde kernvermogen, en een derde van een ander soort vermogen, bijvoorbeeld bio-energie."

Maar het beleid is gericht op de realisatie van ongeveer twee derde zon en wind, vertelt Turkenburg. "We koersen af op bijna 70 procent stroom uit zon en wind in 2030. Hierdoor zouden kerncentrales te weinig draaiuren maken. In periodes van veel (gratis) wind en zon zal een kerncentrale niet draaien en de eigenaar van de centrale verliest dan enorm veel geld."

Met alleen zon en wind lukt het niet

Feit blijft dat we enkel op wind-en zonvermogen nooit in onze stroombehoeften kunnen voorzien, zegt Turkenburg. "We hebben ook centrales of eenheden nodig die stroom kunnen produceren als het niet waait, of de zon niet schijnt. Dan kijk je het liefst naar centrales die minder geld kosten om te bouwen dan kerncentrales, die relatief veel CO2 uitstoten."

Hij denkt daarbij aan gasgestookte centrales met Carbon Capture and Storage (CCS) of biomassagestookte centrales. Maar ook die zijn niet erg gewild en worden gezien als een tijdelijke oplossing.

Een kerncentrale van Rolls Royce

Dan blijft volgens Turkenburg over: de optie van Small Modular Reactor, ofwel 'minikerncentrale'. Die wordt nu ontwikkeld in Oost-Azië en in Groot-Brittannië. Al is mini volgens de professor een relatief begrip, want zo'n centrale is nog steeds even groot als onze centrale in Borssele.

En ook de ontwikkelaars van kleinere centrales kunnen niet zonder overheidssubsidie, constateert Turkenburg. "Rolls Royce, die in Groot-Brittannië minicentrales ontwikkelt, leunt ook zwaar op overheidssteun. Bovendien duurt het nog minimaal 20 jaar voordat ze tegen een aantrekkelijke prijs op de markt komen."

Hoe dan wel?

Te duur als de regering niet bijspringt en teveel concurrentie van zon en wind. En een onveilig imago. Dat zijn de belangrijkste struikelblokken voor het bouwen van een kerncentrale in Nederland. Maar hoe gaan we het dan redden, die enorme opgave om rond 2050 zo goed als CO2-neutraal te zijn?

"We moeten het van andere bronnen hebben", zegt Turkenburg. Zon en wind, een beetje waterkracht, aardgas met CO2-afvang en -opslag, op de langere termijn waterstof, accu's en warmteomslag. Als je dat doet, dan kun je om kernernergie heen werken."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

AfD niet meer door alle partijen genegeerd in Duitsland: 'Moeilijk vol te houden bij een zeker draagvlak'

In Duitsland werkten traditionele partijen tot nu toe niet samen met het radicaal-rechtse AfD. Toch trokken de christendemocraten deze week ineens op met de partij bij een motie over migratieregels. Die keuze maakt, net voor de verkiezingen, veel los.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Hoe gevaarlijk is koppen in het voetbal nou echt? 'Algeheel verbod is symboolpolitiek'

Hoe gevaarlijk is koppen in het voetbal nou echt? 'Algeheel verbod is symboolpolitiek'
Bron: ANP

Voetballers maken zich zorgen: nog steeds wordt er volop gekopt, al wordt regelmatig koppen ook gelinkt aan hersenaandoeningen zoals alzheimer. Toch ziet de KNVB vooralsnog geen reden om het helemaal te verbieden.

Peter Houtman, voormalige spits en al vele jaren stadionspeaker van Feyenoord, heeft aangekondigd dat hij binnenkort stopt met zijn werkzaamheden. Bij hem is de ziekte van Alzheimer vastgesteld. Veel voetballers maken zich nu zorgen of hen hetzelfde lot te wachten staat.

Koppen verbannen

"Als voetbalspelers koppen gebeurt er iets in hun hersenen waardoor er schade ontstaat. Dat laten onderzoeken zien", zegt voormalig profvoetballer Evgeniy Levchenko, tegenwoordig voorzitter van spelersvakbond VVCS.

Levchenko pleit ervoor om koppen daarom helemaal te verbannen uit het voetbal: "Een kopbal kan net zo hard zijn als de stoot van een bokser. Als je zo'n bal telkens tegen je hoofd krijgt, als je er continu aan wordt blootgesteld, dat is gewoon slecht voor je hersenen."

Bekijk ook

'Niet kind met badwater weggooien'

Verschillende onderzoeken, onder meer uit Schotland en Frankrijk, laten een verband zien tussen veelvuldig koppen en kopduels bij voetballers, en latere schade aan de hersenen. Dat geeft ook manager sportgeneeskunde Edwin Goedhart van de Koninklijke Nederlandse Voetbalbond (KNVB) toe.

"Maar we moeten ook niet het kind met het badwater weggooien", waarschuwt de bondsarts. "Hersenschade is in de eerste plaats een mogelijk risico in het professionele voetbal, en dan met name bij spitsen die veel lange ballen aannemen of vaak in luchtduels terechtkomen."

Amateurvoetbal veel minder heftig

"Ook wij maken ons zorgen, dat wil de KNVB zeker niet onder tafel vegen," vervolgt de bondsarts. "Maar je wil mensen ook niet onnodig bang maken. In het amateurvoetbal gaat het er veel minder heftig aan toe dan bij de professionals."

"In het betaalde voetbal is het risico veel groter, dat kun je niet zomaar vertalen naar de 1 miljoen amateurvoetballers. Het zijn bijna twee verschillende sporten."

Bekijk ook

Betere protocollen en anders trainen

Volgens Goedhart is er nu al minder blootstelling dan in de jaren 70. "En we hebben betere protocollen, bijvoorbeeld voor de eerste week na een hersenschudding." Daarnaast worden kinderen nu anders getraind in het voetbal, vertelt hij.

"De gouden motorische jaren zijn rond je 10de, dan leren kinderen heel veel. Als je ze in die periode aanleert hoe je veilig kunt koppen, is dat ontzettend belangrijk." De bondsarts vertelt: "Vroeger werd er tijdens trainingen wel eens zo'n 20 minuten achter elkaar koppen geoefend. Dat doen we al lang niet meer. En laten we niet vergeten: we wíllen ook dat kinderen sporten. Als er veel zorgen, zijn gaan ze nog minder bewegen."

Moet koppen bij het voetballen verboden worden?

'Het heet niet voor niets vóétbal'

Levchenko vindt toch dat er strengere maatregelen moeten komen: "Het heet niet voor niets vóétbal. Wat heeft het koppen voor toegevoegde waarde als het tegelijkertijd het risico op hersenschade verhoogt? Ik vind dat de regelgeving herzien moet worden, op FIFA-, UEFA- en KNVB-niveau."

Goedhart benadrukt dat er al aanpassingen zijn gedaan: "De jeugd voetbalt bijvoorbeeld op kleinere velden, zodat het aantal kopballen tot een minimum wordt beperkt, en met lichtere ballen."

Onderzoek met Amsterdam UMC

"We doen nu onderzoek, samen met het Amsterdam UMC. Er wordt bij amateurs die op hoog niveau spelen gekeken wat er precies gebeurt tijdens het koppen. Met de resultaten van dat onderzoek kunnen we eventuele risico's gericht gaan beperken."

De KNVB-arts denkt wel dat dit tot aanpassing van regels gaat leiden: "Maar dan gericht: wat is de oorzaak, waar liggen nou echt de risico's? Dat zou bijvoorbeeld kunnen zijn: geen lange ballen meer van de keeper. De bal moet dan eerst een keer stuiteren, zodat die minder impact heeft. Of een regel die het duiken naar de bal beperkt."

Symboolpolitiek

Een breed verbod op koppen en kopduels gaat er niet komen, denkt de bondsarts. "Met een algeheel verbod ben je alleen maar bezig met symboolpolitiek."

Evgeniy Levchenko is het daar niet mee eens: "Mooi dat dit soort pleisters geplakt worden. Maar als je de schade echt vóór wilt zijn, dan moet je de regels veranderen. Onze hersenen zijn zo belangrijk, die moet je gewoon beschermen. Peter Houtman is weer een voorbeeld. Ik vind het echt verschrikkelijk, ik krijg er een brok van in mijn keel."

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant