Er moeten strengere regels komen voor bedrijven die cyberspionage uitvoeren voor onderdrukkende regimes. Dat vindt D66-Europarlementariër Marietje Schaake. "Het leed dat wordt aangericht door het hacken en spioneren van dissidenten is gigantisch."

"Dagelijks komen er nieuwe gevallen aan het licht over dit soort agressieve spionagetechnieken. Maar op dit moment zijn er te weinig maatregelen die we kunnen nemen om het tegen te gaan." Marietje Schaake zet zich al jaren in voor strengere wetgeving voor de verkoop van spionagesoftware. "Het is een buitengewoon cynische industrie. Wat mij betreft moet die keihard worden aangepakt en zeker beter gecontroleerd worden. Het gaat om mensenrechtenschendingen."

Ongemerkt telefoons overnemen

Hackbedrijven als het Israëlische NSO Group leveren software waarmee de koper ongemerkt kan inbreken op telefoons en computers van burgers. Ethisch hacker Rickey Gevers is bekend met het bedrijf, wat volgens hem een grote speler is in de wereld van cyberspionage. "De droom van zo'n bedrijf is dat je zonder dat de eigenaar er iets van merkt een telefoon kan overnemen. NSO Group is al lang in beeld: ze hebben veel jaren ervaring en de software werkt goed. Als land kun je meteen aan de slag met het doel dat je wilt bereiken."

Onlangs werd bekend dat het Israëlisch hackbedrijf, in opdracht van Saoedi-Arabië, software heeft ingezet om dissidenten te bespioneren. Telefoongesprekken van Saoedische mensenrechtenactivisten met de journalist Jamal Khashoggi zouden zijn afgeluisterd in de maanden voor zijn moord, begin oktober. Hetzelfde bedrijf, NSO Group, zou deze software ook hebben verkocht aan Mexico. Daar is binnengedrongen op de telefoons van kritische journalisten.

Lees ook

Hack-handel: een miljoen voor een lek

Volgens Rickey Gevers is er een levendige handel ontstaan in de verkoop van softwarelekken aan private hackbedrijven. "Vroeger was het een heel talent om te laten zien dat je zo'n lek kon vinden en het naar buiten brengen. Nu krijg je er een miljoen voor. Iedereen begrijpt wel dat het behoorlijk verleidelijk is om dat lek niet naar buiten te brengen maar om het te verkopen aan een bedrijf als NSO Group. Daar krijg ik veel geld voor en NSO Group verkoopt dat vervolgens door aan landen als Saoedi-Arabië."

Uit een recente documentaire van Al Jazeera blijkt dat er tientallen spelers zijn die spionagesoftware ontwikkelen en verkopen. "De bedrijven praten het goed door te zeggen dat ze de software verkopen aan landen die er op een ethische manier mee omgaan", zegt Rickey Gevers. "Die landen zeggen waarschijnlijk ook dat ze er geen gekke dingen mee gaan doen. Maar de praktijk leert wel dat er activiteiten mee worden uitgevoerd die niet helemaal netjes zijn."

'Bedrijven schuldig aan het schenden van mensenrechten'

Volgens Europarlementariër Marietje Schaake is het grootste gevaar dat spionagesoftware kan worden ingezet door dictatoriale landen om dissidenten, bloggers en mensenrechtenactivisten te traceren en af te luisteren. "Ik vind dat een grote schande. Dit soort bedrijven zijn schuldig aan het schenden van mensenrechten. Daarom werk ik in het Europees Parlement aan de modernisering van de regelgeving om ervoor te zorgen dat spionagetechnologie wordt getoetst aan de mogelijke schade aan mensenrechten voordat het wordt uitgevoerd."

Tv-reportage

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.