'Voor een draaiende economie kunnen we niet zonder migratie': dit zijn de gevolgen van demografische ontwikkelingen in de toekomst

In 2050 zijn er 20 miljoen mensen 'op dit hele kleine stukje aarde'. Een rapport van de Staatscommissie moet de gevolgen en oplossingen laten zien. Belangrijk, volgens demograaf Leo van Wissen, want zoveel mensen vraagt om scherpe politieke keuzes.

Welk land willen we zijn in 2050? Het lijkt misschien ver in de toekomst, maar toch is het volgens hoogleraar economische demografie Leo van Wissen belangrijk om daar nu over na te denken en er politieke keuzes over te maken.

'Kan niet zonder migratie'

Als oud-voorzitter van het het Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut (NIDI) weet Van Wissen welke uitdagingen ons land te wachten staan. "Ik denk dat een goed functionerende economie, in een vergrijzende samenleving, niet zonder migratie kan. Dat is heel simpel."

Als voorbeeld noemt hij de politieke plannen om de pensioenleeftijd terug te brengen naar 65 jaar en het aantal migranten naar 50.000. "Als je dat zou realiseren, dan zouden we in 2050 geen 10 miljoen mensen op de arbeidsmarkt hebben, maar 8 miljoen", zegt hij. Van Wissen legt uit dat dat kan, als je het wil, maar dat het wel gevolgen heeft voor de welvaart. "De sleutel tot een goede toekomst, is het maken van goede keuzes", zegt de demograaf.

De rol van migratie

Prognoses van Het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS) laten zien dat, waar ons land nu nog 17,8 miljoen mensen telt, dat er in 2037 waarschijnlijk 19 miljoen zullen zijn. In 2050 is zijn dat dus bijna 20 miljoen mensen.

En dat komt niet doordat meer mensen sterven of geboren worden. "We groeien eigenlijk alleen nog door migratie. De grootste groep bestaat uit arbeidsmigranten, die is sinds 2010 heel erg gegroeid", zegt Van Wissen.

Verschillende scenario's in kaart

In september 2018 vroeg VVD'er Klaas Dijkhoff zich tijdens de algemene beschouwingen af voor welke keuzes Nederland zal komen te staan.

Hij kwam met een motie om de consequenties van demografische ontwikkelingen in verschillende scenario's in kaart te brengen. Dat resulteerde in een Staatscommissie Demografische Ontwikkelingen 2050, die maandag haar bevindingen deelt.

Moeilijk gesprek

Dijkhoff hoopt dat de politiek bereid is om 'een moeilijk gesprek' over met name arbeidsmigratie te voeren. "Jaar na jaar gaan meer mensen met pensioen. En er komen steeds minder mensen bij om het werk te doen. De mensen die stoppen met werken, leven gelukkig nog wel. Ze leven ook steeds langer."

"Als je met minder mensen meer moet doen, dan moet je of dingen stoppen of meer mensen erbij halen", zegt de voormalig staatssecretaris van Veiligheid en Justitie. "Economisch gezien is het cruciaal en nuttig, maar het leidt ook tot uitbuiting als het niet goed gereguleerd wordt."

'Maak een keuze'

Dijkhoff hoopt dat het rapport van de Staatscommissie 'niet in een la in Den Haag terechtkomt', maar dat de partijen die straks gaan regeren, keuzes durven te maken. "Ik wens dat iedereen verzorgd wordt, dat we 100 worden, op ons 65ste met pensioen kunnen, geen eigen risico hoeven te betalen en dat er geen arbeidsmigranten meer nodig zijn."

"Maar maak helder wat de gevolgen van een keuze zijn. Nu kun je heel makkelijk gewoon maar iets wensen", zegt Dijkhoff. Wanneer je bovenstaande wensen hebt, moet je volgens Dijkhoff ook duidelijk maken wat de consequenties zijn.