PvdA-partijvoorzitter Esther-Mirjam Sent vroeg aan onderzoeksbureau Bezemer & Schubad om het rapport naar het vermeende grensoverschrijdende gedrag van oud-Tweede Kamerlid Gijs van Dijk zo samen te vatten, dat zij een sanctie aan Van Dijk kon opleggen.

Dat blijkt uit een opgenomen telefoongesprek tussen een van de meldsters en PvdA-voorzitter Sent, meldt HP/De Tijd. Het telefoongesprek vond vermoedelijk plaats op 7 oktober. Ook EenVandaag beschikt over de geluidsopname, maar heeft er eerder niet over gepubliceerd op nadrukkelijke wens van de bron. Nu HP/De Tijd over de opname heeft gepubliceerd, voelt EenVandaag zich vrij om uit de opname te citeren.

Sturen op gewenste uitkomst

Hoewel Sent keer op keer in het telefoongesprek zegt dat het niet haar taak was om de openbare samenvatting van het eindrapport te schrijven, maar van de onafhankelijke onderzoeker, blijkt wel dat ze een heldere boodschap meegaf. "Schrijf een samenvatting die getrouw is aan het rapport en waarmee we voldoende basis hebben om tot een sanctie over te gaan. Dat is de opdracht voor de samenvatting."

Politiek commentator Joost Vullings: "Sent stuurt hier op een gewenste uitkomst. Dat kan absoluut niet en dat tast de onafhankelijkheid van het onderzoek aan. Het is duidelijk dat zij wil dat de conclusies stevig genoeg zijn om sancties te rechtvaardigen. Dat is ernstig."

Meldster eist bescherming van PvdA

Aanleiding voor het telefoongesprek tussen Sent en de meldster is dat de meldster denkt dat Van Dijk delen van het onderzoeksrapport zou hebben gelekt. Zij vreest negatieve gevolgen en eist bescherming van de partijvoorzitter.

De meldster claimt bovendien dat zij met de PvdA had afgesproken dat Van Dijk nooit het rapport te lezen zou krijgen en alleen (mondeling) zou worden geïnformeerd. Sent bestrijdt dat en zegt in het telefoongesprek dat zij door het onderzoeksbureau is geadviseerd 'Gijs onder strikte voorwaarde van vertrouwelijkheid' het eindrapport te laten lezen'.

Overgehaald om mee te werken

Het is duidelijk dat de meldster boos is en vindt dat haar onrecht is aangedaan door de PvdA. Ook wordt duidelijk dat ze zich tijdens het onderzoek naar Van Dijk wilde terugtrekken, omdat het voor haar onveilig voelde. Daarop hebben Sent en Tweede Kamerlid Kati Piri een beroep op haar gedaan om mee te blijven werken.

"Ik ben overgehaald omdat jullie anders - misschien wel ten onrechte - Gijs uit de Kamer hebben laten zetten. Of daar druk op hebben gezet. Daarom ben ik overgehaald", zegt de meldster in het telefoongesprek. "En ik ben daar in meegegaan, maar ik ben niet beschermd en ik wil graag van je weten hoe je mij nu gaat helpen." Sent spreekt deze lezing van de meldster niet tegen, maar antwoordt: "Ik denk dat het jou helpt als Gijs ervan beschuldigd wordt dat 'ie wederom onbetrouwbaar is."

Aangifte PvdA tegen Van Dijk?

"Het rapport was dus nodig om het optreden richting Van Dijk te rechtvaardigen. De mogelijkheid dat er geen rapport zou komen omdat de meldsters zich mogelijk zouden terugtrekken was voor de partijtop kennelijk onwenselijk. Het moest en zou er komen. Ook dat is op zijn zachtst gezegd curieus te noemen", volgens Vullings.

Op het einde van het telefoongesprek dringt de meldster erop aan dat ook Sent, net als zij, aangifte zou doen tegen Van Dijk. De partijvoorzitter is niet enthousiast over dat idee, maar zegt wel toe het te zullen bespreken met de advocaat van de PvdA.

Geen professionele afstand

Het telefoongesprek maakt volgens Vullings duidelijk dat de meldster vaker contact met Sent heeft gehad. "De professionele afstand die je mag verwachten tussen de partijvoorzitter en de meldsters ontbreekt totaal. Dat geeft tijdens het luisteren een erg ongemakkelijk gevoel. Dit past niet."

De PvdA is onbereikbaar voor commentaar.

EenVandaag sprak eerder deze week met Gijs van Dijk

De Consumentenbond doet vandaag een oproep in de Tweede Kamer: verlaag de btw op elektriciteit om de energierekening financieel behapbaar te houden. Maar is dat de oplossing? "Tijdelijke pleister."

De energierekening: voor veel mensen is het een grote zorg. Daarom roept de Consumentenbond op om het btw-tarief voor energie van 21 procent naar 9 procent te verlagen.

Hoge rekening profiteert

Dat er iets moet gebeuren is duidelijk, ook volgens energie-expert bij Milieu Centraal Gwen Jansen. Maar het voorstel van de Consumentenbond is volgens haar maar 'een tijdelijke pleister'. Daarbij is het vooral voordelig voor mensen die al veel stroom gebruiken, en niet voor mensen die juist proberen de energierekening laag te houden omdat ze al moeite hebben met betalen.

"Dit voorstel is eigenlijk vooral goed voor de mensen met een hoge energierekening, want die profiteren het meest", vertelt ze. "Maar juist de mensen die het heel hard nodig hebben, maar een lagere energierekening hebben, profiteren minder. Dus wij zijn voorstander van meer structurele maatregelen."

Beter isoleren

Minder btw betalen klinkt als een goed idee, maar houdbaar is het niet volgens Jansen. "Want uiteindelijk gaat die btw weer omhoog, dus je kan beter kijken hoe deze mensen op de langere termijn geholpen kunnen worden."

Maar er zijn volgens de energie-expert wel andere maatregelen die genomen kunnen worden om de energierekening betaalbaar te houden. "Verreweg op één staat het beter isoleren en ventileren van de woningen. Energie die je niet verbruikt hoef je ook niet te betalen. 2 op de 3 woningen zijn nog slecht geïsoleerd en 9 op de 10 slecht geventileerd. Dat zorgt voor veel hogere kosten dan nodig is."

Inzet energiecoaches

Maar volgens Jansen kunnen zogenaamde energiecoaches ook een groot verschil maken. Dat terwijl in bijvoorbeeld de gemeente Amsterdam de huis-aan-huisbezoeken met de energiecoaches worden stopgezet. "Uit onderzoek van TNO blijkt heel duidelijk dat energiecoaches, heel goed werk leveren en dat zij de maatschappelijke kosten ook op termijn heel erg laag kunnen houden. Ook voor de gezondheid van heel Nederland is dat goed."

Het is een laagdrempelige manier om mensen te helpen, zegt Jansen. "Je ziet dat heel veel energiehulp mensen nog niet bereikt. De deuren blijven dicht, vooral bij mensen die de energierekening niet kunnen betalen. Daar is schaamte en wantrouwen. Hoe kom je daar wel binnen? Door heel dicht bij deze mensen te staan." Volgens de experts is dat het geval met energiecoaches. "Die werken ook vaak met vrijwilligers uit de buurt, die wel binnenkomen bij deze mensen."

Radiatorfolie, douchetimers en tochtstrips

Claar Wachter is zo'n energiecoach bij organisatie !WOON die bewoners in Amsterdam bijstaat. Zij weet precies waar ze op moet letten als ze bij mensen over de vloer komt, en heeft een aantal trucjes die ze altijd aanbeveelt. Bijvoorbeeld een timer voor in de douche: "Na 5 minuten geeft die een geluid als een sirene." Of folie achter de verwarming: "Dat zorgt dat je niet de buitenmuur verwarmt, maar dat alles binnen blijft."

En zo kan ze nog even verder gaan: tochtstrips, de instellingen van de cv-ketel en zelfs de brievenbus komen aan bod bij haar huisbezoeken. Daar ziet ze ook wat de hoge rekening met mensen kan doen. "Ik kom ook wel bij mensen die hun verwarming niet aan durven te zetten vanwege de energierekening. Dat is ook niet goed voor de gezondheid."

'Het is altijd zinvol'

Het werk van Claar wordt gewaardeerd door de mensen die het nodig hebben. "Mensen zijn blij als ik uitleg hoe de verwarming werkt: dat je niet de radiatoren aan en uit moet doen, maar de thermostaat moet gebruiken. Of mijn uitleg over de radiatorfolie of over ventileren. Het is altijd zinvol, ook als het alleen is om mensen gerust te stellen dat ze het meeste goed doen."

Een lagere btw is volgens Claar helemaal niet zo'n slecht idee. "Er zit nu wel heel veel belasting op voor de consument, dus ik ben het wel eens met de redenatie." Verder is de energiecoach het met Milieu Centraal eens dat goede isolatie in woningen de meest duurzame oplossing is. "Dat scheelt enorm."

Investeren in energiehulp

Helemaal tegen het idee van de Consumentenbond is Jansen van Milieu Centraal overigens niet. "Elke poging om te zorgen dat die energierekening betaalbaar wordt, is hartstikke goed want het is heel erg nodig. Maar", gaat ze verder, "wij denken dat er een betere maatregel is."

"Wij zijn er groot voorstander van dat het energiehulp-werkveld eigenlijk versterkt wordt om hun werk nog beter te kunnen doen. Dat ze de tools krijgen, de content, de kennis om de mensen ook structureel te kunnen helpen", sluit ze af.