Twee keer zoveel vrouwen met depressieve klachten tijdens zwangerschap

Het aantal zwangere vrouwen met depressieve klachten is in 25 jaar verdubbeld. Onderzoekers spreken van een paradox. "Aspecten als hoge opleiding en meer inkomen, die juist zouden moeten beschermen tegen depressie, zijn sterk verbeterd."

Toen de 27-jarige S. zwanger bleek te zijn kon ze in eerste instantie haar geluk niet op. "Je zit op een roze wolk, en dat is ook precies wat de omgeving van je verwacht, namelijk dat je de hele tijd blij en gelukkig bent." Maar tijdens haar zwangerschap gebeurden er een aantal dingen waardoor S. van de befaamde roze wolk af kukelde en in een donker gat terechtkwam.

'Zwangerschap van het ene op het andere moment beladen'

"Bij een echo werd geconstateerd dat mijn ongeboren zoontje een hartafwijking had", vertelt S. "Het was nog niet precies duidelijk hoe ernstig het zou uitpakken, maar dat er iets mis was met zijn hart stond vast. Mijn zwangerschap werd van het ene op het andere moment beladen."

In dezelfde periode werd ook de moeder van S. ernstig ziek en moest ze een ingrijpende operatie ondergaan. "Ik probeerde me sterk te houden, maar voelde dat dit soms niet lukte. Tegelijkertijd had ik ook bijna een slecht geweten omdat dat ik me zo voelde. Het hoorde niet, mensen verwachten dat je gelukkig bent vanwege de zwangerschap. Naar de buitenwereld toe wilde ik blij en sterk zijn."

Stressfactoren

Victor Pop, hoogleraar Eerstelijnszorg aan Tilburg University, noemt dit de depressie-paradox. "Het aantal zwangere vrouwen met dit soort klachten klachten is fors toegenomen, terwijl aspecten als hoge opleiding, meer inkomen en betere leefgewoonten - die juist zouden moeten beschermen tegen depressie - sterk zijn verbeterd."

Pop heeft wel zo zijn vermoedens over de oorzaken van deze brede toename. "De persoonlijke omstandigheden spelen uiteraard een rol. Maar daarnaast zijn er een aantal stressfactoren bijgekomen die vroeger veel minder relevant waren. Zoals woonstress: het niet kunnen vinden van een betaalbare huurwoning of een koophuis. Ook de combinatie werk en privé weegt tegenwoordig veel zwaarder. We willen het graag op alle vlakken goed doen. Op de werkvloer goed presteren, maar ook thuis alles prima op een rijtje hebben."

Meer aandacht voor herkennen klachten

Pop ziet nog een mogelijke reden. "De druk wordt versterkt door het beeld dat we van onszelf willen laten zien en dat anderen aan ons opleggen", zegt hij. "Hierbij spelen social media een niet te onderschatten rol. Altijd maar de mooie kant van je leven laten zien leidt ertoe dat je niet zo gauw meer om hulp durft te vragen als het een keer minder goed gaat."

Verloskundige Nicole van Breugel ziet ook een taak voor zichzelf en haar collega's. "Wij proberen bij ons in de praktijk natuurlijk signalen op te vangen. Ik denk dat het kan helpen om al gedurende de opleiding tot verloskundige meer aandacht te besteden aan het herkennen van depressieve klachten. Mensen met een wat zwaardere indicatie en met een voorgeschiedenis van psychische klachten krijgen al vrij veel hulp, maar juist de vrouwen waar het pas tijdens de zwangerschap mis dreigt te gaan, vallen te vaak tussen wal en schip."

Praten over negatieve gevoelens en angsten

S. benadrukt het belang van blijven praten: "Het is goed je zorgen te delen. Want nee, het gaat niet altijd goed, en nee, je bent niet altijd sterk. Wees niet bang om ook over negatieve gevoelens en angsten te praten."

Met haarzelf en haar zoontje gaat het gelukkig uitstekend. Na zijn geboorte bleek de hartafwijking mee te vallen en is er op korte termijn geen enkele reden tot zorg. Ook de operatie van haar moeder verliep voorspoedig en S. kan nu volop genieten van het moederschap en van haar zoontje.