Tjibbe Joustra: 'OVV rapporten geen bewijs in rechtbank'
Nabestaanden van de twee militairen die omkwamen bij het mortierongeluk in Mali willen Defensie voor de rechter dagen. De conclusie van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) dat het Ministerie het belang van de missie heeft laten prevaleren boven de veiligheid van militairen zou inzet van de rechtszaak kunnen worden. Maar volgens OVV-voorzitter Tjibbe Joustra is dat niet toegestaan.
De OVV schrijft vaak pittige rapporten met stevige conclusies zoals bijvoorbeeld bij het onderzoek naar het mortierongeluk in Mali. Hieruit is gebleken dat de mortier die zij gebruikten, niet deugde en al eerder afgekeurd was. OVV-voorzitter Joustra waarschuwt voor optimisme bij nabestaanden om het rapport als bewijs in een rechtszaak te gebruiken. Volgens de wet mag zo'n rapport namelijk niet als bewijs dienen bij de rechter.''Mensen mogen van ons verwachten dat wij de feiten opschrijven en dat wij aanbevelingen doen. We zeggen er altijd nadrukkelijk bij dat het niet gaat over schuld en dat het in de rapporten niet over straffen gaat. Wij vinden deze keuze die de wetgever heeft gemaakt nodig zodat wij in alle onafhankelijk kunnen werken.''
Volgens Joustra gaat het er om dat iedereen vrijuit moeten kunnen praten, daarom kunnen de OVV-rapporten niet als bewijs dienen. ''Het doel is waarheidsvinding. Het doel is niet om schuld uit te spreken. We zorgen hiermee ook dat de woorden van mensen die wij hebben gesproken, niet uiteindelijk tegen hen gebruikt kunnen worden.''
De Oekraïense president Zelensky en de Russische president Poetin willen donderdag met elkaar praten over het einde van de oorlog in Oekraïne. Dat de leiders mogelijk in gesprek gaan, heeft veel te maken met de invloed van de Amerikaanse president Trump.
Voormalig diplomaat Ron Keller noemt deze potentiële ontmoeting tussen de twee presidenten 'zeker een nieuwe stap'. Het is nog wel onduidelijk óf de ontmoeting komt, omdat Zelensky eerst een staakt-het-vuren wil zien.
Ontmoeting tussen staatshoofden is brug te ver
En volgens Keller is het ook nog maar de vraag of Zelensky en Poetin elkaar de hand gaan schudden, als het gesprek doorgaat. "Zelensky zou ongetwijfeld een aantal adviseurs en ministers meenemen, en als Poetin komt hetzelfde", legt hij uit. Die mensen zouden dan met elkaar in gesprek gaan. "Maar die ontmoeting tussen de staatshoofden is waarschijnlijk nog een brug te ver."
Er moet volgens de oud-diplomaat ook nog veel worden onderhandeld voordat Zelensky en Poetin echt zelf in gesprek gaan. "De regeringsleiders komen eigenlijk pas samen als de hoofdlijnen er al zijn voor de handtekeningen en de handdruk, daar is nog geen sprake van."
Reactie op Trump
Dat dit gesprek kan komen, heeft alles te maken met de Amerikaanse president Trump, ziet Keller. "Het is vanuit Poetin een reactie op Trump, die zich de afgelopen dagen steeds meer in het kamp van Europa en Oekraïne heeft geschaard. Tot teleurstelling van Poetin."
"En Zelensky heeft eigenlijk onder druk van Trump gezegd dat het moet gebeuren", gaat hij verder. Op die manier dwingt de Amerikaanse president de twee landen om te praten. "Maar als die twee elkaar ontmoeten zonder het voorwerk te hebben gedaan, dan kan het uitlopen tot een grote mislukking."
Kant VS is doorslaggevend
Keller ziet dus dat Trump nu meer aan de kant van Europa en Oekraïne staat. "Maar hij is een beetje dubbel, want hij heeft ook loyaliteit naar Poetin en dat merk je." Dus het is volgens de oud-diplomaat vooral doorslaggevend wat de VS de komende dagen gaat doen. "En welke kant de VS definitief kiest."
Als het gesprek doorgaat is het volgens Keller hoe dan ook een belangrijke eerste stap. "Een direct overleg tussen Oekraïne en Rusland is tot nu toe nog niet op dit niveau, en met deze inzet - vrede - gebeurt."
'Turkije heeft lijntjes opengehouden'
Het overleg zou in Turkije plaatsvinden en dat is volgens Keller een logische keuze. "Turkije heeft de afgelopen jaren de lijntjes naar beide landen opengehouden", vertelt hij. Hierdoor heeft Turkije nooit echt een 'kant' gekozen en kan voor zowel Rusland als Oekraïne neutraal aanvoelen.
Ook was het land al vaker het toneel geweest voor onderhandelingen. "Met succes. Zo is de graanexport van Oekraïne weer op gang gekomen en hebben de Turken hebben ook een paar keer bemiddeld om een gevangenenruil mogelijk te maken."