Vrachtwagenchauffeurs kampen met een probleem: waar mogen ze parkeren voor de nacht? Er is een enorm tekort aan truckparkings met als gevolg dat chauffeurs soms noodgedwongen de nacht doorbrengen op de vluchtstrook.

Zie je een vrachtwagen langs de weg staan dan is dit vaak niet door pech, maar vanwege de wettelijk verplichte rusttijden. Dat terwijl parkeren op de vluchtstrook niet alleen verboden is, maar ook gevaarlijke situaties oplevert. Toch zien chauffeurs soms geen andere keus door het tekort aan parkeerplaatsen.

Ongelukken

Op de Nederlandse wegen waren vorig jaar 49 doden te betreuren waarbij een vrachtwagen betrokken was.

Zo knalde in juni van dit jaar een automobilist op de A67 bij Asten achterop een geparkeerde vrachtwagen, en op oudejaarsavond 2023 - ook op de A67 - gebeurde hetzelfde bij Deersels. Bij beide ongelukken kwamen de automobilisten om het leven. De chauffeurs overleefden het wel.

Maximale rijtijd

Vrachtwagenchauffeurs hebben een maximaal toegestane totale rijtijd. Twee keer per week mogen ze maximaal 10 uur per dag rijden en op de resterende dagen maximaal 9 uur per dag. Per week mogen ze maximaal 56 uur op de weg zitten.

De Europese wet rondom de rij- en rusttijd is erg dwingend, weet hoogleraar vrachttransport Tom van Woensel. "En dat is maar goed ook. Als die wetten er niet zouden zijn, dan blijf je gewoon gaan. Met alle andere risico's van dien, natuurlijk." Maar ook hij ziet dat er weinig plek is voor de chauffeurs. "Ik woon in België, als ik op zaterdagen van Eindhoven naar Antwerpen rij, zie ik dat alle parkeerplaatsen langs de snelwegen vol staan."

Truckerparkings voor langere rust

Om langere tijd te rusten, zijn er speciale 'truckerparkings'. Dat zijn beveiligde, commerciële parkeerplaatsen dichtbij snelwegen waar chauffeurs ook kunnen eten of gebruik maken van WiFi en sanitaire voorzieningen om zichzelf op te frissen of kleren te wassen.

Dit zijn dus niet de parkeerplaatsen langs de snelweg bij tankstations, die zijn alleen bedoeld voor korte pauzes en vrachtwagens mogen daar 's nachts niet staan. Overdag kunnen chauffeurs bij deze truckerparkings gratis parkeren, maar tussen 18.00 en 06.00 uur kost het geld.

Groeiend tekort

Volgens een onderzoek van Royal-DHV en Buck Consultants International zijn er op dit moment zo'n 4.500 parkeerplekken voor vrachtauto's, terwijl er nu al behoefte is aan bijna het dubbele, 8.400 plekken. Er is dus een tekort van bijna 4.000 plekken.

En met de 400.000 vrachtauto's die dagelijks op de Nederlandse wegen rondrijden, zitten chauffeurs met een probleem: waar kunnen ze staan? Daarbij is de verwachting dat het tekort aan parkeerplekken nog zal oplopen tot 7.000 plekken in 2040, mede door de verdere toename van het internationaal vrachtvervoer via Nederland.

Kiezen uit twee kwaden

Volgens branchevereniging Transport Logistiek Nederland (TLN) staan vanwege het tekort aan parkeerplekken vaak honderden vrachtwagenchauffeurs noodgedwongen op vluchtstroken en willekeurige bedrijventerreinen.

Chauffeurs staan door het tekort voor een keuze uit twee kwaden: of de rijtijdenwet overtreden of de vrachtauto ergens neerzetten waar het niet mag.

Op zoek naar een plek

Ook chauffeur Bianca Schoenmakers heeft hiermee te maken. Ze vertelt hoelang ze soms op zoek is naar een geschikte plek. "Je rijdt weleens drie, vier tankstations voorbij. En dan probeer je het maar ergens op een industrieterrein of bij een routier, bij een truckstop, maar die zijn ook vaak vol na een bepaalde tijd."

Vanaf 2019 was het doel dat er 2.400 nieuwe truckerparkings bijgebouwd zouden worden, maar het aantal is blijven steken op 375 in 2022. Slechts twee van de negen aangewezen projecten zijn gerealiseerd, de uitbreiding van Maasvlakte Plaza en Truck Parking Venlo.

'Echt winstgevend is het niet'

"Voor de korte termijn moeten we echt goed kijken waar het mogelijk is om heel snel op bestaande verzorgingsplaatsen extra grond ter beschikking te stellen voor vrachtwagens", zegt Elisabeth Post, bestuursvoorzitter van Transport Logistiek Nederland.

En ook al wordt het probleem dus wel gezien door de overheid, de oplossing ligt niet alleen daar. "Het is moeilijk om een goede 'business case' te maken met de commerciële parkeerplaatsen", zegt hoogleraar Van Woensel. "Echt winstgevend is het niet."

Scheuren in de muur, verzakkingen en huizen die scheef kunnen gaan staan: zo’n half miljoen bestaande en nieuwbouwwoningen dreigen schade op te lopen door een slechte fundering. Dit kan oplopen tot tienduizenden euro’s.

Op meedogenloze wijze beroven criminele bendes nepagenten door het hele land ouderen. Met alleen een telefoon, een script en een vlotte babbel laten ze gedupeerden totaal geruïneerd achter. "Vier jaar cel doet geen recht aan de slachtoffers."

Ze spreken over slachtoffers als 'lekkere dikke vis', moedigen elkaar aan om complete woonplaatsen te ruïneren en willen zoveel mogelijk geld verdienen. De politie heeft verschillende bendes in het vizier die op grote schaal ouderen beroven met nepagenten, zegt cyberspecialist bij de Politie Oost-Nederland Yoanne Spoormans, die onderzoek doet naar het fenomeen.

Babbeltruc

"Het maakt ze niet uit hoeveel schade ze aanrichten", ziet ze. Afgelopen zomer kwam een zaak aan het rollen na een melding van een slachtoffer die gebeld was door nep-politiemensen.

"De mevrouw vertelde dat ze wilden langskomen om waardevolle spullen veilig te stellen, omdat er inbrekers actief zouden zijn in de omgeving", vertelt Spoormans.

Bende opgerold

De vrouw vertrouwde het terecht niet. Het telefoontje werd het startpunt voor de zoektocht naar de personen achter deze belletjes. "Uiteindelijk hebben we bij een nieuw slachtoffer twee nepagenten kunnen onderscheppen."

Tegelijkertijd werd op een andere plek in het land een woning binnengevallen waar mensen op dat moment met het slachtoffer aan de telefoon hingen. De politie wist de hele bende op te rollen.

Telefoon, simkaart en een paar mensen

Ze vermoeden dat de groep misschien wel 50 belletjes per dag pleegde. "En dit is nog maar één groepering die zich hiermee bezighoudt. We weten dat het er veel meer zijn", zegt Spoormans. Op het moment lopen er verschillende onderzoeken naar nepagenten. "Hier zullen uiteindelijk meer aanhoudingen uit volgen."

Criminelen hebben niet veel nodig om dit misdrijf te plegen, schetst de specialist. "Je hebt alleen maar een telefoon, een simkaart en een paar mensen die de spullen ophalen nodig."

Volgens script

De nummers van potentiële slachtoffers worden van internet gehaald. Ze worden geselecteerd op kwetsbaarheid en of ze spullen van waarde hebben, maar: "Ze bellen soms ook gewoon op alfabetische volgorde", vertelt Spoormans.

De rollen binnen de groep zijn strak verdeeld. Iemand belt met het slachtoffer en praat op ze in, vrijwel altijd volgens hetzelfde script. "Er zijn inbrekers actief in uw buurt, we hebben er een paar aangehouden, maar een paar wisten te ontsnappen en we vonden een briefje met adressen en uw adres stond daarop, dus we vrezen dat de inbrekers die nog vrij rondlopen het op u gemunt hebben."

Strakke rolverdeling

Dat roept natuurlijk direct angst op bij mensen, stelt Spoormans. Als er beet is, moet de chauffeur direct op pad. Een coördinator stuurt de bende aan. "Die zorgt ervoor dat de mensen op straat, een chauffeur en een ophaler (degene die naar de deur gaat), weten waar ze moeten zijn, wanneer ze daar moeten zijn en ook wat ze moeten zeggen."

Daders gebruiken vaak de naam van de plaatselijke wijkagent. Dat wordt allemaal onderling afgesproken, net als wat de buit moet zijn. Als de chauffeur onderweg is, moet de beller aan de lijn blijven met het slachtoffer om de telefoonverbinding bezet te houden. Het slachtoffer moet alvast alle waardevolle spullen klaarleggen voor de nepagent.

Tasje vragen

Aan de deur komt soms iemand (gedeeltelijk) in uniform, maar soms ook in normale kleding. Dan zeggen ze bijvoorbeeld voor de recherche te werken, zegt Spoormans.

Eenmaal binnen willen ze ramen en deuren controleren op inbraakbeveiliging, om te kijken of er meer te halen is. "Vervolgens vragen ze dan een tasje aan het slachtoffer om al die spulletjes netjes in te doen en vertrekken ze met de buit."

Misbruik maken van vertrouwen

Deze werkwijze is helaas succesvol. In het afgelopen jaar registreerde de politie in totaal 8.329 incidenten met nepagenten. Dat zijn er vijftien keer meer dan het jaar ervoor. Er werden ruim 350 verdachten aangehouden. "We zien dit jaar dat de aantallen nog absoluut niet aflopen", zegt Spoormans.

Met name ouderen trappen in deze truc, omdat zij veel vertrouwen hebben in de politie, ziet ze. "Dat zorgt ervoor dat je direct al een voet tussen de deur hebt."

Vrijwillig overhandigen

En het is een eenvoudig misdrijf. "Mensen geven vrijwillig hun spullen weg, dus je hoeft er niet eens wapens voor mee te nemen of geweld te gebruiken: mensen doen zelf de deur open en geven al hun spullen aan je mee", ziet Spoormans. "Hoe mooi wil je het hebben als crimineel?"

De nepagenten halen ontzettend veel kostbaarheden op. "We hebben regelmatig mensen die meerdere duizenden euro's overhandigen." En dan gaat het niet alleen om contanten, maar ook om kostbare sieraden. "De oudere generatie heeft natuurlijk ook vaak juwelen, gouden sieraden, waar daders naar op zoek zijn."

Urn van de schoorsteenmantel

In sommige gevallen gaat het ook om spullen die ze gewoon mooi vinden. "We hebben zelfs een geval waarbij ze een urn van de schoorsteenmantel meenamen, gewoon omdat ze die er leuk uit vinden zien."

Het is een koelbloedige, geraffineerde vorm van criminaliteit. "Ik hoor soms mensen zeggen: daar trap je toch niet in? Dat wil ik echt uit de wereld halen, want dat is absoluut niet waar."

Schrijnende situaties

Spoormans noemt de situatie waarin de slachtoffers komen schrijnend. Ze moet denken aan een vrouw waarvan de partner net was overleden. "En dat zo'n oplichter dan zegt: god, wat erg voor u, maar dan zult u nu wel extra bang zijn voor inbrekers."

Er zijn slachtoffers waarbij oplichters met zeep de ringen van hun handen halen. "Het maakt ze niet uit hoeveel schade ze aanrichten", vertelt ze. "Ze zijn alleen maar gericht op snel geld verdienen. En dat zie je ook in de manier waarop ze onderling met elkaar communiceren over dit soort criminaliteit: het is laatdunkend en kleinerend richting slachtoffers, echt verschrikkelijk."

Recht doen aan slachtofferschap

Nepagenten kunnen worden vervolgd voor oplichting. "Daarvoor staat in de basis maximaal vier jaar gevangenisstraf. Dat doet natuurlijk totaal geen recht aan het slachtofferschap wat dit veroorzaakt", vindt Spoormans. "We zouden eigenlijk die slachtoffers ook daarin veel meer genoegdoening willen geven."

Ze vergelijkt nepagenten liever met een woningoverval, waar negen tot twaalf jaar cel voor staat. "We zien ook dat slachtoffers vergelijkbare klachten melden." Om iemand te vervolgen voor een overval is het gebruik van of dreigen met geweld nodig. "En daar is hier geen sprake van, omdat die slachtoffers zo ingepalmd zijn dat ze zelf de spullen vrijwillig afgeven."

Oproep: praat erover en wees alert

Het fenomeen is lastig te bestrijden, vreest Spoormans. "Ik kan niet verbieden dat iemand een telefoon heeft."

De politievrouw wil waarschuwen. "Wees alert en praat hier ook over met je ouders, grootouders of misschien een buurvrouw op leeftijd. Vertel ze dat dit gebeurt en geef ook aan wat ze kunnen doen."

Omgeving beschermen

De politie hoort het graag als iets opvalt in de wijk. "Twee jonge mensen die aan de deur staan bij je seniore buurvrouw: ook voor dit soort situaties mag je 112 bellen als dit ongebruikelijk is."

Ze merkt dat niet iedereen een melding maakt en drukt mensen op het hart dat wel te doen. "Ook als je alleen maar gebeld bent en je zelf al opgehangen hebt. Laat het ons weten. We kunnen je omgeving helpen beschermen door waarschuwingsberichten te versturen."