Grote winkelketens moeten verplicht ook tweedehandskleding verkopen en Black Friday moet worden afgeschaft. Die oproep doet de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur vandaag. "We moeten stoppen met de wegwerpmaatschappij."
In het advies roept de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli), een adviescollege voor de Nederlandse regering, onder andere op tot verschaffing van btw-tarieven op reparatie. Ook wil de raad dat meer tweedehandsverkoop in grotere winkelketens verplicht wordt gesteld. 10 procent van het vloeroppervlak van winkels moet hiervoor beschikbaar zijn.
'Niet gelijk alles nieuw kopen'
In Nederland gooien we per jaar 310 miljoen kilo kleding weg. Slechts 45 procent daarvan belandt in textielbakken, de rest gaat bij het restafval en belandt in de verbrandingsoven. En dat moet anders, zegt de Raad.
Steeds meer van onze gekochte spullen gaan na een korte tijd bij het vuilnis, zegt Rli-lid van Rli André van der Zande. "Wij willen het beeld bij de consumenten veranderen door te laten zien dat we niet alles gelijk 'nieuw' hoeven te kopen."
Aantal kledingstukken in Nederland
De gemiddelde Nederlander heeft zo'n 173 kledingstukken in de kast hangen. Van al deze kleding blijven ongeveer 50 items onaangeraakt. We gooien jaarlijks 40 kledingstukken weg en kopen er weer 46 bij.
Per jaar komen in Nederland 900 miljoen kledingstukken op de markt. Circa 6,5 procent van deze kleding blijft onverkocht achter bij producenten, groothandels en kledingbedrijven. De rest komt terecht in de kledingkasten bij mensen thuis. Een derde deel van deze aangeschafte kledingstukken wordt niet of nauwelijks gedragen.
'Tweedehands heeft meer impact dan recycling'
In Nederland zijn er al een paar grote winkelketens bezig om tweedehandsspullen te verkopen, zoals sportwinkel Decathlon. "Wij hebben de visie dat we de grootste speler willen worden voor tweedehandssportartikelen. Dus het is voor ons een belangrijk onderdeel en het moet ook goed zichtbaar zijn in de winkel", vertelt leider van het circulaire team van Decathlon Marianne van Leeuwen.
Van Leeuwen vindt dat er tandje bij kan, als het gaat om het milieu. "Ik zeg altijd: de planeet gaat harder dan wij, dus we moeten nu echt bijschakelen. Tweedehands scheelt heel veel in CO2-uitstoot, maar ook in besparing in materialen en gebruik van water. Dit heeft veel meer impact dan recycling."
Bekijk ook
'Wordt verplicht'
Op een gegeven moment gaat de overheid het ook verplicht stellen, beweert ze. "We gaan naar een tijd toe waarin dit straks voor winkelketens heel normaal wordt. Dan kan je het maar beter goed doen dan te laat. Dus ik denk dat het geen slimme strategie is om dit niet te omarmen als bedrijf."
Ook Zeeman verkoopt in acht winkels in Nederland tweedehandskleding. "We zien zeker dat hier heel enthousiast op wordt gereageerd door onze klanten. En onze klanten snappen ook steeds meer waarom we dit doen", vertelt manager CSR & Quality Arnoud van Vliet.
Gewoon in de winkel
Van Vliet is blij dat de tweedehandskleding bij Zeeman fysiek in de winkel wordt verkocht. "Dus er worden geen honderden pakketjes heen en weer gestuurd en het is gewoon onderdeel van de gewone winkelstraat. Bovendien hoef je niet ergens naar een afgelegen industrieterrein om aan een tweedehandskledingstuk te komen."
Nederland loopt achter op het verkopen van tweedehandsspullen in grote winkelketens, zegt Van Vliet. "In Frankrijk zijn ze bijvoorbeeld al veel verder in. Daar hebben sommige grote kledingwinkels een hele afdeling vol met alleen maar tweedehandskleding."
Bekijk ook
Taak van de overheid
Rli-lid van Van der Zande zegt dat hij deze 'koplopers' zoals Decathlon en Zeeman toejuicht. Om meer winkelbedrijven dit advies te laten volgen is er volgens hem goede regie nodig vanuit de overheid.
"De consumenten en de ondernemers gaan de wegwerpmaatschappij niet in een keer oplossen. Het is ook de taak van de overheid. Zij zullen met elkaar moeten samenwerken om het koopgedrag van de consument te veranderen."
Overgewaaide Black Friday
De Raad wil met het advies dat ze vandaag uitbrengen consumenten ook aanmoedigen om 'kapotte' producten eerder laten repareren in plaats van dat mensen gelijk iets nieuws kopen. "En als het niet meer te repareren valt, dat ze dan kiezen voor een tweedehandsproduct."
Dat wij als Nederlanders meer spullen zijn gaan kopen, komt onder andere doordat we winkelen zijn gaan inzien als zingeving, vertelt Van der Zande. "Daarnaast helpt zo'n Black Friday-actie ook niet. Daardoor worden de consumenten snel verleid om nieuwe spullen te kopen, terwijl ze hierin beschermd moeten worden."
Bekijk ook
Zichtbare en betere plek in de winkelstraten
Tweedehandswinkels moeten volgens Van der Zande ook een veel betere en zichtbare plek krijgen in de winkelstraten. "Nu zijn sommige tweedehandswinkels alleen te vinden bij de milieustraat of ergens achterin op een industrieterrein. Het moet makkelijker worden gemaakt voor het winkelend publiek."
Van der Zande hoopt dat de stijgende lijn van het aantal gekochte spullen snel naar beneden zal gaan door dit uitgebrachte advies. "Het zal een grote uitdaging worden. Dit is niet binnen 5 jaar klaar. Het gaat echt 10 tot 20 jaar duren voordat we echt het verschil gaan merken. Maar daarvoor moet je hier nu wel mee beginnen."
Verlies door verkoop van tweedehands spullen?
Of Decathlon en Zeeman bang zijn voor winstverlies als het advies van de Rli straks verplicht wordt gesteld voor alle winkelketens? Van Leeuwen: "Ik ben niet bang voor winstverlies. Het gaat niet alleen maar om geld, het gaat er ook om of je op een duurzame manier je winst kan maken. Wij zien ook dat de circulaire modellen over het algemeen juist veel winstgevender zijn."
Ook Van Vliet vertelt dat Zeeman geen verlies maakt op het verkopen van tweedehandskleding. "Het verkopen van tweedehandskleding in Zeeman is nog een pilot. Maar we zien nu al dat we hier geen verlies op maken."
Bekijk ook
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.