Russische cyberaanvallen: 'De Koude Oorlog is niet terug'

Dat de MIVD en de minister van Defensie zo open en gedetailleerd zijn geweest over de verijdelde Russische cyberaanvallen, gebeurt bijna nooit. Dat zegt Inlichtingenexpert en oud-AIVD’er Paul Abels. “Je moet de persconferentie zien in een breder licht dan alleen deze operatie, namelijk hoe het Westen en de Russen momenteel tegenover elkaar staan.” 

De MIVD, de militaire inlichtingendienst van Nederland, wist in april een Russische cyberaanval te voorkomen op het OPCW, de organisatie voor het verbod op chemische wapens, in Den Haag. Vandaag gaf de minister van Defensie, Ank Bijleveld, een persconferentie waarin uitgebreide details over het onderzoek en de uitkomst werden besproken. “Het is al heel ongebruikelijk dat er mededelingen gedaan worden over een dergelijk onderzoek en al helemaal dat er zo in detail wordt gesproken over de uitkomst”, zegt Abels. “In dat opzicht is dit wel een historische gebeurtenis.” 

Dat de minister van Defensie de persconferentie gaf, vindt Abels een opmerkelijke keuze. “Defensie heb je nodig als er oorlog is. Door haar dit te laten verklaren, zet je het incident ook in de sfeer van oorlog. Het wordt in een heel ander daglicht gezet als bijvoorbeeld een minister van Buitenlandse Zaken deze persconferentie zou hebben gegeven.” 

Geen koude oorlog, maar lauwe oorlog

De vraag waarom de MIVD dan zo uitgebreid naar buiten treedt, heeft volgens Abels te maken met de preventie van verdere aanvallen. “Ze willen voorkomen dat dit nog een keer gebeurt. Dat is uiteindelijk het doel”, zegt Abels. “Ik neem aan dat Defensie het idee heeft dat er afschrikking plaatsvindt.”  

Maar de persconferentie moet worden gezien in een bredere context. “Je moet het zien in het licht van hoe de Russen en het Westen momenteel tegenover elkaar staan. Men zegt wel eens de Koude Oorlog is terug. Dat vind ik niet, dat is een tijd die achter ons is. Wel kan je spreken van een ‘lauwe oorlog’. 

Een 'lauwe oorlog' en koude oorlog onderscheiden zich van elkaar door de manier van oorlogvoeren. Voor Abels was de Koude Oorlog gebaseerd op afschrikking met wapens. Tegenwoordig is de strijd tussen de Russen en het westen eerder een ‘hybride conflictvoering’, aldus Abels. Dat wil zeggen dat het conflict niet meer lijnrecht tegenover elkaar wordt uitgevoerd met wapens, maar op heel veel verschillende terreinen. “De Russen proberen op alle terreinen de tegenstanders te verzwakken, in verwarring te brengen en verdeeldheid te zaaien. Denk aan cyberaanvallen, spionage, nepnieuws etcetera.” 

Rusland ontkent aantijgingen 

In april probeerden vier medewerkers van de Russische militaire Inlichtingendienst een cyberaanval uit te voeren op de organisatie OPCW in Den Haag. De MIVD wist dit te voorkomen. De vier mannen zijn het land uit gezet. Ze worden verdacht van meerdere cyberaanvallen in onder andere Amerika en het Verenigd Koninkrijk. Rusland ontkent de aantijgingen en noemt het ‘levendige fantasie’.