RIVM meet veel ultrafijn stof in omgeving Tata Steel: 'Ze moeten beter filteren, of stoppen'

In de omgeving rond staalfabriek Tata Steel blijkt een hogere concentratie ultrafijn stof in de lucht te zweven dan bij het controlepunt. Dat blijk uit onderzoek van het RIVM. "Of de staalfabriek moet beter filteren, of ze moeten daar stoppen."

"We weten van ultrafijn stof zeker dat het consequenties heeft voor de longen en voor hart en vaten", zegt Onno van Schayck, hoogleraar preventieve geneeskunde. Hij bekeek voor EenVandaag het rapport van het RIVM. "Ik denk dat plaatselijke en provinciale overheden echt iets met dit onderzoek moeten doen."

Gezond gebied als Tata Steel er niet was

"Als de staalfabriek daar niet zou staan, behoort het tot de meest gezonde gebieden van Nederland omdat het aan de kust ligt." Volgens Van Schayck zijn er nu twee opties: of Tata Steel gaat beter filteren, of ze moeten stoppen op die locatie.

"Ik denk dat we keuzes moeten maken. Nederland is een dichtbevolkt gebied, je kunt je afvragen of daar nog wel plaats is voor zware vervuilende industrie."

Metingen RIVM

Het RIVM heeft in december 2019 en januari 2020 metingen verricht op drie plaatsen in de IJmond: Wijk aan Zee, IJmuiden en Beverwijk. Deze drie plaatsen liggen in de buurt van Tata Steel. Ter controle werd er ook bij een wijk in Amsterdam, Ookmeer, gemeten.

In die 2 maanden werd de hoogste concentratie ultrafijn stof gemeten in Wijk aan Zee, maar ook in Beverwijk werd meer ultrafijn stof gemeten dan bij het controlepunt in Amsterdam.

'Vervuiling is te hoog'

De hoeveelheid ultrafijn stof wordt uitgedrukt in het aantal deeltjes per cm3. In Wijk aan Zee was dat gemiddeld 29.421 cm3, terwijl dat bij het controlepunt in Amsterdam 17.575 cm3 was. Dus bijna twee keer zoveel. In Beverwijk was dat 19.751 cm3 en in IJmuiden 12.630cm3.

Maar als de wind uit het zuidwesten komt, loopt het gemiddelde in Wijk aan Zee zelfs op tot 59.000 cm3. "Ik denk dat we gewoon eerlijk moeten zeggen dat die vervuiling te hoog is", zegt Van Schayck.

'Je komt uit bij de fabriek van Tata Steel'

Dat de kleine stofdeeltjes van het terrein van Tata Steel komen, is volgens de hoogleraar duidelijk uit het rapport te halen. "Als je kijkt naar de windrichting en wanneer de hoogste concentratie deeltjes gemeten is, kom je uit op het terrein van de staalfabriek."

Het RIVM houdt er rekening mee dat de verhoogde concentratie ook kan komen door de scheepvaart. "Maar dat lijkt me niet logisch, het gaat hier om vele uren blootstelling die men gemeten heeft, dat is niet een schip dat even voorbij komt", constateert Van Schayk.

Bron: EenVandaag

Niet onverwacht

De uitslagen komen voor het RIVM niet onverwacht. Het instituut verwachtte van tevoren al een hogere concentratie in dit gebied. 'In het IJmondgebied is sprake van industriële verbrandingsprocessen, zwaar vrachtverkeer en scheepvaart en daarom zijn hogere niveaus aan ultrafijn stof wel aannemelijk', stelt het rapport.

Ultrafijn stof zijn deeltjes in de lucht die kleiner zijn dan 0,1 micrometer, dat is dus 10.000 keer kleiner dan een millimeter. Met het blote oog zijn deze deeltjes niet te zien, dus onderzoek wordt gedaan met speciale meetapparatuur.

'Kans op neurologische aandoeningen'

"Deze deeltjes worden via je longen in je bloed opgenomen en dat veroorzaakt onder andere ontsteking van de longen, neurologische aandoeningen zoals dementie en een verhoogde kans op longkanker", vertelt Van Schayck.

Vanuit de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is er nog geen advies over een veilige concentratie. "Voordat je een normering aan kunt leggen heb je meer onderzoek nodig, maar die normering moet er wel komen."

Gevolgen voor volksgezondheid

Het is voor het eerst dat de hoeveelheid ultrafijn stof in de IJmond in kaart is gebracht door het RIVM. Maar wat de gevolgen zijn voor de volksgezondheid, daar doet het onderzoeksinstituut nog geen uitspraken over.

Van Schayck verbaast zich daarover. "Ik had graag gezien wat de potentiële gevaren zijn van ultrafijn stof. Het RIVM is een expert op het gebied van ultrafijn stof, ze hebben er eerder al onderzoek naar gedaan. Ik vind het jammer dat dat niet in het rapport staat."

Meer longkanker in de regio

Uit onderzoek van de GGD Kennemerland bleek onlangs dat er meer longkanker voorkomt in deze regio. "Met dit onderzoek van het RIVM is er nu al reden om hier heel gericht naar te kijken en te kijken of je nu maatregelen moet nemen", vindt Van Schayck.

"Ik ben hier heel bezorgd over, ik denk dat het heel belangrijk is dat de vergunninghouder, de provinciale overheid, goed kijkt naar de vergunningen en of er geen extra maatregelen te nemen zijn om iets aan deze uitstoot te doen."