De Pride in Amsterdam is in transitie. Het evenement heet sinds dit jaar Queer & Pride en is opgedeeld in twee blokken: de eerste week wordt georganiseerd door het activistische Queer Amsterdam, de tweede week door de 'oude' Stichting Pride Amsterdam.
De veranderingen zijn door de gemeente Amsterdam doorgevoerd na kritiek op de Pride, die de laatste jaren steeds luider werd. Vanmiddag werd het evenement afgetrapt met de meer activistische Pride Walk, op zaterdag 5 augustus vindt voor de 26ste keer de bekende Canal Parade plaats.
'Het was te veel feest'
Queer Amsterdam, een organisatie die als credo 'By Queers, For Queers' heeft, vond dat de Pride in Amsterdam te weinig inclusief was en de bekende botenparade op de grachten te commercieel was. Er moest meer aandacht komen voor het activistische aspect van Pride, zoals de strijd voor gelijkwaardigheid.
"Het was te veel feest en te weinig activisme", zo vat Lou Mertens het samen. "Met een boot is op zich niet veel fout, maar het is niet genoeg. Overal in de wereld worden onze rechten afgepakt, in Amerika en in Italië. Die rechten beschermen we niet met alleen maar een feestje." Mertens liep vandaag mee in de Pride Walk, het officiële startschot van de Pride.
Bekijk ook
'Canal Parade is uniek'
Uit onderzoek van EenVandaag onder lhbti+-leden van het Opiniepanel bleek vorige zomer dat 10 procent van hen wil dat de Canal Parade helemaal wordt afgeschaft. "Een Pride zonder botenparade? Dat kan niet", reageert Siep de Haan, een van de grondleggers van de Canal Parade.
"De botenparade mag niet worden afgeschaft omdat een kleine groep z'n neus ervoor ophaalt", vindt hij. "De Canal Parade is uniek in de wereld en de kapstok van Pride. Ik zou tegen iedereen willen zeggen: 'Voeg iets toe, maar neem de ander niets af.'"
Cadeau aan Amsterdam
Bijna de helft van de ondervraagde lhbti+'ers (47 procent) gaf aan dat de Canal Parade moet worden aangepast. De kritiek op het commerciële karakter van de botenparade vindt De Haan niet terecht: "Dat het bedrijfsleven meedoet is juist een groot compliment. Die bedrijven hebben te kiezen uit duizenden evenementen, maar ze kiezen voor ons."
27 jaar geleden bedacht hij samen met Peter Kramer en Ernst Verhoeven de botenparade uit 'trots op Amsterdam'. "Omdat er juist geen onverdraagzaamheid was in de stad. Het was zo tolerant en respectvol hoe mensen met elkaar omgingen, anders dan in New York of Rome. Dus we gaven het feest vanuit de gay community als cadeau aan alle Amsterdammers."
Politiek en Pride
De Haan vindt het erg jammer dat er nu onenigheid is ontstaan over de Pride in Amsterdam. "Wij hebben destijds een formule bedacht, liever zonder politiek. Verder wilden we iedereen hebben: natuurlijk de lhbt-gemeenschap, hetero's, het bedrijfsleven. Maar nu voegt Queer Amsterdam daar een heel stuk politiek toe."
Een voorbeeld daarvan is de Palestijnse vlag: sommigen lopen ermee omdat lhbti+-personen daar nog niet veilig en vrij zijn, terwijl anderen er hun solidariteit met het Palestijnse volk in de door Israël bezette gebieden mee willen tonen. "Ik raak daar zelf een beetje van in de war", zegt De Haan. "Ik zou de Pride liever alleen gebruiken voor homo-acceptatie en emancipatie. Laten we voor ander onrecht op andere podia demonstreren."
'Programma nu stuk inclusiever'
Omdat Queer Amsterdam en Stichting Pride Amsterdam er samen niet uitkwamen, hebben ze nu dus allebei een eigen week 'gekregen'. "Ik denk dat dit een goed besluit was", zegt Mertens. "Als ik nu naar het programma voor aankomende week kijk, zie ik dat het een stuk inclusiever is. De activistische generatie is aan zet. Vluchtelingen, non-binairen, interseksuelen, we hebben allemaal een plek."
Zelf is Mertens non-binair en noemt zichzelf 'queer'. "Ik wil de vrijheid hebben om alles te kunnen zijn en queer geeft mij die vrijheid. Het woord queer vangt alles, niet alleen de seksualiteit. Dat is voor mij beter dan die alfabetsoep", legt hen uit.
'Gay' of 'queer'?
Queer, gay, lhbt, lhbti of lhbtiq+? Uit onderzoek van het EenVandaag Opiniepanel onder ruim 2.800 mensen in de lhbti+-gemeenschap blijkt dat de verschillende generaties heel anders denken over de term waarbij ze zich het meest thuis voelen.
Zo geven jongeren tussen de 18 en 34 jaar aan zich het meest thuis te voelen bij de term 'queer', gevolgd door 'gay'. 55-plussers gebruiken dan weer het liefst het woord 'gay' en voelen weinig voor 'queer'. Die term bungelt bij deze leeftijdsgroep namelijk helemaal onderaan.
Win-win-situatie
Van een strijd tussen de verschillende generaties binnen de lhbti+-gemeenschap wil Martens niet spreken. "Ik zie vandaag gelukkig ook de oude generatie verschijnen. Eigenlijk gaat dit allemaal meer over een nieuwe wind dan over een nieuwe generatie."
En dat stemt ook De Haan hoopvol: "Het is op deze manier een win-win-situatie. En ach, we mogen af en toe toch wel wat wrijving hebben? Dat hebben hetero's ook", zegt hij. En kijk waar we nu staan: we hebben dit jaar twee weken Pride in plaats van één week."
'Collega's, geen concurrenten'
Het ontroert hem met hoeveel energie Queer Amsterdam de eerste Pride-week heeft opgezet. "Ik vond het toen ook heel spannend met mijn eerste Pride", blikt hij terug. "Ik dacht: er komt gewoon niemand, staan we hier met vier boten, de rest is gezonken of komt gewoon niet. Ik kan me voorstellen dat deze nieuwe generatie ook die spanning voelt."
Op 1 augustus neemt Stichting Pride Amsterdam het stokje over. "En hopelijk doen we de jaren erop steeds meer samen", zegt De Haan. "Dat gaat vast wel lukken. Ik zie Queer Amsterdam als collega, niet als concurrent." Hij wil alleen één ding meegeven: laat het niet "ten koste gaan van de gewone homo's, die mogen niet in de verdrukking komen. Het hele idee is dat iedereen ertoe doet."
EenVandaag heeft Queer Amsterdam om een reactie gevraagd, maar de organisatie wilde deze niet geven.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.