"Burgers mogen meer online dan een politieagent of een gemeenteambtenaar", zei onderzoeker Willem Bantema afgelopen weekend tegen de NOS. Na een factcheck blijkt dat niet te kloppen. De politie mag meer, maar als burger kun je online zeker helpen.

Bij de rellen van afgelopen weekend en de afgelopen dagen werd er vooral via social media en in app-groepen opgeroepen om daaraan mee te doen. En in zulke app-groepen kan natuurlijk ook politie zitten. We leggen uit welke bevoegdheden burgers en de politie hebben.

Privacy

"Nogal een boude uitspraak", vindt Bernold Nieuwesteeg van het Centre for the Law and Economics of Cyber Security aan de Erasmus Universiteit de uitspraak van Bantema.

"Ik zou 'm in strikte zin onder fictie scharen, al begrijp ik wel waar hij vandaan komt." Volgens Nieuwesteeg is er namelijk een spanningsveld op het gebied van privacy.

Niet zomaar een huis binnenkomen

"Je mag als politieagent niet zomaar een huis binnenkomen als daar geen enkele verdenking is, om maar eens even de boel af te luisteren. Zo moet je gesloten app-groepen waar je als gewone burger in zit ook zien", zegt Nieuwesteeg.

"En de politie mag als ze een verdenking hebben in principe terughacken bij cybercriminelen. Als jij of ik zou proberen iemand te hacken, ook al hebben we daar goede redenen voor, dan geloof ik dat we daar toch niet zomaar mee wegkomen als dat wordt ontdekt."

Bekijk ook

Politie mag het meest

Volgens hoogleraar Law & Datascience aan de Universiteit Leiden Bart Custers mogen agenten online sowieso het meest. "Als het gaat om online bevoegdheden, mogen politie en justitie meer dan doorsnee burgers", zegt hij.

"De meeste gemeenteambtenaren zijn ook gewone burgers. Bijzondere opsporingsambtenaren zijn een uitzondering, die zitten een beetje tussen burger en politie qua mogelijkheden en bevoegdheden, maar zij mogen ook zeker niet alles wat de politie mag."

Undercover

Maar, stelt Custers, er zijn wel voorwaarden aan verbonden: "Als de politie online ergens meekijkt, dan zullen ze zich ook als zodanig kenbaar moeten maken. Anders zou het namelijk stiekem zijn, dan zou het een soort undercoveroperatie worden en dat is nou juist onder bevoegdheden geregeld. Dat mag alleen maar als er toezicht is van een rechter, want dat zijn zware ingrijpende zaken."

Burgers hebben dat toezicht niet nodig, zij kunnen zich gewoon in een app-groep mengen. En daar zit de crux volgens Nieuwesteeg: "Het is als burger wat makkelijker om je oor te luisteren te leggen bij allerhande groepen die misschien dingen beramen, dan als politieagent."

Aangifte

Je mag je volgens hoogleraar Custers zelfs in app-groepen toevoegen met als motief de boel in de gaten te houden. Wat je moet doen als je dan iets voorbij ziet komen wat niet pluis is? Hoogleraar Custers: "Zodra het gaat om strafbare zaken als geweld, bedreiging en dat soort zaken, is het verstandig om daarvan aangifte te doen bij de politie. Zij kunnen daar dan verder op handelen, terwijl ze het anders misschien niet gezien zouden hebben."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.