De olifanten in Artis krijgen vandaag een nieuw verblijf. De parkeerplaats van de dierentuin is verbouwd tot een ruim nieuw onderkomen. Reden voor Radio EenVandaag om in de rubriek Eerder Gehoord terug te blikken naar de jaren 50, toen het olifantje Murugan in Artis een nieuw thuis vond.

Artis had geen mannetjesolifant meer, alleen nog vrouwtjes. En dat vonden de kinderen in de Spaarndammerbuurt heel jammer. Er ontstond een initiatief om de samen met de kinderen aan India een olifant te vragen. 

Thea de Boer schreef uiteindelijk een brief naar India en premier Nehru besloot de kleine mannetjesolifant Murugan per schip naar Amsterdam te sturen. Daar kreeg het olifantje een warm onthaal.

Met een parade door de stad werd hij verwelkomd. Murugan werd naar zijn nieuwe thuis gebracht en heeft tot zijn dood in Artis gewoond.

In het begin liep hij zelfs los door de dierentuin en veel Amsterdammers en andere bezoekers hebben nog een ritje op zijn rug gemaakt.

Later veranderde het denken over hoe dieren in een dierentuin moesten verblijven en werd Murugan het mannetje in de kudde in het inmiddels oude olifantenverblijf.

Nageslacht

Murugan heeft ondanks dat hij het enige mannetje in de groep was, niet voor nageslacht gezorgd. In de uitzending van Radio EenVandaag vertelt bioloog Charlotte Vermeulen waarom dat is.

Murugan was namelijk nog erg jong toen hij bij zijn eigen moeder en familie is weggehaald. Daardoor heeft hij eigenlijk nooit kunnen zien hoe de voortplanting in zijn werk gaat.

Er is later in Artis wel geprobeerd om het Murugan alsnog te leren. Er werd een andere mannetjesolifant te logeren gevraagd. De dierentuin had de hoop dat Murugan van deze bul het kunstje af kon kijken.

Helaas ontstond er meteen grote rivaliteit tussen beide mannetjes en konden ze eigenlijk niet samen in dezelfde ruimte zijn. Het kwam er dus niet van dat Murugan het kunstje af kon kijken.

Een paar dagen vrij om te rouwen na het overlijden van een bloedverwant: steeds meer bedrijven bieden het aan. Maar is dat de beste manier om met verlies om te gaan? "Oppakken van dagelijkse activiteit is enorm belangrijk."

Veel meer nieuwe seniorenwoningen bouwen, dat is dé grote uitdaging van nu, volgens wethouder Pieter Paul Slikker. "Dan kunnen mensen zo lang mogelijk op hun eigen plekje wonen, maar heel erg in contact met die gemeenschap en die samenleving."

Wethouder Slikker uit 's-Hertogenbosch ziet dat de bouw van goede seniorenwoningen een oplossing kan zijn voor meerdere grote problemen: de krapte op de woningmarkt, de tekorten in de thuiszorg en de eenzaamheid waar ouderen regelmatig mee kampen.

Gezamenlijke binnenruimtes en wekelijkse borrels

We spreken hem bij een complex met seniorenwoningen waar veel aandacht is voor samenleven met anderen. Bijvoorbeeld in de vorm van gezamenlijke binnenruimtes en wekelijkse borrels.

De gebouwen lijken van buiten misschien op een verzorgingshuis, maar het concept is totaal anders, zegt Slikker. "In een verzorgingshuis word je geleefd op het ritme van de zorg. Hier hou je zelf de regie over je eigen leven. Niemand wil aan het einde van zijn leven geparkeerd worden in een plek waar alleen maar oude mensen wonen en waar je zorg behoeft. Mensen willen met hun poten in de samenleving blijven staan."

'Niet alleen'

Hij gaat verder: "Hier loop je een modern complex binnen met beneden een hele grote ontmoetingsruimte waar jong en oud en de buurt elkaar ontmoet, waarbij je uitgenodigd wordt om gewoon naar de kapper in de stad te gaan, om te gaan biljarten bij de kroeg hier een paar straten verderop."

Het gevoel van saamhorigheid is ook belangrijk voor Jeanine Liethof (65). Zij woont in het Arnhemse Elderburen, waar senioren ook gezamenlijk wonen. "Het gevoel dat ik niet helemaal alleen ben, dat vind ik heel prettig."

'Je drinkt een kopje koffie samen'

"Als ik van m'n werk op m'n fietsje hier bij al de buren de parkeerplaats op fiets, dan denk ik: 'ik ben thuis'", gaat ze verder.

"En niet alleen vanwege deze woning, maar ook vanwege de bewoners hier. In mijn vorige huis groette de buren elkaar niet eens, maar hier is aandacht voor elkaar. Je komt af en toe bij elkaar over de vloer. Je drinkt een kopje koffie samen."

Omzien naar elkaar

Jeanine wil dat de huurdersgemeenschap zich echt voor elkaar inzet. En dat is ook nodig: "Want er zijn hier nog wel meer single dames en heren, ook op oudere leeftijd. Maar dan is het toch wel prettig dat we daar naar elkaar omzien."

"Als we zien dat een bewoner na een aantal dagen nog steeds de gordijnen dicht heeft zitten, dan gaan wij toch wel even aanbellen om te vragen of alles goed is", noemt ze als voorbeeld. "Kijk, dat soort dingen heb je natuurlijk in een misschien andere woonomgeving wat minder."

Noodzakelijk

Slikker benadrukt dat dit soort vormen van gezamenlijk wonen geen hobbyprojecten zijn, maar bittere noodzaak is. "Als we niets doen dan werkt straks 1 op de 4 mensen in de zorg. Dat gaat niet gebeuren, dus we zullen het met elkaar op een andere manier moeten organiseren."

"Ouder worden in je eigen huis, levensloopbestendig wonen, meer gemeenschappelijk wonen en ook een beetje meer zorg dragen voor elkaar", zegt hij tot slot.