Ode aan een andere manier van jagen

Een groep Nederlanders jagers is een jachtseizoen lang gevolgd door de Mexicaanse Gouden Kalf-winnaar Diego Gutierrez. Hoe dat uitpakte is in bioscopen te zien, in de film ‘Het Hut Syndicaat’.

“Ik vind het een mooie kans om mensen te laten zien hoe wij jagen”, zegt jager Ronald Timmermans. Hij is leider van de groep mannen (en één vrouw) die elk jaar samenkomt in een hut en zich het Hutsyndicaat noemt. Ook is hij gastronoom en schrijver van het internationaal bekroonde kookboek  ‘Het beste scharrelvlees komt van de jager’. Regisseur Diego Gutierrez: “Dat is niet zomaar een kookboek, het zit vol mooie foto's die me doen denken aan de schilderijen van stillevens uit de zeventiende eeuw.” Timmermans: "Toen jagen nog heel normaal was.”

18e-eeuws recept met eend

Gutierrez raakte gefascineerd door het kookboek en zijn schrijver. “Ik nam contact met hem op en toen ik hem in zijn 18e eeuwse huis eigenhandig een eend zag plukken en vervolgens met veel aandacht zag klaarmaken, wist ik dat ik een film over deze man moest maken.”  Timmermans: “De jacht is door de eeuwen heen erg veranderd. Vroeger had je grote landgoederen, waar de wildstand werd bijgehouden door de jagende families. Maar nu zijn veel van die gebieden in handen van natuurorganisaties. Pas als de situatie onhoudbaar wordt, gaan ze schieten en dan worden er opeens veel dieren afgeschoten, vaak zonder dat er wordt gekeken naar de verhoudingen binnen een groep. Daardoor staan we er als jagers niet bij iedereen even goed op.” 

Timmermans houdt niet van het woord plezierjacht: “Ik ben helemaal niet zo trigger-happy. Ik vind dieren prachtig. Als ik een mooi dier in het veld zie lopen heb ik echt niet meteen de behoefte om te gaan schieten.”  

Zorgvuldig met dieren omgaan

Susan Boonman is wildlife-expert van de Universiteit Wageningen en promoveerde in september op haar onderzoek ‘Rethinking Wildlife Management’. Zij vindt Ronald’s houding lovenswaardig. “Ronald observeert zijn dieren zorgvuldig en hij ‘weet’ wie hij doodt. Nu is het uitgangspunt bij westerse wildbeheerpraktijken om vooral ‘controle te hebben’ in plaats van dat samenwerking met wilde dieren voorop staat. Zorgvuldig met dieren omgaan die je doodt is een heel belangrijk onderwerp. Daar komen veel ethische vragen bij kijken. Het beheer – in dit geval jacht – is nu vooral 'aantallen halen' die vastgesteld zijn. Maar op die manier worden dieren neergezet als objecten, als nummertjes in het geheel en hele familieverbanden worden zo uit elkaar geschoten, waardoor dieren alle kanten op vluchten of hun ‘familie’ kwijt zijn en juist tot meer overlast zorgen omdat ze gaan dwalen. “

In de documentaire zien we Timmermans zijn geschoten wild ook zelf bereiden. “Ik pluk al mijn dieren zelf en ik gebruik alles van het dier. Ik sta met gemak een hele dag in de keuken. Sommige jagers brengen een vangst naar de poelier en krijgen het in een plastic bakje terug, alsof ze het bij de supermarkt hebben gehaald. Maar dat doe ik niet. Ik doe alles zelf.''

Timmermans hoopt dat mensen door het zien van de film gaan nadenken. “Want hoe kan je nou wel een plofkip eten maar tegen de jacht zijn? Mijn mooiste fragment uit de film is de scene met Jan Kat en zijn dochtertje.. de vanzelfsprekendheid in die scène.. dat zou ik heel Nederland toewensen. Dat Nederlanders dichterbij de natuur komen te staan. En dat ze weten wat ze eten.”

Boonman vindt dat een mooi streven. “Hoe een plofkip of varken of koe gedood wordt in slachthuizen, dat willen de meeste mensen niet weten en letterlijk niet zien. Slachthuizen worden steeds verder van menselijke bebouwing geplaatst, juist omdat we er niets van willen weten. We willen alleen het vlees eten. 

Hoe vlees op je bord terecht komt

Ronald maakt met zijn missie zichtbaar hoe het vlees –in dit geval via jacht– op je bord terecht komt. Dat zichtbaar maken zet mensen aan het denken. Waar komt mijn vlees vandaan? Hoe heeft het geleefd? In hoeverre ben ik daarvoor verantwoordelijk? Nadenken is het begin van verandering.  We moeten beter nagaan wat de oorsprong is van het conflict tussen mens en dier. Vanuit het zwarte berenbeheer in Colorado kan ik zeggen dat ‘probleemberen’ met pijn in het hart door wildbeheerders dood gemaakt worden, omdat de oorzaak van het probleem bij mensen ligt. In Colorado komen de beren af op zwerfafval, van de mensen.. Als zij hun afval zouden opruimen zouden de beren geen probleem zijn. Een beheerder wilde daarom het liefst de beer ter plekke in het stadje doden, want hij redeneerde: ‘Dan zien de mensen wat het gevolg is van hun handelen’. Maar regelgeving verbood hem dat te doen. Mensen hoeven het niet te zien. En dat is jammer." 

Timmermans hoopt dat mensen door het zien van de film gaan nadenken. “Want hoe kan je nou wel een plofkip eten, maar tegen de jacht zijn? Mijn mooiste fragment uit de film is de scene met Jan Kat en zijn dochtertje. De vanzelfsprekendheid in die scène, dat zou ik heel Nederland toewensen. Dat Nederlanders dichterbij de natuur komen te staan. En dat ze weten wat ze eten.”