Nog meer mensen met longkanker in de omgeving van Tata Steel dan eerder bekend

Longkanker komt rondom staalfabriek Tata Steel soms wel 50 procent vaker voor dan het landelijk gemiddelde. Dat blijkt uit cijfers van het Integraal Kankerinstituut Nederland, opgevraagd door EenVandaag. "Dit is zeer verontrustend."

Voor de periode 2004 tot 2018 vroegen we bij het Integraal Kankerinstituut Nederland (IKNL) de gegevens op van het aantal longkankerpatiënten per postcode. Uit een rapport van de GGD Kennemerland bleek afgelopen juni al dat in Beverwijk longkanker gemiddeld 25 procent vaker voorkomt dan het landelijk gemiddelde.

Geschrokken van de cijfers

En als je per postcodegebied kijkt, ligt dat percentage op sommige plekken nog veel hoger. Zo is er 51 procent meer longkanker dan het landelijk gemiddelde in postcodegebied 1941, dat in Beverwijk ligt. In Velsen ligt postcodegebied 1976, daar is sprake van 46 procent meer longkanker en in postcodegebied 1973, ook in Velsen, 40 procent meer.

Voorzitter Thijs Merkx van het IKNL is geschrokken van deze cijfers: "Dan kijk ik in de spiegel en denk: hadden wij niet eerder aan de bel moeten trekken richting de bevolking en overheden? Hadden wij hier geen rol in kunnen hebben?"

Roken of luchtvervuiling

Waarom longkanker veel meer dan gemiddeld voorkomt in die regio is niet duidelijk. De GGD gaf eerder aan dat het zowel aan het rookgedrag van mensen als aan de luchtkwaliteit kan liggen.

"We weten in elk geval dat longkanker komt van roken, dat is een hele directe luchtvervuiling. En we weten ook dat indirecte luchtvervuiling een rol kan spelen. Maar daar zou eerst meer onderzoek naar moeten komen", zegt Merkx.

Cijfers exorbitant hoog

Huisarts Luc Verkouteren, die al ruim 15 jaar een praktijk heeft in IJmuiden, is niet verbaasd over de nieuwe cijfers: "Ze bevestigen wat we al weten, namelijk dat de longkankercijfers exorbitant hoog zijn rondom de fabriek van Tata Steel. Voor de gezondheid van mensen is dit schokkend en zeer verontrustend."

Dat roken de bekendste oorzaak is van longkanker, erkent ook Verkouteren. "Maar als je naar deze gegevens kijkt, kun je niet meer zeggen dat dit alleen door roken komt. Er zijn veel andere stoffen die ook longkanker veroorzaken, denk aan benzeen en PAX. Stoffen die in grote hoeveelheden vrijkomen op het terrein van Tata Steel en zonder filteren de lucht in worden gestoten."

Roet rond ogen, neus en mond

Peter Kramer overleed in 2009 aan de gevolgen van longkanker. Hij woonde in Beverwijk samen met zijn vrouw Marianne waar hij een hoveniersbedrijf en tuincentrum had. Hij werkte ook in de tuinen op het Hoogoventerrein.

Marianne zag dat hij na een werkdag soms zwart van de stof thuis kwam: "Hij had dan roet rond om zijn ogen, neus en mond. Soms waren zelfs zijn tanden zwart." Toen Kramer te ziek werd om nog te werken, is zijn tuincentrum gesloten.

Tata Steel een van de oorzaken

Of haar man inderdaad ziek werd van de aanwezigheid van de staalfabriek is niet te zeggen, maar Marianne Kramer denkt zelf dat het wel invloed heeft gehad.

"Ik denk dat er meerdere oorzaken zijn voor een ziekte en dat Tata Steel er één van is. Maar het kan ook door roken komen. Sommige mensen wonen hier al hun hele leven, roken en krijgen niks."

'Economie wint van gezondheid'

De provincie Noord-Holland komt op korte termijn met een toekomstplan voor een schoner Tata Steel. In dat plan staan maatregelen die ervoor moeten zorgen dat de omgeving van de fabriek beter wordt beschermd tegen ongezonde emissies.

Maar huisarts Verkouteren heeft daar weinig vertrouwen in: "De overheid luistert naar Tata Steel en niet andersom, met als gevolg dat ze steeds ontheffingen krijgen waardoor ze de milieuvergunningen keer op keer kunnen overschrijden. Economie wint van gezondheid."