Ter ere van de honderdste verjaardag van de Internationale Astronomische Unie (IAU) mogen alle landen van de wereld een ster en planeet een naam geven.

Aan Nederland de taak om planeet HAT-P-6 b en de ster waar hij omheen draait HAT-P-6 van een naam te voorzien. Op de shortlist van mogelijke namen staan onder andere de combinaties Nijntje en Moederpluis, de Nachtwacht en Sterrennacht en de Brandaris en Vuurduin.

6100 namen

"Het is een echte publieksverkiezing. Anderhalve maand geleden zijn we begonnen met vragen van suggesties. Daar kwamen maar liefst 6100 mogelijke namen uit. Nu hebben we deze teruggebracht tot een shortlist met vijf namen", vertelt Marieke Baan van de Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA). Zij organiseren de naamgeving van de ster en planeet in Nederland.

Het is uniek dat we een planeet en ster een naam mogen geven, vertelt Baan. Toch is er ook al best veel 'Nederlands' in de ruimte. Zo'n 300 hemellichamen dragen een Nederlandse naam. Maar dat zijn vooral 'kleine' stukjes als oppervlaktestructuren en planetoïden (stukjes rots die zich om een planeet bewegen) en geen grote hemellichamen als sterren en planeten.

info

Genomineerden

1. Brandaris - Vuurduin: De namen van de vuurtorens van Terschelling en Vlieland. De vuurtorens zijn genomineerd, omdat vuurtorens net als sterren een baken in het donker zijn voor zeelui. Ook is het Waddengebied een van de donkerste plekken van Nederland.
2. Cruquius - Leeghwater: Jan Adriaanszoon Leeghwater (1575-1650) en Nicolaus Samuelis Cruquius (1678 -1754) waren belangrijke voorlopers in de strijd van Nederland tegen het water. De waterbouwkundigen waren de eersten die plannen maakten voor de droogmaking van de Haarlemmermeer.
3. Exomna - Hurstrga: Misschien de onbekendste namen in de rij. Exomna en Hurstrga zijn twee inheemse (mogelijk Keltische of Germaanse) godinnen uit de 2e- of 3e-eeuw. Hun namen komen voor op altaarstenen. Verder is over de godinnen weinig bekend, maar het is een traditie om planeten te vernoemen naar goden.
4. Nachtwacht - Sterrennacht: De Nachtwacht en de Sterrennacht zijn wereldberoemde schilderijen van de Nederlandse meesters Rembrandt en Van Gogh. De Nachtwacht hangt in het Rijksmuseum in Amsterdam, de Sterrennacht in het Museum of Modern Art in New York.
5. Nijntje - Moederpluis: De wereldberoemde figuur van Dick Bruna gaat misschien de ruimte in. Het eerste boek van Nijntje verscheen in 1955. Inmiddels is Nijntje over de hele wereld bekend, al wordt in het buitenland vaak de naam 'Miffy' gebruikt, omdat Nijntje moeilijk uit te spreken is. Moederpluis is Nijntjes moeder.

Nederlanders in de ruimte

"Een Nederlands astronomen-echtpaar uit Leiden ontdekte in de jaren 50 en 60 een heleboel planetoïden en hebben die allemaal een Nederlandse naam gegeven. Daarom is er veel 'Nederlands' in de ruimte", vertelt Baan.

Ook Hanny van Arkels naam prijkt trots in ons heelal. Hanny deed als 'hobby' mee aan het project Galaxy Zoo, een burgerwetenschapsproject waarbij vrijwilligers sterrenstelsels konden classificeren. In dat project ontdekte Hanny bij toeval een nog nooit eerder geziene nevel.

Hanny's Voorwerp

"We wisten in eerste instantie niet wat het was, het kon natuurlijk ook gewoon een vlekje op de camera zijn. Maar ik deelde mijn ontdekking op het forum met de andere vrijwilligers. Al snel kreeg de nevel daar het koosnaampje 'Hanny's Voorwerp', omdat een van de internationale vrijwilligers dat op die manier vertaald had met een vertaalmachine", vertelt Hanny.

"Het is min of meer toevallig gegaan, maar uiteindelijk is die naam ook zo aangenomen als officiële naam van die nevel. Het is bijna nooit zo dat jouw ontdekking in het heelal ook je eigen naam draagt, maar in mijn geval is het wel zo gelopen. Het is echt een unicum."

Lezingen

Hanny vindt het een hele eer, maar bleef gewoon voor de klas staan na haar ontdekking. "Het is niet zo dat ik er iedere dag bij stilsta. Maar toch heeft het me in ervaringen heel veel gebracht: ik ben de hele wereld over gegaan voor lezingen. Die ervaring heeft me zoveel rijker gemaakt."

De docente deed eigenlijk per toeval mee aan het project. "Ik ben fan van Brian May, de gitarist van Queen, hij heeft astrofysica gedaan en op zijn website las ik over dit project. Ik ben als docent natuurlijk breed geïnteresseerd, maar dit leek me zo leuk en iedereen kon eraan meedoen dus ik gaf me op."

Lees ook

Brian May

Naast haar eeuwige roem in het heelal heeft Hanny er nog iets aan over gehouden, namelijk een vriendschap met Brian May. "We zijn nu goede vrienden. We doen wel eens lezingen samen en zo kom je elkaar vaak tegen."

En welke naam volgens Hanny samen met de hare in het sterrenstelsel moet prijken? "Ik zou zelf zeggen de vuurtorens, omdat ik het een mooi idee vind dat het de donkerste plek van Nederland is. Maar voor mijn zoontje van vier moet ik natuurlijk voor Nijntje gaan. Dat is toch ook wel écht Nederlands."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.