Dreigt er een nieuw hoofdstuk te worden toegevoegd aan het hoofdpijndossier van het Elektronisch Patiëntendossier? De Persoonlijke Gezondheidsomgeving (PGO), in sommige opzichten de opvolger van het Patiëntendossier, dreigt een hele dure app te worden die niemand gaat gebruiken. Dat schrijven Trouw en De Groene Amsterdammer. Als dat gebeurt, zou de overheid weinig terugzien van een investering van bijna een half miljard.

De Persoonlijke Gezondheidsomgeving is een platform waarop elke Nederlander zijn medische dossier in zou moeten kunnen zien. Daarbij horen gegevens zoals die van je huisarts, specialisten in het ziekenhuis of fysiotherapeuten. Die zorgverleners hebben zelf geen toegang tot je dossier, tenzij jij ze daar toestemming voor geeft.

Investico-onderzoeksjournalist Belia Heilbron stuitte bij toeval op het onderwerp van de PGO. Ze onderzocht wat er na het mislukken van het Elektronisch Patientendossier werd gedaan aan de uitwisseling van medische gegevens tussen zorginstellingen. De journaliste, die gespecialiseerd is in mislukte ICT-projecten van de overheid, ging meteen op onderzoek uit.

'Verwachtingen minister Bruins onrealistisch'

De kosten van de ontwikkeling van de Persoonlijke Gezondheidsomgeving worden geraamd op meer dan een half miljard. Dat levert ons ook wat op, want volgens minister Bruins zorgt de invoering van de PGO voor wel 4,6 miljard euro aan besparingen in de zorg. "Onrealistisch", zegt journaliste Heilbron. "Er zou twee miljard worden bespaard op langdurig chronisch zieken, maar de onderzoekers waar men zich op baseert hebben die claim zelf alweer ingetrokken." In het meest positieve scenario, stellen die onderzoekers nu, bedraagt de besparing nog 800 miljoen. "Maar daarvoor zijn wel 6 miljoen gebruikers nodig', vertelt Heilbron, "Dat vond zelfs de Patiëntenfederatie een wel erg optimistische inschatting."

Voor massaal gebruik van het platform is het in ieder geval een voorwaarde dat huisartsen, artsen en andere zorgverleners ook allemaal mee zullen werken. Heilbron heeft een enquête gehouden onder zorgverleners en verwacht niet veel enthousiasme. "Er zijn onder die zorgverleners veel zorgen over de privacy van de patient en de administratieve lasten die er voor de zorgverlener bijkomen."

Privacy te belangrijk

Huisarts Peter Vonk is uitgesproken negatief over de PGO. Hij verwacht niet dat patiënten zitten te wachten op het platform. Zijn patiënten, voornamelijk studenten, zijn zich zeer bewust van hun privacy. "Sommigen willen niet eens hun emailadres opgeven. En als mijn publiek het al niet wil, zal het hele land het al helemaal niet willen", zegt Vonk. Daarnaast benadrukt de huisarts dat er ook nog eens veel laaggeletterde mensen zijn, mensen die nog niet goed geïntegreerd zijn, of mensen die heel oud zijn. Allemaal doelgroepen die niet goed met zo'n platform om kunnen gaan.

De minister hoopt in twee jaar voor alle mensen hun medisch dossier online inzichtelijk te krijgen. Huisarts Vonk: "Ik moet er diep van zuchten. Dat gaat niet gebeuren."

In buitenland ook geen succes

Journaliste Belia Heilbron deelt zijn scepsis. "Als we kijken naar het buitenland, waar zulke platforms soms al zijn ingevoerd, geeft dat weinig reden tot hoop. In Frankrijk bijvoorbeeld gebruikt slechts 1,5 procent van de chronische patienten het platform."

Ondertussen lukt het zorginstellingen nog steeds niet goed om hun medische informatie uit te wisselen. "Dat is het grootste probleem van allemaal", zegt Heilbron, "Artsen lopen nog steeds te faxen, of MRI-scans op CD-rommetjes te zetten. Het wordt tijd dat de overheid hier de regie in neemt."

Steeds meer gemeenten bouwen ze: speciale containerwoningen voor huurders die overal overlast veroorzaken. Maar buurtbewoners komen hier volop tegen in protest. "We weten niet wat deze mensen op hun kerfstok hebben."

Het is een wat afgelegen plek, aan de rand van Hilversum Zuid. Gelegen aan de rand van een industrieterrein staan de zes containerwoningen van Keerpunt Zuid: speciale woningen voor daklozen met een drank- of drugsverslaving. Het gaat om mensen die op straat kwamen te staan, omdat ze in hun huurwoning voortdurend overlast veroorzaakten in de buurt.

'Het is een fijne plek'

Dit geldt ook voor Hennie. Jarenlang ging ze van kliniek naar kliniek en belandde ze uiteindelijk weer op straat. 9 jaar geleden kwam ze hier wonen.

Hennie: "Het is een fijne plek. Er komen ook geen mensen meer langs. Die heb ik er allemaal uitgeflikkerd. Als je niemand binnen laat, is het een hele fijne plek."

Bewoners mogen drinken en gebruiken

Een poging om van de drank en drugs af te komen, doet Hennie niet meer, vertelt ze terwijl ze een slokje bier neemt. "Ik lig een beetje op de bank. Ik drink en gebruik ook af en toe. Maar soms ook een paar dagen niet. Ik doe wat ik wil."

En dat is precies de kern van wat dit project volgens initiatiefnemer Harrie Koeleman - manager van Kwintes - tot een succes maakt. "De bewoners mogen hier gewoon de hele dag drinken en gebruiken. Hiervoor gingen ze steeds de afkickkliniek in en uit. En hier mag je gewoon zijn wie je bent. Verslaving is een ernstige ziekte en we accepteren dat ze drinken en gebruiken. En dan zie je dat er een soort rust ontstaat bij deze bewoners."

Regel: geen overlast veroorzaken

De bewoners moeten zich wel aan een paar basisregels houden. Ze moeten accepteren dat ze onder bewindvoering worden geplaatst, en ze moeten een paar uur begeleiding per week accepteren.

En tot slot het belangrijkste: ze mogen geen overlast in de buurt veroorzaken. En daar is Koeleman heel streng op: "Deze afspraken zijn heel duidelijk, en die worden er ook echt in geramd. Je krijgt deze kans, maar dan moet je je wel aan de voorwaarden houden. En dat blijkt goed te werken. De bewoners zien dit ook echt als een laatste kans, want ze zijn overal uitgegooid. Dus ze weten waar ze het voor doen."

Onrust en protest

Uit een inventarisatie van EenVandaag blijkt dat steeds meer gemeenten heil zien in deze onorthodoxe aanpak. In tientallen gemeenten zijn ze bezig met plannen om dit soort speciale container-woningen voor overlastgevers uit de grond te stampen.

Maar alleen de aankondiging van deze speciale woningen, leidt in bijna iedere gemeente al tot onrust en protest onder buurtbewoners.

'Hoe gevaarlijk zijn deze mensen?'

Zo ook in Amersfoort. Het gemeentebestuur heeft besloten dat in de wijk Vathorst ook containers moeten komen voor overlastgevende huurders. Iets waar de buurt volgens Jacco de Feijter, voorzitter van de bewonersvereniging Belang van Vathorst, bepaald niet blij mee is.

De Feijter: "Het zijn mensen die veel drinken en gebruiken. Die soms verzamelwoede hebben. Het is niet zo dat wij als buurt vinden dat deze mensen geen woning moeten krijgen, maar er wonen hier veel gezinnen met jonge kinderen. En om wat voor mensen gaat het eigenlijk? Zitten er ook bewoners tussen die gevaarlijk kunnen zijn? We krijgen amper informatie van de gemeente hierover. En daardoor ontstaat onrust."

Geen duidelijke communicatie

Wat de Feijter ook stoort is dat gemeente vanaf het begin in zijn ogen niet eerlijk hierover heeft gecommuniceerd. "We kregen in eerste instantie een brief van de gemeente. Daarin stond dat het om mensen gaat die rust nodig hebben en ruimte. Dan denk je in eerste instantie: dat klinkt goed en dat is een nobel streven."

Hij gaat verder: "Maar dan blijkt het om huurders te gaan die in hun eigen buurt vanwege overlast niet meer te handhaven waren. Dan wordt het wel een totaal ander plaatje."

'Laat je niet afschrikken'

Koeleman - die veel gemeenten adviseert op dit terrein - erkent dat het heel belangrijk is dat gemeenten open en eerlijk communiceren met burgers. En dat het ook 'moed en lef'-bestuurders vergt.

Koeleman: "Je moet er als gemeentebestuur echt voor gaan staan. En alles goed uitleggen. En je krijgt in het begin alles en iedereen over je heen. Maar daar moet je je niet door laten afschrikken, want dan kom je nergens."

Minder overlast

In Hilversum merkte hij dat er ook veel onrust was toen de plannen werden aangekondigd, maar dat dit protest snel verdween.

Koeleman: "Zes van de negen mensen die hier nu wonen op dit terrein, waren goed voor 150 meldingen van overlast bij de politie per jaar. Nu zijn er amper meldingen. Nu is er weinig overlast en dat scheelt een hoop ellende hier in Hilversum. En dat beeld zie ik ook in andere gemeenten."

'Heb eindelijk rust gevonden'

Hij begrijpt de bezorgde buurtbewoners ook, vertelt hij. "Ik snap heel goed dat het spannend is, mensen in je buurt hebben die verslaafd zijn. Die wil je niet in je achtertuin. Maar mijn ervaring is ook dat het weinig problemen in de buurt geeft. Sterker, dat het rustiger wordt in de buurt."

Hennie woont inmiddels al 9 jaar in haar containerwoning en denkt er voorlopig nog niet aan om weg te gaan. Hennie: "Ik heb het fijn hier, samen met mijn hondje. Ik ga hier niet meer weg. Ik heb eindelijk rust gevonden."

Na een urenlang spoedoverleg tussen de coalitiepartijen en premier Dick Schoof gisterenavond, gingen de overleggen vandaag verder. En daarbij worden de ergernissen tussen de partijen steeds groter, ziet ook politiek commentator Joost Vullings.