Roelie Post kaartte als ambtenaar bij de Europese Commissie misstanden aan bij adopties uit Roemenië. Ze ziet zichzelf als klokkenluider, maar zo ziet haar werkgever het niet. Vanaf 1 augustus zit ze officieel zonder baan. Over haar ontslag zijn nu Kamervragen gesteld door Pieter Omtzigt (CDA). Was dat geoorloofd?

Post stuitte tijdens haar werk op misstanden bij adopties vanuit Roemenië naar het buitenland. "Adoptiebureautjes vroegen veel geld van wensouders. Kinderen werden ter adoptie aangeboden, omdat ze zogenaamd wees waren, terwijl de ouders helemaal niet dood waren", zegt Post in een paginagroot interview in het AD.

Paul van Buitenen: 'Ik kende het woord klokkenluider niet eens'

Het is niet voor het eerst dat een Nederlandse klokkenluider voor opschudding zorgt in Europa. In 1998 bracht een Nederlandse klokkenluider de Europese commissie zelfs ten val. En dat maakte de eerst anonieme ambtenaar Paul van Buitenen in een klap wereldnieuws. "Maar destijds kende ik het woord ‘klokkenluider’ niet eens", zegt Van Buitenen. Van Buitenen ontdekte belangenverstrengeling bij de toewijzing van Europees geld aan particuliere bedrijven. De Europese Commissie, die onder leiding van Jacques Santer stond, moest een jaar later noodgedwongen opstappen.

 "Ik was een naïeve, loyale werknemer die veel vertrouwen had in mijn organisatie. Ik had iets ontdekt wat niet klopte, was daar verontwaardigd over en ik meldde dat aan mijn baas. Vervolgens aan de baas van mijn baas en ga zo maar door. Er werd niks mee gedaan." Het kostte hem uiteindelijk jaren van strijd en onderzoek voordat er iets met zijn bevindingen werd gedaan. "Ik leerde aldoende. Ik verzamelde stille bondgenoten, startte een goed netwerk en zorgde dat mijn informatie klopte." Volgens Van Buitenen werd hij al die jaren tegengewerkt.

De goelag van de Europese Commissie

"Iedereen dacht dat ik euforisch en opgelucht zou zijn", aldus Van Buitenen, over dat moment dat zijn bevindingen geloofd werden. Maar dat was niet zo. "Binnen de commissie gaat dan een heel ander proces in werking. Ze hebben me op een gekke post gezet, op een soort goelag van de Europese Commissie."

Toch vervolgde hij zijn kruistocht tegen wantoestanden, door enkele jaren later de partij Europa Transparant op te richten. Hij kwam er in 2004 zelfs mee in het Europees Parlement. In 2009 keerde hij terug als ambtenaar bij de commissie om er twee jaar later ‘in goed overleg’ en op doktersadvies weer te vertrekken. De jaren van strijd hadden zijn tol geëist. "Ik kon niet meer. Als ik onrecht tegenkwam, was dat zo’n enorme trigger. Ik kon daar niet meer normaal op reageren."

Klokkenluiders als Roelie Post kunnen nergens terecht

Van Buitenen ondervindt nog steeds de gevolgen van zijn klokkenluidersavontuur. "Je verliest je werk en je gezondheid. Mijn huwelijk heeft het overleefd dankzij mijn vrouw. Ik slik medicatie vanwege mijn trauma en ben arbeidsongeschikt. Of het het waard is geweest? Ik heb in ieder geval veel geleerd."

Hij ziet de toekomst van klokkenluiders, zoals Roelie Post, somber in. "Ze kunnen nog steeds nergens terecht. Het polderevenwicht is zo precair dat het belang van de klokkenluider altijd wegvalt tegenover andere belangen."

Na een urenlang spoedoverleg tussen de coalitiepartijen en premier Dick Schoof gisterenavond, gingen de overleggen vandaag verder. En daarbij worden de ergernissen tussen de partijen steeds groter, ziet ook politiek commentator Joost Vullings.

De Russische president Vladimir Poetin is voorstander van een bestand met Oekraïne, mits het leidt tot duurzame vrede. Dat liet hij weten tijdens een persconferentie. Toch houdt Ruslandkenner Helga Salemon een slag om de arm: "Poetin zal blijven stoken".

Eerder deze week bereikte de Verenigde Staten met Oekraïne een akkoord voor een wapenstilstand van dertig dagen. En nu lijkt Rusland voorzichtig de deur open te doen naar onderhandelingen. Maar dat kan alleen als er sprake is van een duurzame vrede. Of dat kan met het Amerikaanse voorstel, is volgens de Russische president nog niet duidelijk.

Staatstelevisie benadrukt Russische successen

Opvallend is dat de Russische staatstelevisie vooral de successen benadrukt, zoals het bezoek van Poetin aan Koersk en de Russische troepen die daar terrein terugwinnen. De vredesonderhandelingen zijn nauwelijks aan bod gekomen.

Volgens Salemon wil Poetin daarmee laten zien: we zijn aan de winnende hand. "Dus daar gaat het de hele week over in de journaals."

Geschiedenisboeken

Bovendien lijkt Poetin niet uit te zijn op vrede als er niet aan zijn eisen wordt voldaan. "Het lijkt alsof hij bedacht heeft dat hij de geschiedenisboeken in wil als de man die Oekraïne weer in de Russische invloedssfeer bracht. Hij is natuurlijk ook al een oude man", vertelt Salemon.

"Als je het volk in dit land rijp wil maken voor een vrede, dan praat je niet zoveel over oorlog. Als het al over onderhandelingen ging, was het vanuit het oogpunt dat Oekraïne zich toch niet aan afspraken zou houden."

Oorlogseconomie

Rusland wordt sinds de start van de oorlog met Oekraïne aan allerlei sancties onderworpen, door zowel de Europese Unie als de Amerikanen. "Eigenlijk draait de economie daar nu op oorlog. Dus als die oorlog ophoudt, dan stort de economie in."

Ook daarom acht Salemon de kans op vrede klein. "Poetin weet dat in vredestijd het land economisch niet gezond kan worden. Met een vrede wint hij daarom helemaal niet."

Eisen

Het land lijkt alleen akkoord te willen gaan met vredesonderhandeling of een staakt-het-vuren als aan al haar eisen wordt voldaan. "Ze willen bijvoorbeeld geen gebieden teruggeven. Geen internationale troepen op Oekraïens grondgebied."

En dat dat een flinke eisenlijst is, weten ze. "Poetin weet dat Oekraïne nooit akkoord kan gaan met alle eisen, dat is voor hen een breekijzer. In ieder scenario is voor Poetin oorlog voordeliger dan vrede."

Trump

Ook de Amerikaanse president Donald Trump zal daarin weinig verschil maken. "Ook als Trump zou zeggen: de Russen houden zich niet aan afspraken, ik steun Oekraïne weer voluit... Dan heeft Rusland gewoon de oude vijand terug. En dat zie je ook op televisie: in de propaganda wordt rekening gehouden dat de VS zich ook kan afzetten tegen Rusland."

"Wat je dan ook hoort: als de VS weer die vijandige houding aanneemt, is het beter om door te vechten." Bovendien zou ook als er wel een akkoord komt, Poetin niet meer te vertrouwen zijn. "Hij heeft vaker laten zien: aan afspraken houdt hij zich niet. Poetin houdt in feite Trump aan het lijntje."